Quodsi me lyricis vatibus inseres, CARMEN II. Iam satis terris nivis atque dirae Terruit gentis, grave ne rediret Saeculum Pyrrhae nova monstra questae, Visere montis, Piscium et summa genus haesit ulmo, 35. inseres AOBRMT, duo Blandinii, ceteri inseris 35 5 II. 1. terris] tetrae Dan. Heinsius. 2. rubente codices ad unum Vv. 9-12. del. censet Buttm. Mythol. II. p. 364., Meineke, Haupt, L. Müller. Vv. 5-12. del. Peerlk., Lehrs. omnes, editores plerique. 35. Quodsi] Raro a poëtis haec particula usurpatur; reperitur tamen etiam Od. [1, 24, 13.] 3, 1, 41. Ep. 2, 39. cet. inseres] „lectis ac probatis meis poëmatis." 36. Sublimi],,in aethera sublato." - feriam] „Ad sidera usque me attollam, immortali gloria fruar.“ Prorsus sic Sapph. Frg. 37: yavny δ ̓ οὐ δοκίμοιμ' ὀράνω δύσι Xεow. Ovid. ex Ponto 5, 57: Huic (principi) cum tu placeas et vertice sidera tangas cet. πα II. 1. dirae] funestissima quaeque portendentis", ut Verg. Georg. 1, 488: diri cometae. 2. Pater],,Divom pater atque hominum rex. 66 rubente] a repercussa fulminum rubore. (Pind. Olymp. 9, 6: Δία-φοινικοστερό παν. Ο1. 10, 80: πυρπάλαμον βέLos Оpoτýлov 4ós.) Iuppiter Fulgurator, reducta dextra fulmen vibrans, ut est in monumentis antiquis, hic nobis ante oculos ponitur. Nota quae sedes fuerat columbis, Vidimus flavum Tiberim retortis Iliae dum se nimium querenti xorius amnis. 10. palumbis Porphyr. cod. Monac. 10 15 20 stae, ut eius quasi atrium efficeret. Plutarch. Numa 14: 'Edeiuato лhησίον τοῦ τῆς Ἑστίας ἱεροῦ τὴν και λουμένην Ρηγίαν. 17. Iliae s. Reae (non Rheae) Silviae, quae h. 1. et apud Claudianum in Olybrii et Probini Cons. 225. (Tiberis Palla graves umeros velat, quam neverat uxor Ilia percurrens vitreas sub gurgite telas.) uxor est Tiberis, apud Ovid. Am. 3, 6, 45. Anienis. — Non sine arte fingit Tiberim, minorum gentium deum, ab uxore imperiosa instigatum irasci Urbi, quam perfluit, summum autem deorum eam salvam velle.- Iunge nimium querenti de Caesaris caede et bellorum civilium sceleribus atque calamitatibus; non nimium iactat nec nimium ultorem; illud et rectum est et simplex, haec ab ipsa verborum positione respuuntur. 18. vagus] A solito meatu aberrans sinistram ripam, quae Romam attingebat, inundat. 19. Iove] „summo custode et aedium suarum et totius urbis Romae, quique in sempiternum ab ea excidium arcet."- uxorius] Verg. Aen. 4, 266: pulchramque uxorius urbem Extruis. Пlaoagoasei Tacitus Ann. 11, 28: uxori devinctus, 21. acuisse cod. omnes, rapuisse Jeep, Madvig, cecidisse ferro L. Müller, iacuisse ferro Baehrens. Claudius Messalinae. 16, 6: amori uxoris obnoxius. Ceterum dissecta est versus penultimi vox ultima etiam Od. 1, 25, 11. 2, 16, 7. 21. Audiet] Culpa parentum imminuta suboles, infantis etiamnunc aetatis, ubi adoleverit, audiet aliquando cives post Caesaris interitum in semetipsos saevisse armis, quibus Parthi infesti ac metuendi iustius devicti essent." graves] Sic Theocrit. 17, 19. Alexander M. appellatur Πέρσαισι βαρὺς θεὸς αιολομίτραις. Haec autem aperte ad bella civilia ante a. 725. gesta referuntur. Poenas igitur, quas pro Caesaris nece dependerint Romani, non vero calamitatum futurarum portenta atque indicia memorat. 25. vocet] Ut succurrat imperi rebus, imperio. 26. prece] Numerus singul. apud scriptores rarus (Cic. de invent. 1, 22, ad Att. 11, 15, 2, Tac. ann. 12, 19 solo ablat.), Horatio usitatissimus: Od. 1, 21, 16. 35, 5. 3, 27, 11. 4, 5, 33. Epod. 17, 43. Sat. 2, 6, 13. Ep. 1, 9, 2. 13, 18. 14, 14. 2, 1, 135. 2, 173. A. P. 395. fatigent] assiduis precibus exorent." Liv. 23, 36: fatigatus Campanorum precibus-Cumas redit. 27. sanctae] Quia perpetuam castimoniam servare debebant. Cicero pro Fonteio 46: Virgo Vestalis, quae pro vobis liberisque vestris tot annos in dis immortalibus placandis occupata est. -minus audientem] Cum irata tunc esset in Romanos suos. Vestam h. 1. memorat, quia numen erat tutelare rei publicae Romanae. Verg. Georg. 1, 499: Vestaque mater, quae Tuscum Tiberim et Romana Palatia servas! 28. Carmina] „varias, quibus in precando utebantur, formulas plures per dies repetitas." 29. partis],,vices s. munus." scelus],,et necem Caesaris et bella domestica inde orta." Scelus autem Tò ayos. expiandi] Non tam puniendo, quam removendo scelera atque pacem restituendo. 32. Augur] Augur Apollo etiam Verg. Aen. 4, 376., id est, vates, qui oracula fundit. Pro veste autem umeros candidos, nitentes, opaca nube obvelat, ne a mortalibus conspiciatur, dum inter eos versatur. Hom. Iliad. E 186: νεφέλῃ εἰλυμένος, Sive tu mavis, Erycina ridens, Quam Iocus circum volat et Cupido; Sive neglectum genus et nepotes Respicis, auctor, Heu nimis longo satiate ludo, Quem iuvat clamor galeaeque leves, Sive mutata iuvenem figura Ales in terris imitaris almae 39. Marsi auctore T. Fabro Bentl., Haupt, L. Müller. povs. Non sine causa primum memoratur Apollo, quia Apollinis filius a nonnullis existimabatur Augustus. (Suet. Oct. 94.) Deinde ad partes vocat Venerem, tamquam genetricem et Aeneadum (Lucret. 1, 1.) et gentis Iuliae per Iulum, Aeneae filium; tum Martem, genitorem Quirini (et Marti Ultori necis Caesaris templum dedicarat Augustus); postremum Mercurium Augusti forma induta inter Romanos versantem. 33. Erycina] ab Eryce, Siciliae monte, ubi celebratissimam aedem habebat, eodemque Erycinae nomine Romae quoque ad portam Collinam. ridens] pilouμedns. φιλομμειδής. Sappho 1, 13: ὦ μάκαιρα, Μειδιάσαισ ̓ ἀθανάτῳ προσώπῳ. 34. Iocus] Kuos hic in Veneris comitatu, cum poëtae ei fere adiungant Ἔρωτα, Αντέρωτα, Πόθον, Ἅμερον, Χάριτας. De hac re Reifferscheid: 'in nummis rei publicae liberae Venus saepe conspicitur biga vecta et Cupido post eam volans. apprime huc faciunt nummi gentis Juliae, ut nummi S. Julii Caesaris; atque adeo in L. Julii Caesaris nummis Venerem circumvolari a duobus Amoribus videmus, quorum alterum Horatio auctore Jocum, alterum Cupidinem nominare licet.' 36. Respicis] ßhées. Sic 35 40 Fortuna respiciens. Plaut. Bacch. 638: Deus respiciet nos aliquis. 37. 38. Heufindignationis.-satiate] cum Homero sit uódov ȧnóρητος, ᾶτος πολέμοιο. ludo] bellico, quo gaudet Mars. Quem iuvat] Admodum scite haec opponuntur illis Quam locus-; sic enim neutrum otiosum est, immo alterum alterum necessario requirit. leves galeae Horatio sunt politae, splendentes. 39. Mauri] Hoc ipsum fortasse aliquando viderat in bello civili poëta: Romanus confosso Mauri equo, hunc peditem reddiderat ; barbarus truculento voltu et ira aestuans hostem invadit et volnerat; cruentus enim est,,cruore oblitus, aspersus," non „trux, saevus." Saepe autem terribiles erant Mauri in proeliis. Cfr. Aelian. Hist. an. 14, 5: εἰσὶ δὲ Μαυρούσιοι καὶ καλοὶ καὶ μεγάλοι καὶ ἀνδρικὸν ὁρῶσι (acer voltus). Ovid. Fast. 6, 243: et leto consulis omnes Attoniti Mauras pertimuere manus. Multi malunt Marsi (cfr. Od. 2, 20, 18. Verg. Georg. 2, 167: genus acre virum, Marsos; et proverbium ab Appiano memoratum B. C. 1, 46: οὔτε κατὰ Μάρσων οὔτε ἄνευ Μάρτ σων γενέσθαι θρίαμβον). 42. Ales] Cogitandum de Mercurii talaribus atque alis in petaso. Filius] Notandus nominativus pro Filius Maiae, patiens vocari Serus in caelum redeas diuque 45 Neve te nostris vitiis iniquum Ocior aura Tollat; hic magnos potius triumphos, CARMEN III. vocativo. Caesaris ultor] Agyeigóvτn, Caesaris figura terras invisenti, hoc apposite tribui poterat, quod Octavianus identidem prae se ferebat, ut initio monumenti Ancyrani 1, 10. pg. 6 ed. Mommsen: qui parentem meum occiderunt, eos in exilium expuli iudiciis legitimis ultus eorum scelus. 45. Ovid. Met. 15, 868: Tarda sit illa dies et nostro serior aevo, Qua caput augustum, quem temperat, orbe relicto, Accedat caelo. 46. populo Quirini] poëtae imitabantur sollemnem formulam: populus Romanus Quiritium. Ovid. Fast. 1, 69: Dexter ades patribusque tuis populoque Quirini, itemque Met. 15, 572. et 756. 47-49. iniquum] „iratum.“ Ocior] quam nobis in optatis est. Tollat] in caelum evehat." triumphos] Ex universa sententia eliciendum v. agas. Loquitur de triumphis, qui a. urbis 725 agebantur. vid. tabulam chronologi cam. 50. Pater quidem patriae demum a. u. c. 752. publice appellatus est; Princeps contra in sexto consulatu a. 726. (quo in nummis vocatur 50 LIBERTATIS P. R. VINDEX), Augustus a. 727. v. Mon. Ancyr. ed. Mommsen pg. 105. 51. Medos] Parthis eo tempore, quo hoc carmen compositum arbitramur (a. 726.) non iam bellum inferre cogitabat Augustus. Sed hoc a poëta praecipi poterat, uti devictos iam eos fingit Propertius 2, 10, 13: Iam negat Euphrates equitem post terga tueri Parthorum. Omnis scil. illorum vis in equitatu erat, quo saepe incursiones in Syriam faciebant. III. Cum in Graeciam profecturus esset Vergilius poëta, eum votis pro felici in Atticam appulsu prosequitur. 1. Usus hic partic. sic in votis precibus obtestationibus ita proprie explicandus: „uti nos a te hoc vel illud exoptamus, sic, ubi nostras preces exaudieris, hoc vel illud, quod tu vis, tibi contingat." Ovid. Fast. 4, 525: sic tibi quam raptam quereris, sit filia (Proserpina) sospes; surge, nec exiguae despice tecta casae. Martial. 5, 6, 3: sic te serior et beata finiat senectus admittas. et inverso ordine Horat. Sat. 2, 8, 75: di tibi dent: ita vir |