Quidam notus homo cum exiret fornice, macte
Virtute efto, inquit fententia dia Catonis.
Nam fimul ac venas inflavit tetra libido,
Huc juvenes æquum eft defcendere, non alienas
Permolere uxores. Nolim laudarier, inquit,
Sic me, mirator cunni Cupiennius albi.
Audire eft operæ pretium, procedere recte
Qui mochis non vultis, ut omni parte laborent
Utque illis multo corrupta dolore voluptas,
Atque hæc rara, cadat dura inter fæpe pericla.
Hic fe præcipitem tecto dedit: ille flagellis
Ad mortem cæfus: fugiens hic decidit acrem
Prædonum in turbam: dedit hic pro corpore nummos :
Hunc perminxerunt calones. Quin etiam illud
Accidit, ut cuidam teftes caudamque falacem
Demeteret ferrum. Jure omnes: Galba negabat.
Tutior at quanto merx eft in claffe fecunda !
Libertinarum dico, Salluftius in quas
Non minus infanit, quam qui mœchatur. At hic fi,
Qua res, qua ratio fuaderet, quaque modefte
Munificum effe licet, vellet bonus atque benignus
Effe; daret quantum fatis effet, nec fibi damno
Dedecorique foret; verum hoc fe amplectitur uno,
Hoc amat & laudat, matronam nullam ego tango;
Ut quondam Marfæus amator Originis, ille,
Qui patrium mimæ donat fundumque laremque ;
Nil fuerit mi, inquit, cum uxoribus unquam alienis.
Verum eft cum mimis, eft cum meretricibus ; unde
Fama malum gravius, quam res, trahit. An tibi abunde
Perfonam fatis eft, non illud, quidquid ubique
Officit, evitare? Bonam deperdere famam,
Rem patris oblimare, malum eft ubicunque. Quid intereft, in matrona, ancilla, peccefve togata ?
Villius in Faufta Sullæ gener, hoc mifer uno
Nomine deceptus, pœnas dedit ufque, fuperque
Quam fatis eft, pugnis cæfus, ferroque petitus,
Exclufus fore, cum Longarenus foret intus.
Huic fi, mutonis verbis mala tanta videntis,
Diceret hæc animus; quid vis tibi? numquid ego a te
Magno prognatum depofco confule cunnum,
Velatumque ftola, mea cum confer buit ira?
Quid refponderet? Magno patre nata puella eft.
At quanto meliora monet, pugnantiaque iftis
Dives opis natura fuæ ! tu fi modo recte
Difpenfare velis, ac non fugienda petendis
Immifcere; tuo vitio, rerumne labores,
Nil referre putas? quare, ne poeniteat te,
Define matronas fectarier; unde laboris
Plus haurire mali eft, quam ex re decerpere fructus.
Nec, magis huic inter niveos viridefque lapillos,
Sit licet hoc, Cerinthe, tuum tenerum eft femur, aut crus
Rectius; atque etiam melius perfæpe togatæ.
Adde huc, quod mercem fine fucis geftat, aperte,
Quod venale habet, oftendit: nec, fi quid honefti eft,
Jactat, habetque palam : quærit quo turpia celet.
Regibus hic mos eft, ubi equos mercantur, opertos
Infpiciunt; ne, fi facies (ut fæpe) decora,
Molli fulta pede eft, emptorem inducat hiantem,
Quod pulchræ clunes, breve quod caput, ardua cervix.
Hoc illi recte ne corporis optima Lynceis
Contemplere oculis; Hypfæa cæcior, illa,
Quæ malá funt, fpectes. O crus, ô brachia! verum
Depygis, nafuta, brevi latere, ac pede longo eft.
Matronæ, præter faciem nil cernere poffis,
Cetera, ni Catia eft, demiffa veste tegentis.
Si interdicta petes, vallo circumdata (nam te
Hoc facit infanum) multæ tibi tum officient res;
Cuftodes, lectica, ciniflones, parafitæ,
Ad talos ftola demiffa, & circumdata palla ;
Plurima, quæ invideant pure apparere tibi rem.
Altera nil obftat: Cois tibi pene videre eft,
Ut nudam; ne crure malo, ne fit pede turpi
Metiri poffis oculo latus: an tibi mavis
Infidias fieri, pretiumque avellier, ante
Quam mercem oftendi ? leporem venator ut alta 105
In nive fectatur, pofitum fic tangere nolit ;
Cantat, & apponit. Meus eft amor huic fimilis
Tranfvolat in medio pofita, & fugientia captat.
Hifcene verficulis fperas tibi poffe dolores,
Atque æftus, curasque graves e pectore pelli ?
Nonne cupidinibus ftatuit natura modum, quem,
Quid latura fibi, quid fit dolitura negatum,
Quærere plus prodeft, & inane abfcindere folde?
Num, tibi cum fauces urit fitis, aurea quæris
Pocula? Num efuriens faftidis omnia præter
Pavonem, rhombumque? Tument tibi cum inguina,
Ancilla, aut verna eft præfto puer, impetus in quem
Continuo fiat, malis tentigine rumpi ?
Non ego namque parabilem amo Venerem facilemque.
Illam, poft paulo; fed pluris, fi exierit vir :
Gallis hanc, Philodemus ait, fibi, quæ neque magno
Stet pretio, neque cunctetur, cum eft juffa venire.
Candida rectaque fit, munda hactenus, ut neque longa,
Nec magis alba velit, quam det natura, videri:
Hæc, ubi fuppofuit dextro corpus mihi lævum
Ilia & Egeria eft: do nomen quodibet illi.
Nec vereor, ne, dum futuo, vir rure recurrat ;
Janua frangatur; latret canis ; undique magno
Pulfa domus ftrepitu refonet ; vel pallida lecto
Defiliat mulier; miferam fe confcia clamet ;
Cruribus hæc metuat, doti deprenfa, egomet mî.
Difcincta tunica fugiendum eft, ac pede nudo ;
Ne nummi pereant, aut pyga, aut denique fama.
Deprendi miserum eft: Fabio vel judice vincam.
MNIBUS hoc vitium eft cantoribus, inter amicos
Ut nunquam inducant animum cantare rogati ;. Injuffi nunquam defiftant. Sardus habebat Ille Tigellius hoc. Cæfar, qui cogere poffet, Si peteret per amicitiam patris atque fuam, non Quidquam proficeret ; fi collibuiffet, ab ovo Ufque ad mala citaret, Io Bacche, modo fumma Voce, modo hac, refonat quæ chordis quatuor ima. Nil æquale homini fuit illi: fæpe velut qui Currebat fugiens hoftem; perfæpe velut qui Junonis facra ferret. Habebat fæpe ducentos, Sæpe decem fervos; modo reges atque tetrarchas, Omnia magna loquens; modo, fit mihi mensa tripes, & Concha falis puri, & toga quæ defendere frigus, Quamvis craffa, queat. Decies centena dediffes Huic parco paucis contento; quinque diebus Nil erat in loculis noctes vigilabat ad ipfum Mane; diem totum ftertebat. Nil fuit unquam Sic impar fibi. Nunc aliquis dicat mihi; quid tu? Nullane habes vitia? Immo alia, haud fortaffe minora. 20 Menius abfentem Novium cum carperet; heus tu, Quidam ait, ignoras te? an ut ignotum dare nobis Verba putas? egomet mi ignofco, Manius inquit. Stultus & improbus hic amor eft, dignufque notari. Cum tua prævideas oculis mala lippus inunĉtis, `
Cur in amicorum vitiis tam cernis acutum,
Quam aut aquila, aut ferpens Epidaurius? at tibi contra
Evenit, inquirant vitia ut tua rurfus & illi.
Iracundior eft paullo, minus aptus acutis
Naribus horum hominum; rideri poffit, eo quod за
Rufticius tonfo toga defluit, & male laxus
In pede calceus hærct. At eft bonus, ut melior vir
Non alius quifquam; at tibi amicus ; at ingenium ingens
Inculto latet hoc fub corpore. Denique teipfum
Concute, num qua tibi vitiorum infeverit olim
Natura, aut etiam confuetudo mala. Namque
Neglectis urenda filix innafcitur agris.
Illuc prævertamur, amatorem quod amicæ
Turpia decipiunt cæcum vitia, aut etiam ipfa hæc
Delectant; veluti Balbinum polypus Agnæ,
Vellem in amicitia fic erraremus, & ifti
Errori nomen virtus pofuiffet honeftum.
At, pater ut gnati, fic nos debemus amici,
Si quod fit vitium, non faftidire; ftrabonem
Appellat petum pater ; & pullum, male parvus
Si cui filius eft, ut abortivus fuit olim
Sifyphus. Hunc varum, diftortis cruribus ; illum
Balbutit fcaurum, pravis fultum male talis.
Parcius hic vivat, frugi dicatur; ineptus,
Et jactantior hic paulo eft; concinnus amicis
Poftulat ut videatur. At eft truculentior, atque
Plus æquo liber; fimplex, fortifque habeatur ;.
Caldior eft, acres inter numeretur. Opinor,
Hæc res & jungit, junctos & fervat amicos.
At nos virtutes ipfas invertimus, atque
Sincerum cupimus vas incruftare. Probus quis
Nobifcum vivit ; multum demiffus homo.
Tardo, cognomen pingui damus. Hic fugit omnes
|