P. CORNELII TACITI DIALOGUS DE ORATORIBUS. 1. Saepe ex me requiris, Iuste Fabi, cur, cum priora sae- Introduction. cula tot eminentium oratorum ingeniis gloriaque floruerint, nostra potissimum aetas deserta et laude eloquentiae orbata vix nomen ipsum oratoris retineat; neque enim ita appellamus nisi antiquos: horum autem temporum diserti, causi- 5 dici et advocati et patroni et quidvis potius quam oratores vocantur. cui percontationi tuae respondere et tam magnae quaestionis pondus excipere, ut aut de ingeniis nostris male existimandum sit, si idem adsequi non possumus aut de iudiciis, si nolumus, vix hercule auderem, si mihi mea sententia 10 proferenda ac non disertissimorum, ut nostris temporibus, hominum sermo repetendus esset, quos eandem hanc quaestionem pertractantes iuvenis admodum audivi. ita non ingenio, sed memoria et recordatione opus est, ut quae e praestantissimis viris et excogitata subtiliter et dicta graviter excepi, cum 15 CORNELI TACITI INCIPIT DIALOGVS DE ORATORIBVS-A. singuli diversas [vel easdem] sed probabiles causas adferrent, dum formam sui quisque et animi et ingenii redderent, isdem nunc numeris isdemque rationibus persequar, servato ordine disputationis. neque enim defuit qui diversam quoque partem 20 susciperet, ac multum vexata et inrisa vetustate nostrorum temporum eloquentiam antiquorum ingeniis anteferret. 2. Nam postero die quam Curiatius Maternus Catonem recitaverat, cum offendisse potentium animos diceretur, tamquam in eo tragoediae argumento sui oblitus tantum Catonem cogitasset, eaque de re per urbem frequens sermo haberetur, vene5 runt ad eum Marcus Aper et Iulius Secundus, celeberrima tum ingenia fori nostri quos ego utrosque non modo in iudiciis. studiose audiebam sed domi quoque et in publico adsectabar mira studiorum cupiditate et quodam ardore iuvenili, ut fabulas quoque eorum et disputationes et arcana semotae dictionis 10 penitus exciperem, quamvis maligne plerique opinarentur nec Secundo promptum esse sermonem et Aprum ingenio potius et vi naturae quam institutione et litteris famam eloquentiae consecutum. nam et Secundo purus et pressus et, in quantum satis erat, profluens sermo non defuit, et Aper omni eruditione e-excepi- correxi a-accepi-w. 16 singulis-E.* vel easdem (w. Philipp) -incl. Lipsius praeeunte Mureto d. quidem s. p. V solus probante Helmreich d. sed easdem p. Roth, Ms. Wf. And. vel easdem vel ds. - Moser div. sed probab... afferrent, vel easdem dum-transp. Doederlein easdem [partes agerent] - Peter, Goelzer d. eas quidem p.- Baehrens [vel-prob.] — incl. Halm, Novák. rei eiusdem-Ioh. Müller non easdem - Heller. pro afferrent aliud verbum habuit V. 17 redderet-CD reddent — V reddent - E. 18 isdem pro iisdem (w.) cf. Sirker Formenl. p. 45. persequar-Put. prosequarpr ortum cf. 5,25 6,19. 21 anteferrent - BD. -w. (ex 6* ego utrosque non non utrosque 2. 2 tamquam non in- Sauppe. 4 habetur - C. modo in iud.-scripsi, partim Schopen, partim Peter secutus. modo — verosque —D non in iud. modo utrosque - Nipperdey And. [utrosque] del. Ritter, Hm. Novák non modo in iud. utrosque · non modo ut plerosque - I. Müller. 8 quadam D. 9 semotae acciperem-EV. 11 Apium-D. 14* omni- CEVA cũ- ABD (cf. 13,15 * See Notes ad locum. Peter in iud. -om. EV. imbutus contemnebat potius litteras quam nesciebat, tamquam 15 maiorem quam industriae et laboris gloriam habiturus, si ingenium eius nullis alienarum artium adminiculis inniti videretur. 3. Igitur ut intravimus cubiculum Materni, sedentem ipsumque quem pridie recitaverat librum inter manus habentem deprehendimus. Tum Secundus 'nihilne te' inquit, Materne, fabulae malignorum terrent, quo minus offensas Catonis tui ames? an ideo 5 librum istum adprehendisti, ut diligentius retractares, et sublatis si qua pravae interpretationi materiam dederunt, emitteres Catonem non quidem meliorem sed tamen securiorem?' Tum ille leges' inquit 'quid Maternus sibi debuerit et adgnosces quae audisti. quod si qua omisit Cato sequenti recita- 10 tione Thyestes dicet; hanc enim tragoediam disposui iam et intra me ipse formavi. atque ideo maturare libri huius editionem festino, ut dimissa priore cura novae cogitationi toto pectore incumbam.' 'Adeo te tragoediae istae non satiant,' inquit Aper 'quo mi- 15 nus omissis orationum et causarum studiis omne tempus modo circa Medeam, ecce nunc circa Thyestem consumas, cum te tot amicorum causae, tot coloniarum et municipiorum clientelae in forum vocent quibus vix suffeceris, etiam si non novum tibi ipse negotium importasses, ut Domitium et Catonem, id est 20 26,31) communi - Rhenanus. del. Novák multa-coni. Halm. ins. Vahlen industria et labore-Baehrens. -B adniti- EV. 16* quam vel ad ad 17 inniti- CDA inniti — A inniti 3. 2 que-add. Anon. Lpz. Lit. Zeit. 1833 p. 1898 (?= Haupt, Op. I. 194). ac quem -E et quem-Lipsius, Nk. quemque - Schopen inter- Cuiacius intra -w. 7 quae-V b. 9* leges tu (om. C.) quid (quod D.) M. s. d. 31 1. tu quidem (add. Seebode) q. M. s. d. Vahlen 1. inquit q. M. s. d. Halm intelleges A. Greef 1. inquit [Maternus] si libuerit - Nipperdey, Ms. Ml. Nk. And. 1. quae audisti et agnosces q. M. s. d. transp. Baehrens. 10 emisit-B misit-C (ex quae misit ortum). 11 et enim-D cf. 27,2. 12 ipsum - Bach13 meditationi-D. 18 causa - D. 19* sufficeres-Put. 20 imperasses rens. |