Billeder på siden
PDF
ePub

Scripta quibus pariter tot periere bona.
Has quondam nostris manibus detriverat usus,
Qui non signatas iussit habere fidem.
Illae iam sine me norant placare puellas

Et quaedam sine me verba diserta loqui.
Non illas fixum caras effecerat aurum :
Vulgari buxo sordida cera fuit.
Qualescumque mihi semper mansere fideles,
Semper et effectus promeruere bonos.
Forsitan haec illis fuerant mandata tabellis:
'Irascor, quoniam es, lente, moratus heri.
An tibi nescioquae visa est formosior? an tu
Non bene de nobis crimina ficta iacis?'
Et quaecumque volens reperit non stulta puella,
Garrula cum blandis dicitur hora dolis.
Me miserum, his aliquis rationem scribit avarus
Et ponit duras inter ephemeridas.

Quas siquis mihi rettulerit, donabitur auro.
Quis pro divitiis ligna retenta velit?

I puer, et citus haec aliqua propone columna,
Et dominum Esquiliis scribe habitare tuum.

Nr. XVIII (c. 1, 14).

Tu licet abiectus Tiberina molliter unda

Cynthia, verloren gegangen. Wer
es ihm wiederbringt, erhält eine
Belohnung. Das Gedicht ist von
Ovid am. 1, 12 nachgeahmt.

1. ergo] vgl. zu Nr. IX, 1; c. 3, 10.

4. non signatas] concessiv; „,auch ohne Siegel erkannte man sie als die meinigen, da ich sie schon lange im Gebrauch hatte."

8. sordida] von vielem Gebrauch. cera] die Täfelchen (tabellae), auf denen man mit dem Griffel (stilus) schrieb, bestanden aus hölzernen (buxo) mit Wachs überzogenen Platten; es waren in der Regel mehrere Tafeln, daher der Plural.

12 ss. Worte der Cynthia, die sie als Antwort auf das Täfelchen geschrieben haben könnte.

[blocks in formation]
[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors]

Lesbia Mentoreo vina bibas opere,

Et modo tam celeres mireris currere lintres
Et modo tam tardas funibus ire rates,
Et nemus unde satas intendat vertice silvas,
Urgetur quantis Caucasus arboribus:

5

Non tamen ista meo valeant contendere amori:
Nescit Amor magnis cedere divitiis.

Nam sive optatam mecum trahit illa quietem,
Seu facili totum ducit amore diem,

10

Tum mihi Pactoli veniunt sub tecta liquores,
Et legitur rubris gemma sub aequoribus:
Tum mihi cessuros spondent mea gaudia reges:
Quae maneant, dum me fata perire volent.
Nam quis divitiis adverso gaudet Amore?
Nulla mihi tristi praemia sint Venere.
Illa potest magnas heroum infringere vires,
Illa etiam duris mentibus esse dolor.

Illa neque Arabium metuit transcendere limen,
Nec timet ostrino, Tulle, subire toro
Et miserum toto iuvenem versare cubili :
Quid relevant variis serica textilibus?

Cynthia gilt mir mehr“, schreibt
er seinem Freund Tullus, „als alle
Freuden und Reichthümer der
Welt."

1. abiectus Tiberina unda] „hingestreckt am Tiberstrande"; ein localer Ablativ, der sich öfter bei Properz findet, so III, 13, 45: illis formosum iacuisse paludibus.

abiectus] medial; vgl. Ovid her. 7,1 udis abiectus in herbis. Tullus hatte wahrscheinlich am Tiber eine Villa.

2. Mentor] ein Künstler, der namentlich als Verfertiger von Trinkgefässen berühmt war; diese wurden selbst geradezu Mentor genannt; so Iuven. 8, 104: rarae sine Mentore mensae.

5. Abhängig von mireris V. 3. intendat] augeat, spatia nemoris extendat, arboribus denset: Bur

mann.

=

9. illa] Cynthia, was sich aus meo amori V. 7 ergiebt.

[blocks in formation]

quietem trahere] wie somnos ducere: Verg. Aen. 4, 560.

11 s. Vgl. zu Tib. Nr. VI, 15; Prop. Nr. VIII, 32; c. IV, 18, 28. „Bin ich bei Cynthia, so dünke ich mich der reichste Mensch zu sein."

15. „Ist Cynthia mir hold, so verschmähe ich alle Reichthümer der Welt, denn" u. s. w.; vgl. Mimnermos: τίς δὲ βίος, τί δὲ τερπνὸν ἄτερ χρυσῆς Αφροδίτης; τε θναίην ὅτε μοι μηκέτι ταῦτα μέλοι.

16. tristi] vgl. zu Tib. Nr. XII, 22. 19. Arabium limen] von arabischem Marmor. Aller Reichthum schützt nicht gegen die Leiden der Liebe.

20. Vgl. Tib. I, 2, 75 s.: quid Tyrio recubare toro sine amore secundo prodest?

toro subire] gebräuchlicher wäre torum subire.

22. variis] bunt.

Quae mihi dum placata aderit, non ulla verebor
Regna aut Alcinoi munera despicere.

B.

Nr. XIX (c. 1, 12).

Quid mihi desidiae non cessas fingere crimen,
Quod faciat nobis Cynthia rara moram?
Tam multa illa meo divisa est milia lecto,

Quantum Hypanis Veneto dissidet Eridano,
Nec mihi consuetos amplexu nutrit amores,
Cynthia nec nostra dulcis in aure sonat.
Olim gratus eram: non illo tempore cuiquam
Contigit, ut simili posset amare fide.

Invidiae fuimus: num me deus obruit? an quae
Lecta Prometheis dividit herba iugis?

Non sum ego qui fueram: mutat via longa puellas.
Quantus in exiguo tempore fugit amor!

Nunc primum longas solus cognoscere noctes
Cogor et ipse meis auribus esse gravis.

24. Alcinoi munera] wie reiche Geschenke der Phäakenkönig Alcinous dem Odysseus machte, ist aus der Odyssee bekannt.

XIX. Cynthia ist dem Dichter untreu geworden und weilt fern von Rom, vielleicht in Baiae, wohin er c. I, 11, 27 ss. folgende Worte an sie gerichtet hatte: tu modo quam primum corruptas desere Baias; multis ista dabant litora discidium, litora quae fuerant castis inimica puellis; ah pereant Baiae, crimen amoris, aquae! Gleichwohl, schreibt er einem Freunde, werde ich ihr treu bleiben."

[merged small][ocr errors]
[ocr errors]

Was wirfst du mir vor, dass ich in Folge meiner Liebe zur Cynthia unthätig dahin lebe?"

4. Hypanis] ein Fluss im Lande der Scythen, der heutige Bug. 'HotSavos ist der griechische Name für den Padus (Po). Vgl. Ovid met. 15, 285: Scythicis Hypanis de montibus ortus; er galt als Grenze zwi

5

10

[blocks in formation]

Felix, qui potuit praesenti flere puellae:
Non nihil adspersis gaudet Amor lacrimis;
Aut si despectus potuit mutare calores:
Sunt quoque translato gaudia servitio.

Mi neque amare aliam neque ab hac discedere fas est:
Cynthia prima fuit, Cynthia finis erit.

Nr. XX (c. 1, 15).

Saepe ego multa tuae levitatis dura timebam,
Hac tamen excepta, Cynthia, perfidia.
Adspice me quanto rapiat fortuna periclo:
Tu tamen in nostro lenta timore venis,
Et potes hesternos manibus conponere crines
Et longa faciem quaerere desidia,

Nec minus Eois pectus variare lapillis,
Ut formosa novo quae parat ire viro.
At non sic Ithaci digressu mota Calypso
Desertis olim fleverat aequoribus:
Multos illa dies incomptis maesta capillis
Sederat, iniusto multa locuta salo,

15. Aehnlich Tib. Nr. II, 61 ss.; vgl. Tib. Nr. VII, 101.

18. translato servitio] dasselbe wie mutare calores; es wird durch das folgende mi neque amare aliam etc. erklärt.

XX. In leidenschaftlicher Erregung wirft Properz der Cynthia Treulosigkeit vor.

1. multa dura] vgl. Verg. Aen. 8, 522: multaque dura suo tristi cum corde putabant: »viele Gefahren".

3. periclo] wir wissen nicht, von welcher Gefahr Properz bedroht ward; einige Ausleger denken an den Sturm zur See, von dem Nr. IX handelt.

5. Die Haare, die noch von gestern her, d. h. noch nicht wieder gekämmt sind, ordnen; vgl. Ovid a. a. 3, 153 s. et neglecta decet multas coma. saepe iacere hesternam credas: illa гереха modost. Man suchte also den Schein zu er

[blocks in formation]

wecken, als ob das Haar in nachlässiger Sorglosigkeit ungeordnet liege.

6. faciem quaerere] den Schmuck des Hauptes in Ordnung bringen. 7. Eois lapillis] vgl. zu Tib. Nr. VI, 15.

9. non sic] anders, nicht so treulos und gleichgiltig. Ithacus] Ulixes.

Calypso] vgl. Odyss. 7, 244 s. Ωγυγίη τις νῆσος ἀπόπροθεν εἶν ἁλὶ κεῖται, ἔνθα μὲν Ατλαντος θυ γάτηρ, δολόεσσα Καλυψώ, ναίει ἐϋπλόκαμος, δεινὴ θεός.

10. desertis aequoribus] Abl. loci: „am einsamen Meeresgestade"; vgl. zu Nr. XVIII, 1; Tib. III, 6, 39 s.: Gnosia, Theseae quondam periuria linguae flevisti ignoto sola relicta mari.

11. incomptis capillis] mit Bezug auf V. 5.

12. iniusto] weil mit Hilfe desselben Odysseus entflieht.

Et, quamvis numquam post haec visura, dolebat
Illa tamen longae conscia laetitiae.
Nec sic Aesoniden rapientibus anxia ventis
Hypsipyle vacuo constitit in thalamo:
Hypsipyle nullos post illos sensit amores,
Ut semel Haemonio tabuit hospitio.

Alphesiboea suos ulta est pro coniuge fratres,
Sanguinis et cari vincula rupit amor.
Coniugis Euadne miseros ablata per ignes
Occidit, Argivae fama pudicitiae.

Quarum nulla tuos potuit convertere mores,
Tu quoque uti fieres nobilis historia.
Desine iam revocare tuis periuria verbis,
Cynthia, et oblitos parce movere deos,
Audax ah, nimium nostro dolitura periclo,
Siquid forte tibi durius inciderit.
Muta prius vasto labentur flumina ponto,

15. Aesoniden] Iason, der Sohn des Aeson, gelangt auf der Argonautenfahrt zur Königin von Lemnos, Hypsipyle, verliebt sich in sie, verlässt sie aber wieder um die Fahrt nach Kolchis fortzusetzen.

18. Haemonio hospitio] = Iasone hospite; Iason heisst der Haemonier, d. h. Thessalier (Haemonia ist der alte Name Thessaliens), weil er aus lolkos in Thessalien stammte.

19. Alcmaeon verliess seine Gemahlin Alphesiboea und ward dafür von den Brüdern derselben, Temenos und Axion, getödtet. Obwohl also Alphesiboea treulos von ihrem Gatten verlassen worden war, rächt sie den Tod desselben, indem sie ihre Brüder ermordet.

21. Euadne] eine Schwester des Eteokles und Tochter des Königs von Argos, Iphis (daher V. 22: Argivae pudicitiae), besteigt_den Scheiterhaufen ihres Gemahls Kapaneus, der vom Blitze erschlagen war, um mit ihm durch den Tod vereint zu werden; vgl. Ovid a. a. 3, 21 s.: 'accipe me, Capaneu: cineres miscebimus' inquit Iphias, in medios desiluitque rogos.

[blocks in formation]

ignes] das Feuer des Scheiterhaufens.

miseros] weil ein unglückliches Geschick den Kapaneus auf den Scheiterhaufen gebracht hatte.

25. revocare] „ins Gedächtniss zurückrufen".

[ocr errors]

26. parce movere] = noli movere; so Ovid her. 19, 115: parce movere feros animosae virginis arcus, und oft bei Dichtern. movere] xıvɛiv — erzürnen, so im griechischen Sprichwort xúva καθεύδουσαν μὴ κινεῖν; Hor. od. 3, 20, 1 s.: non vides quanto moveas periclo, Pyrrhe, Gaetulae catulos leaenae?

27 s. „Wenn die Götter dich für deine Treulosigkeit bestrafen (siquid forte tibi durius inciderit, in Prosa: si quid acciderit: euphemistisch), so wird dein Schmerz mein Mitleid erregen."

29. ponto] Dativ des Ziels; vgl. Verg. Aen. 4, 545 s.: an, quos Šidonia vix urbe revelli, rursus agam pelago?

muta] von dem__geräuschlosen Dahingleiten eines Flusses, zur Bezeichnung von etwas Unmöglichem ;

« ForrigeFortsæt »