Billeder på siden
PDF
ePub

Traiectae Syrtes, ancora iacta mihist.

Nunc demum vasto fessi resipiscimus aestu,
Vulneraque ad sanum nunc coiere mea.

Mens bona, siqua dea es, tua me in sacraria dono.
Exciderant surdo tot mea vota Iovi.

20

Nr. XXVII (c. 4, 25).

Risus eram positis inter convivia mensis,
Et de me poterat quilibet esse loquax.
Quinque tibi potui servire fideliter annos:
Ungue meam morso saepe querere fidem.
Nil moveor lacrimis: ista sum captus ab arte;
Semper ab insidiis, Cynthia, flere soles.
Flebo ego discedens, sed fletum iniuria vincet:
Tu bene conveniens non sinis ire iugum.
Limina iam nostris valeant lacrimantia verbis,
Nec tamen irata ianua fracta manu.
At te celatis aetas gravis urgeat annis,

Et veniat formae ruga sinistra tuae.
Vellere tum cupias albos a stirpe capillos,

Aen. 4, 418: puppibus et laeti nautae inposuere coronas.

16. Properz vergleicht hier die Cynthia mit den höchst gefährlichen Syrten.

19. Wie nach glücklich vollendeter Fahrt der Schiffer sein Fahrzeug im Tempel den Göttern weiht (vgl. Cat. Nr. III), so weiht sich der Dichter selbst, nachdem er sich von der Cynthia losgesagt hat, der Göttin der Bona Mens.

XXVII. Der Dichter verabschiedet sich mit diesen Zeilen, die sich eng an das vorangehende Gedicht anlehnen, von der Cynthia und prophezeit ihr, dass sie einst in ihrem Alter, von allen verlassen, voll Wehmuth und Reue des verschmähten Dichters gedenken werde.

1. risus] ist Substantiv; vgl. III, 24, 15 s. sed me fallaci dominae iam pudet esse iocum; III, 21, 7: et nunc inter eos tu sermo es; Cat.

[blocks in formation]

42, 3: iocum me putat esse; ebenso γέλως.

4. ungue morso] ein Zeichen des Verdrusses.

6. ab insidiis] vom Hinterhalt aus, hinterlistig.

9. Selbst die Schwelle des Hauses hat Mitgefühl mit dem Leid des Dichters.

=

nostris verbis] propter verba nostra. Die Thür und die Schwelle des Hauses werden öfter als empfindende, ja sogar als redebegabte Dinge dargestellt; vgl. Cat. 67; Prop. 1, 16.

11. celatis annis] obwohl du dein Alter durch künstliche Mittel verbirgst; Phaedrus fab. II, 2, 5: aetatis mediae quendam mulier non rudis tenebat, celans annos elegantia; in demselben Sinne sagt Tib. I, 8, 43 s. dissimulare annos.

13. Vgl. Tib. I, 8, 45: tollere tum cura est albos a stirpe capillos.

Ah speculo rugas increpitante tibi,
Exclusa inque vicem fastus patiare superbos,

Et quae fecisti facta queraris anus.
Has tibi fatalis cecinit mea pagina diras.
Eventum formae disce timere tuae.

15

III. An die Freunde.

Nr. XXVIII (c. 1, 7).

Dum tibi Cadmeae dicuntur, Pontice, Thebae
Armaque fraternae tristia militiae,

Atque, ita sim felix, primo contendis Homero,
Sint modo fata tuis mollia carminibus:
Nos, ut consuemus, nostros agitamus amores
Atque aliquid duram quaerimus in dominam;
Nec tantum ingenio, quantum servire dolori
Cogor et aetatis tempora dura queri.

Hic mihi conteritur vitae modus, haec mea famast,

14. Vgl. Ovid med. fac. 45 ss.: formam populabitur aetas, et placitus rugis vultus aratus erit; tempus erit, quo vos speculum vidisse pigebit, et veniet rugis altera causa dolor.

17. pagina] das Gedicht; so III, 21, 1; IV, 1, 18 und öfter. Verbinde fatalis pagina.

XXVIII. Der Dichter prophezeit seinem Freunde Ponticus, der als Verfasser eines epischen Gedichts Thebaïs (Ovid trist. 4, 10, 47: Ponticus heroo clarus) bekannt war, dass auch er einst vom stolzen Epos zur bescheideneren Elegie herabzusteigen wünschen werde, wenn Amor ihn verwundet habe. Der Anfang des Gedichts erinnert an das Lied des Anakreon: σὺ μὲν λέγεις τὰ Θήβης – ἐγὼ δ ̓ ἐμὰς ἁλώ

σεις.

1. dicere] wie Aéyew; so bei Anakreon: Θέλω λέγειν Ατρείδας, θέλω δὲ Κάδμον ᾄδειν. Ovid met. I, 1; am. 2, 18, 1 ss.: carmen ad iratum dum tu perducis Achillen

5

[blocks in formation]

4. fata mollia] vgl. Ovid trist. 4, 8, 31 s.: fata repugnarunt, quae cum mihi tempora prima mollia praebuerint, posteriora gravant; e P. 4, 12, 36: fatum mollius.

6. quaerimus] „ich ersinne etwas, um mir die grausame Cynthia geneigter zu machen"; vgl. I, 8, 39 s.: hanc ego non auro, non Indis flectere conchis, sed potui blandi carminis obsequio.

8. aetatis] „meines Lebens."

9. vitae modum conterere] vgl. Cic. de amic. § 104: in studiis otiosum tempus conterere; ebenso das Simplex: Verg. Aen. 4, 271: otia terere und oft.

Hinc cupio nomen carminis ire mei.
Me laudent doctae solum placuisse puellae,
Pontice, et iniustas saepe tulisse minas:
Me legat adsidue post haec neglectus amator,
Et prosint illi cognita nostra mala.

Te quoque si certo puer hic concusserit arcu,
Quod nolim nostros evoluisse deos,

Longe castra tibi, longe miser agmina septem
Flebis in aeterno surda iacere situ,
Et frustra cupies mollem conponere versum,
Nec tibi subiciet carmina serus Amor.
Tum me non humilem mirabere saepe poetam,
Tunc ego Romanis praeferar ingeniis,
Nec poterunt iuvenes nostro reticere sepulcro
'Ardoris nostri magne poeta, iaces.'

Tu cave nostra tuo contemnas carmina fastu:
Saepe venit magno fenore tardus Amor.

[ocr errors]

10. nomen carminis] „der Ruhm meines Liedes"; vgl. I, 4, 8: Cynthia non illas nomen habere sinet; II, 1, 21: Pergama nomen Homeii. 11. doctae puellae] = Cynthia, vgl. Nr. XXIII, 6; und XXIV, 11. Sie schrieb selbst Gedichte (I, 2, 27: cum tibi praesertim Phoebus sua carmina donet, Aoniamque libens Calliopea lyram).

solum] ohne Rivalen; II, 1, 47 s.; II, 7, 19: tu mihi sola places, placeam tibi, Cynthia, solus.

12. minas] den Zorn.

13. Vgl. Ovid a. a. I, 2: hoc legat et lecto carmine doctus amet. 15. puer hic] Amor, wie Nr. VIII, 23: puer iste.

certo arcu] mit dem nie fehlenden Pfeile, der dem Bogen entsandt wird; vgl. Ovid am. I, 1, 25: me miserum! certas habuit puer ille sagittas; II, 1, 7: aliquis iuvenum, quo nunc ego, saucius arcu; Verg. Aen. 11, 767: certam hastam.

te] Attraction des Pronomens: tu quoque flebis, si te hic puer concusserit.

16. nostros deos] die Götter der Liebe: Venus und Amor.

[blocks in formation]

evoluisse] vom Gewebe des Schicksalsfadens, abspinnen; vgl. Ovid her. 12, 3 s. sorores quae mortalia fata dispensant debuerant fusos evoluisse meos; met. 15, 152: seriem evolvere fati; Verg. georg. 4, 348 s. heisst es von den Parzen: carmine quo captae dum fusis mollia pensa devolvunt.

17 s. „Wenn Amors Pfeile dich, o Ponticus, getroffen haben, so wird deine Leier, auf der du die Thebaïs sangest, verstummen, und ewiger Staub sie bedecken."

agmina septem] der Zug der Sieben gegen Theben.

18. surda] passivisch: was nicht gehört wird.

19. mollem versum] Elegien; vgl. zu Tib. Nr. XIII; Prop. II, 1, 1 s.; IV, 3, 15 ss.

20. subicere] vñoßálλw, eingeben.

22. praeferar] sc. a te. ingenia] oft, wie hier, vom Dichter; so Nr. XXXVII, 4.

26. Vgl. Nr. XXXIV, 21 s. Ovid her. 4, 19: venit amor gravius, quo serius; am. I, 2, 17 s.: acrius invitos multoque ferocius urguet Amor.

Nr. XXIX (c. 1, 9).

Dicebam tibi venturos, inrisor, amores
Nec tibi perpetuo libera verba fore:
Ecce iaces supplexque venis ad iura puellae,
Et tibi nunc quovis imperat empta modo.
Non me Chaoniae vincant in amore columbae
Dicere, quos iuvenes quaeque puella domet.
Me dolor et lacrimae merito fecere peritum:
Atque utinam posito dicar amore rudis!
Quid tibi nunc misero prodest grave dicere carmen
Aut Amphioniae moenia flere lyrae?

Plus in amore valet Mimnermi versus Homero:
Carmina mansuetus lenia quaerit Amor.

I quaeso et tristis istos conpone libellos,
Et cane quod quaevis nosse puella velit.
Quid si non esset facilis tibi copia? nunc tu
Insanus medio flumine quaeris aquam.
Necdum etiam palles, vero nec tangeris igni:
Haec est venturi prima favilla mali.

XXIX. Die Prophezeiung des Dichters ist in Erfüllung gegangen; Ponticus ist verliebt.

1. dicebam] formelhaft bei Weissagungen, die in Erfüllung gegangen sind; vgl. Ovid am. I, 14, 1 s.: dicebam „medicare tuos desiste capillos!" tingere quam possis, iam tibi nulla comast.

2. libera verba] „die Freiheit". 4. empta] verächtlich, wie eine Sclavin; verbinde: imperat quovis modo.

5. Chaoniae columbae] die Tauben Chaoniens, d. h. Dodonas in Epirus, wo einst die Chaonier wohnten; Servius zu Verg. buc. 9, 13: Chaonias columbas = Epiroticas;

nam in Epiro dicitur nemus fuisse, in quo responsa dabant columbae. Herodot II, 57; Prop. III, 21, 3: sed tibi iam videor Dodona verior augur? Ich vermag in Liebesangelegenheiten die Zukunft so sicher vorherzusagen wie das Orakel zu Dodona. - Verbinde dicere mit vincant: griechisch.

[blocks in formation]
[blocks in formation]

Tum magis Armenias cupies accedere tigres
Et magis infernae vincula nosse rotae,
Quam pueri totiens arcum sentire medullis

Et nihil iratae posse negare tuae.
Nullus Amor cuiquam facilis ita praebuit alas,
Ut non alterna presserit ille manu.
Nec te decipiat, quod sit satis illa parata:
Acrius illa subit, Pontice, siqua tuast;
Quippe ubi non liceat vacuos seducere ocellos,
Nec vigilare alio nomine cedat Amor,
Qui non ante patet, donec manus attigit ossa,
Quisquis es, adsiduas ah fuge blanditias.
Illis et silices possunt et cedere quercus,
Nedum tu possis, spiritus iste levis.
Quare, si pudor est, quam primum errata fatere:
Dicere, quo pereas, saepe in amore levat.

Nr. XXX (c. 4, 7).

Ergo sollicitae tu causa, pecunia, vitae's!

19. Armeniae tigres] vgl. Tib. III, 6, 15.

accedere] sich einer Gefahr nahen; vgl. Verg. Aen. I, 200 s.: vos et Scyllaeam rabiem penitusque sonantis accestis scopulos.

20. Ixions Rad, vgl. zu Tib. Nr. III, 73.

23 s. amor nunc amanti alas praebet, nunc versis vicibus eum manu reprimit (Hertzberg), wie der Knabe einen Schmetterling, den er am Faden hält, bald auffliegen lässt, bald wieder zur Erde zieht.

Bald

[blocks in formation]

20

25

309

29. Wir wissen nicht eher, dass wir von Amor besiegt sind, als bis wir von seinen Pfeilen verwundet hinsiechen.

manus] die Hand, welche die Pfeile entsendet; vgl. III, 34, 60: quem tetigit iactu certus ad ossa deus.

31. Dies erinnert an den Gesang des Orpheus, dem Bäume und Steine nachfolgten; vgl. zu Nr. XXIV, 5; Ovid am. III, 7, 57: illa graves potuit quercus adamantaque durum surdaque blanditiis saxa movere suis. Vgl. Cat. 66, 47: quid facient crines, cum ferro talia cedant? 33. si] etsi.

34. quo] sc. amore cuius amore. Vgl. Cat. 6, 4 s.: verum nescio quid diligis: hoc pudet fateri.

XXX. Im Hinblick auf den frühen Tod seines uns sonst unbekannten Freundes Paetus, der auf einer Reise nach Alexandria Schiffbruch erlitten hatte, klagt der Dichter, dass die Menschen keine Gefahr scheu

« ForrigeFortsæt »