Tum cornix plena pluviam vocat improba voce,
Et sola in sicca secum spatiatur arena.
390 Ne nocturna quidem carpentes pensa puellæ
Nescivere hiemem: testa quum ardente viderent
Scintillare oleum, et putres concrescere fungos.
Nec minus ex imbri soles et aperta serena
Prospicere, et certis poteris cognoscere signis.
395 Nam neque tum stellis acies obtusa videtur,
Nec fratris radiis obnoxia surgere Luna;
Tenuia nec lanææ per cœlum vellera ferri.

Non tepidum ad solem pennas in littore pandunt
Dilecta Thetidi Alcyones: non ore solutos
400 Immundi meminere sues jactare maniplos.

At nebulæ magis ima petunt, campoque recumbunt:
Solis et occasum servans de culmine summo
Nequidquam seros exercet noctua cantus.
Apparet liquido sublimis in aëre Nisus,
405 Et pro purpureo penas dat Scylla capillo.
Quacumque illa levem fugiens secat æthera pennis,
Ecce inimicus, atrox, magno stridore per auras
Insequitur Nisus: qua se fert Nisus ad auras,
Illa levem fugiens raptim secat æthera pennis.
410 Tum liquidas corvi presso ter gutture voces
Aut quater ingeminant: et sæpe cubilibus altis,
Nescio qua præter solitum dulcedine læti,
Inter se foliis strepitant: juvat imbribus actis

388. Tum corniz] Arat. Διοσημ. 217. Ηπου καὶ λακέρυζα παρ' εΐον προεχούση Χείματος ἀρχομένου χέρσῳ ὑπέκυψε κορώνη Ηπου καὶ ποταμεῖο ἐβάψατο μέχρι παρ' ἄκρους Ωμους ἐκ κεφαλῆς· ἢ καὶ μάλα πά σα κολυμβᾷ, Η πολλὴ στρέφεται παρ' ὕδωρ παχέα κράζουσα.

Lucret. v. 1082. Et partim mutant cum tempestatibus una Raucisonos cantus; Cornicum ut sæcla vetusta, Corvorumque greges, ubi aquam dicuntur et imbreis Poscere, et interdum ventos aurasque vocare.

390. Ne nocturna] Arat. Διοσημ. 244. *Η λύχνοιο μύκητες ἀγείρωνται περὶ μύξαν, Νύκτα κατὰ σκοτίην. κ. τ. λ.

Aristoph. Vesp. Κοὐκ ἔσθ' ὅπως οὐχ ἡμε ρῶν τεττάρων τὸ πλεῖστον "Υδωρ ἀναγκαίως ἔχει τὸν θεὸν ποιῆσαι. Επεισι γοῦν τοῖσιν λύχνοις οὗτοι μύκητες. Φιλεῖ δ ̓, ὅταν ἦ τουτὶ, ποιεῖν ὑετὸν μάλιστα.

395. Stellis acies] Arat. Διοσημ. 281. *Ημος δ' ἀστερόθεν καθαρὸν φάος ἀμβλυνήται.

397. Tenuia nec lan@] Arat. Διοσημ. 206. Πολλάκι δ' ἐρχομένων ὑετῶν νέφεα προπάροιθεν, Οἷα μάλιστα πόκοισιν εοικότα ενα

Progeniem parvam dulcesque revisere nidos.
415 Haud equidem credo, quia sit divinitus illis
Ingenium, aut rerum fato prudentia major :
Verùm ubi tempestas et coeli mobilis humor
Mutavere vias, et Jupiter uvidus austris

Denset, erant quæ rara modo, et, quæ densa, relaxat ;
420 Vertuntur species animorum, et pectora motus
Nunc alios, alios, dum nubila ventus agebat,
Concipiunt. Hinc ille avium concentus in agris,
Et lætæ pecudes, et ovantes gutture corvi.

Si vero solem ad rapidum lunasque sequentes 425 Ordine respicies ; numquam te crastina fallet Hora, neque insidiis noctis capiere serenæ. Luna revertentes quum primum colligit ignes, Si nigrum obscuro comprenderit aëra cornu, Maxumus agricolis pelagoque parabitur imber. 430 At, si virgineum suffuderit ore ruborem,

Ventus erit: vento semper rubet aurea Phœbe.
Sin ortu quarto (namque is certissimus auctor)
Pura, neque obtusis per cœlum cornibus ibit;
Totus et ille dies, et qui nascentur ab illo
435 Exactum ad mensem, pluvia ventisque carebunt:
Votaque servati solvent in littore nautæ
Glauco, et Panopeæ, et Inoo Melicertæ.

Sol quoque et exoriens, et quum se condet in undas,
Signa dabit: solem certissima signa sequuntur,
440 Et quæ mane refert, et quæ surgentibus astris.
Ille ubi nascentem maculis variaverit ortum
Conditus in nubem, medioque refugerit orbe;
Suspecti tibi sint imbres: namque urget ab alto
Arboribusque satisque Notus pecorique sinister.
445 Aut ubi sub lucem densa inter nubila sese
Diversi rumpent radii, aut ubi pallida surget

427. Iuna revertentes] Arat. Διασημο 46. Σκέπτες δὲ πρῶτον κεράων ἐκάτερθε σε λήνην. Λεπτὴ μὲν καθαρή τε περὶ τρίτον ἦμαρ ίεσα, Εὔδιός κ' εἴη· λεπτὴ δὲ καὶ εὖ μάλ' ἐρευθής, Πνευματίη· παχίων δὲ καὶ ἀμβλείς ησε κεραίαις, Η νότῳ ἀμβλύνεται, ἢ ὕδατος ἐγγὺς ἐόντος.

437. Glauco, et Panopeæ] Parthenius apud A. Gell. Γλαύκῳ, καὶ Νήρει, καὶ Εἰταλίῳ Μελικέρτη.

438-460. Sol quoque] Arat. Διασημο 87. Ηελίοιο δέ τοι μελέτω εκάτερθεν ἰόντος· Ηλίῳ καὶ μᾶλλον ἐοικότα σήματα κεῖται, ̓Αμφότερον, δύνοντι, καὶ ἐκ περάτης ἀνιόντι. Μή οἱ ποικίλλοιτο νέον βάλλοντος ἀρούραις Κύκλος, ὅτ ̓ εὐδίου κεχρημένος ἤματος εἴης,

Μηδέ τι σημα φέροι, φαίνοιτο δὲ λιτὸς ἁπάν τη. Εἰ δ' αὕτως καθαρόν μιν ἔχοι βουλύσιος ὥρη, Δύνοι δ ̓ ἀνέφελος μαλακὴν ὑποδείελος αἴγλην, Καὶ μὲν ἐπερχομένης ἠοῦς ἔθ' ὑπεύ διος εἴη· 'Αλλ' οὐχ ὁππότε κοῖλος ἐειδόμενος περιτέλλη, Οὐδ' ὁπότ' ἀκτίνων, αἱ μὲν νότον, αἱ δὲ βορῆα Σχιζόμεναι βάλλωσι, τὰ δ' αὖ περὶ μέσσα φαείνη, ̓Αλλά που ἢ ὑετοῖο διέρ χεται, ἢ ἀνέμοιο. Σκέπτες δ', εἴ κί τοι αὐγαὶ ὑπεῖον ἂν ἠελίσιο Αὐτόν ἐς ἠέλιον τοῦ γὰρ σκοπιαὶ καὶ ἄρισται. Εἴ τι που ἢ καὶ ἔρευθος

ἐπιτρέχει, οἷα τε πολλὰ Ἑλκομένων νεφέων ἐρυθραίνεται ἄλλοθεν ἄλλα· Η εἴ που μελα νεῖ, καί σοι τὰ μὲν, ὕδατος ἔστω Σήματα μέλλοντος· τὰ δ ̓ ἐρευθία πάντ', ἀνέμειν. κα

τ. λ.

Tithoni croceum linquens Aurora cubile;

Heu, male tum mites defendet pampinus uvas:
Tam multa in tectis crepitans salit horrida grando.
450 Hoc etiam, emenso quum jam decedet Olympo,
Profuerit meminisse magis: nam sæpe videmus
Ipsius in vultu varios errare colores.

Cæruleus pluviam denunciat, igneus Euros:
Sin maculæ incipient rutilo immiscerier igni,
455 Omnia tunc pariter vento nimbisque videbis
Fervere. non illa quisquam me nocte per altum
Ire, neque a terra moneat convellere funem.
At si, quum referetque diem, condetque relatum,
Lucidus orbis erit; frustra terrebere nimbis,
460 Et claro silvas cernes aquilone moveri.

Denique, quid vesper serus vehat, unde serenas
Ventus agat nubes, quid cogitet humidus Auster,
Sol tibi signa dabit. solem quis dicere falsum
Audeat ille etiam cæcos instare tumultus
465 Sæpe monet, fraudemque et operta tumescere bella.
Ille etiam extincto miseratus Cæsare Romam,
Quum caput obscura nitidum ferrugine texit,
Impiaque æternam timuerunt sæcula noctem.
Tempore quamquam illo tellus quoque, et æquora ponti,
470 Obscænique canes, importunæque volucres

Signa dabant. Quoties Cyclopum effervere in agros
Vidimus undantem ruptis fornacibus Ætnam,
Flammarumque globos, liquefactaque volvere saxa !
Armorum sonitum toto Germania cœlo

475 Audiit, insolitis tremuerunt motibus Alpes.
Vox quoque per lucos vulgo exaudita silentes
Ingens: et simulacra modis pallentia miris.
Visa sub obscurum noctis: pecudesque loquutæ,
Infandum! sistunt amnes, terræque dehiscunt,
480 Et moestum illacrimat templis ebur, æraque sudant.

Proluit insano contorquens vortice silvas
Fluviorum rex Eridanus, camposque per omnes
Cum stabulis armenta tulit. Nec tempore eodem
Tristibus aut extis fibræ apparere minaces,
485 Aut puteis manare cruor cessavit: et altæ
Per noctem resonare lupis ululantibus urbes.
Non alias cœlo ceciderunt plura sereno
Fulgura: nec diri toties arsere cometa.
Ergo inter sese paribus concurrere telis
490 Ronianas acies iterum videre Philippi :

Nec fuit indignum superis, bis sanguine nostro
Emathiam et latos Hæmi pinguescere campos.
Scilicet et tempus veniet, quum finibus illis
Agricola, incurvo terram molitus aratro,
495 Exesa inveniet scabra robigine pila,

Aut gravibus rastris galeas pulsabit inanes,
Grandiaque effossis mirabitur ossa sepulcris.
Dî patrii Indigetes, et Romule, Vestaque mater,
Quæ Tuscum Tiberim, et Romana Palatia servas,
500 Hunc saltem everso juvenem succurrere sæclo
Ne prohibete. Satis jam pridem sanguine nostro
Laomedonteæ luimus perjuria Troja.

Jam pridem nobis cœli te regia, Cæsar,

Invidet, atque hominum queritur curare triumphos. 505 Quippe ubi fas versum atque nefas: tot bella per orbem: Tam multæ scelerum facies: non ullus aratro Dignus honos: squalent abductis arva colonis, Et curvæ rigidum falces conflantur in ensem:

lon. iv. Η ὅταν αὐτόματα ξόανα ῥη ιδρώ εντα Αἵματι καὶ μυκαὶ σηκοῖς ἔνι φαντά ζωνται.

487. Calo sereno Fulgura] Hom. Od. α. 112. Ζεῦ πάτερ, ὥστε θεοῖσι καὶ ἀνθρώ. πεσιν ἀνάσσεις, Η μεγάλ ̓ ἐβρόντησας ἀπ' οὐρανοῦ ἀστερόεντος, Οὐδέ ποθι νέφος ἐστί· τέ ρας να τες τόδε φαίνεις.

492. Emathiam et latos] At Macedoniam (Emathiam antea dictam. Plin.) proprie nec Pharsalus nec Philippi referri possunt. At hæc omnia pro ratione poëtica laxius accipienda.

495. Scabra robigine] Catull. Ixviii. Ne vestrum scabra tangat robigine nomen Hæc atque illa dies, atque alia, atque alia. Pila, v. ad Æn. vii. 664. 499. Tuscum Tiberim] Cf.

331.

n. viii.

Romana Palatia] Dio. liii.-'Ev Tặ Παλατίῳ ὁ Καῖσαρ ᾤκει, καὶ ἐκεῖ τὸ στρα τήγιον εἶχε, καὶ τινὰ καὶ πρὸς τὴν τοῦ 'Ρωμύλου προενοίκησιν φήμην ἡ οἰκία αὐτοῦ ἀπὸ

τοῦ παντὸς ὄρους ἔλαβε. καὶ διὰ τοῦτο καν ἄλλοθί που ὁ αὐτοκράτωρ καταλύη, τὴν τοῦ παλατίου ἐπίκλησιν ἡ καταγωγὴ αὐτοῦ ἴ

σχειο

502. Laomedonteæ- -perjuria Troja] Cf. Hom. II. '. 442. et seqq.

505. et seqq.] Hæc ad annum ab U. C. 717, M. Agrippa et L. Gallo Coss. referenda, quo multis prodigiis turbati erant animi, dum inter Triumviros parum firma fides, et paullo post graves inimicitiæ; inter Cæsarem et Sext. Pompeium bellum recrudescebat; Antonius cum exercitu adversus Parthos jamdudum Syriæ infestos ibat; ab Agrippa, qui Rhenum transierat, in Galliis bellum modo confectum erat.

Fas-atque nefas] Catullus in Epithalam. Sed postquam tellus scelere est imbuta nefando Justitiamque omnes cupidâ de mente fugârunt,-Omnia fanda nefanda malo permista furore Justificam nobis mentem avertêre Deorum.

γνωσ

46

GEORGICON LIBER I.

Hinc movet Euphrates, illinc Germania bellum: 510 Vicinæ ruptis inter se legibus urbes

Arma ferunt: sævit toto Mars impius orbe :
Ut, quum carceribus sese effudere quadriga,
Addunt in spatia, et frustra retinacula tendens
Fertur equis auriga, neque audit currus habenas.

514. Audit currus habenas] Pind. Pyth. 2. äquara writiɣádiva.