'Infelix! Utcumque ferent ea facta minores; 'Vincet amor patriæ, laudumque immensa cupido. 825 Quin Decios, Drusosque procul, sævumque securi Adspice Torquatum, et referentem signa Camillum. 'Illæ autem, paribus quas fulgere cernis in armis, • Concordes animæ nunc, et dum nocte prementur, 'Heu quantum inter se bellum, si lumina vitæ 830 Attigerint, quantas acies stragemque ciebunt! Aggeribus socer Alpinis atque arce Monoci Descendens; gener adversis instructus Eois. 'Ne, pueri, ne tanta animis adsuescite bella: Neu patriæ validas in viscera vertite vires. 835 Tuque prior, 'tu parce, genus qui ducis Olympo; Projice tela manu, sanguis meus. 'Ille triumphata Capitolia ad alta Corintho 'Victor aget currum, cæsis insignis Achivis. Eruet ille Argos, Agamemnoniasque Mycenas, 840Ipsumque aciden, genus armipotentis Achilli; Ultus avos Troja, templa et temerata Minervæ. 'Quis te, magne Cato, tacitum, aut te, Cosse, relinquat? Quis Gracchi genus, aut geminos, duo fulmina belli, Scipiadas, cladem Libya, parvoque potentem 845 Fabricium, vel te sulco, Serrane, serentem? 'Quo fessum rapitis, Fabii? tu Maximus ille es, 'Credo equidem, vivos ducent de marmore voltus: 850 Orabunt caussas melius: cœlique meatus 855 'Describent radio, et surgentia sidera dicent: Sic pater Anchises, atque hæc mirantibus addit: 825. Drusi propter Liviam Drusillam, Augusti uxorem, laudantur: nam Drusus familiæ Liviæ cognomen. Ex iis M. Liv. Salinator bello Pun. ii. clarus, et M. Liv. Drusus, Trib. Pl. 831, 2. Cæsar, legionibus instructus, quæ Galliam Transalpinam modo devicerant: Pompeius, copiis ex Oriente contractis. Monaci promont. cum templo et portu Herculis Movoíxov, hodie Monaco. 837. Ille triumphata] L. Mummius Achaicus. 839. Eruet ille] L. Æmilius Paullus, cujus de Perseo Macedonum rege victoria Græciam penitus afflixit. v. Liv. xlv. 31. et seqq.- -Cf. Propert. iv. 11. Et Persen, proavi simulantem pectora Achillis.Alii tamen aciden de Pyrrho Epiri rege aut ejus progenie accipiunt, ut regem pro regno, adeoque pro ipsa Epiro dictum habeant. Nota scilicet Paulli immanitas, qua tota Epirus devastata et direpta fuit. Cf. Plutarch. in Paullo, et Liv. xlv. 34. 841. Templa temerata] V. Æn. i. 39. 843. Duo fulmina] Lucret. iii. Scipiades, belli fulmen, Carthaginis horror. 845. Serranus vel Saranus, gentis Atiliæ cognomen.-Plin. xviii. 3. Serentem invenerunt dati honores Serranum ; unde cognomen. V. et Val. Max. iv. 4. 847. Versus Ennii est. V. Cic. Cat. Maj. 4. Adspice, ut insignis spoliis Marcellus opimis 'Ingreditur, victorque viros supereminet omnes! 'Hic rem Romanam, magno turbante tumultu, 'Sistet, eques sternet Pœnos, Gallumque rebellem, 860 Tertiaque arma patri suspendet capta Quirino.' Atque hic Eneas; una namque ire videbat Egregium forma juvenem et fulgentibus armis, Sed frons læta parum, et dejecto lumina voltu: Quis, pater, ille, virum qui sic comitatur euntem ? 865 Filius, anne aliquis magna de stirpe nepotum? 870 'Qui strepitus circa comitum ! quantum instar in ipso est! 'Sed Nox atra caput tristi circumvolat umbra.' Tum pater Anchises, lacrimis ingressus obortis: 'O nate, ingentem luctum ne quære tuorum: "Ostendent terris hunc tantum fata, neque ultra Esse sinent. Nimium vobis Romana propago 'Visa potens, superi, propria hæc si dona fuissent. 'Quantos ille virûm magnam Mavortis ad urbem Campus aget gemitus! vel quæ, Tiberine, videbis 875 Funera, quum tumulum præterlabere recentem! 'Nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos 'In tantum spe tollet avos: nec Romula quondam 'Heu pietas, heu prisca fides, invictaque bello Heu, miserande puer! si qua fata aspera rumpas, Tu Marcellus eris. Manibus date lilia plenis: 885 Purpureos spargam flores, animamque nepotis His saltem accumulem donis, et fungar inani 'Munere.' Sic tota passim regione vagantur Aëris in campis latis, atque omnia lustrant. Quæ postquam Anchises natum per singula duxit, 890 Incenditque animum famæ venientis amore: Exin bella viro memorat quæ deinde gerenda, Laurentesque docet populos, urbemque Latini; Et quo quemque modo fugiatque feratque laborem. 856. M. Claud. Marcellus, bello Punico ii. clarus. Tertia opima spolia (post Romulum et Cossum) ille retulit, occiso Insubrium Gallorum rege Virdomaro. 867. Sed Nox] Homerus de procis mortem immaturam brevi obituris, Od. ύ. 351. "Α δειλοί, τί κακὸν τόδε πάσχετε; νυκτὶ μὲν ὑμέων Εἰλύαται κεφαλαί τι, προσωπά τε, νέρθε τε γοῦνα. 870. M. Marcellus, Octaviæ, sororis Augusti, filius, decessit an. ætatis suæ 20. U. C. 731. Magno exequiarum apparatu corpus ejus ex urbe delatum est, et in mausoleo, quod Augustus in Campo Martio fieri curaverat, conditum. V. Dio. liii. 30. 871. Nimium vobis] II. ó'. 473.—Pròs Δαναοίσι μεγήρας. 872. Propria] V. Ecl. vii. 31. 254 ENEIDOS LIBER VI. Sunt geminæ Somni portæ : quarum altera fertur · 895 Cornea; qua veris facilis datur exitus Umbris: Altera candenti perfecta nitens elephanto; Sed falsa ad cœlum mittunt insomnia Manes. His ubi tum natum Anchises unaque Sibyllam Prosequitur dictis, portaque emittit eburna : 900 Ille viam secat ad naves, sociosque revisit; Tum se ad Caietæ recto fert limite portum. Ancora de prora jacitur: stant littore puppes. 894. Sunt gemina] Od. τ'. 562. Δοιαὶ γάρ τι πύλαι ἀμενηνῶν εἰσὶν ὀνείρων· Αἱ μὲν γὰρ κεράεσσι τετεύχαται, αἱ δ' ἐλέφαντι Τῶν οἱ μίν κ ̓ ἔλθωσι διὰ πριστοῦ ἐλέφαντος, Οι ῥ ̓ ἐλεφαίρονται, ἔπι ̓ ἀκράαντα φέροντες" Οἱ δὲ διὰ ξεστῶν κεράων ἔλθωσι θύραζε, Οι μ' ἴτυμα κραίνουσι, βροτῶν ὅτε κέν τις ἴδηται. |