ὡς τὸν ἐμοὶ βαρὺν εὖντα φίλον καταδήσομαι ἄνδρα, ᾤχετ ̓ ἔχων ὅ τ ̓ Ἔρως ταχινὰς φρένας ἅ τ ̓ ̓Αφροδίτα; 3. ἐμοὶ βαρὺν εὖντα Stephanus] ἐμὸν βαρυνεῦντα 10. ἅσυχε G. Kiessling] ἅσυχα 99 3. ὡς τὸν ἐμοὶ β. κτλ., damit ich den gegen mich harten, (aber doch noch) geliebten Mann banne, durch Zauber fessele." Über os vgl. Kühner II p. 898 Anm. 4. Verg. Εcl. 8, 66. Unnatürlich und daher zu verwerfen ist die Auffassung von os als Causalpartikel: ,,weil ich bannen werde." Für os in finalem Sinne mit dem Fut. finden sich bei Th. sonst keine sicheren = Beispiele(denn μέμψομαι v. 9 könnte 77 71 u. a. Überlieferung. (Kreufsler, observ. in Theocr. 1870 p. 2 f.) 5. τεθνάκαμές. Dor. § 80. εἰμές. Dor. § 84. Ovid Met. 1, 585 nescit vitane fruatur an sit apud manes. 6. ἄραξεν deutet das heftige Pochen des ungeduldigen Liebhabers an. Arist. Ekkles. 977 οὗτος, τί κόπτεις; καὶ τὴν θύραν γ ̓ ἤραττες. ἀλλᾷ. Ovid Her. 3, 42 quo levis a nobis tam cito fugit Amor? Hor. Epod. 15, 23 translatos alio maerebis amores. Ter. Hecyr. 1, 2, 93 animus paulatim elapsus est Bacchidi, atque huc transtulit amorem. Caes. B. G. 6, 22 magistratus transire cogunt agros. alio. Vgl. unten v. 158. Über álla Dor. § 35. = ἄλλῃ 5 10 7. ἔχων, secum ferens. Vgl. 22, 168. 4, 10. Wegen τε – τε vgl. Anm. zu 2, 77. 8. βασεῦμαι. Dor. § 75. Τιμαγήτοιο παλ. wo sich der Geliebte meist aufhält. S. v. 97-98. 9. ofά. Vgl. 25, 40. 10. ἐκ. Die Kraft geht aus von dem Räucherwerk. Vgl. 7, 6. Σελάνα. Selene ist hier die stille, sanft glänzende Mondgöttin, der das Mädchen v. 69 ihr Leid klagt, und deren Schein notwendig zu Zaubereien ist. Hor. Epod. 5, 51 Nox et Diana, quae silentium regis, arcana cum fiunt sacra. Hor. Sat. 1, 8, 21. Ovid Met. 7, 180 fig. Sen. Med. 75. Apul. Apol. 31 p. 41 Kr. , 11. φαῖνε, splende, fulge. Odyss. 9, 144 οὐδὲ σελήνη οὐρανόθεν προὔφαινε. τὶν. S. Dor. § 63. – ποταείσομαι, σοὶ γὰρ προσυμνήσω τᾷ χθονίᾳ θ' Εκάτᾳ, ταν καὶ σκύλακες τρομέοντι ἐρχομέναν νεκύων ἀνά τ ̓ ἠρία καὶ μέλαν αἷμα. χαῖρ ̓ Ἑκάτα δασπλῆτι, καὶ ἐς τέλος ἄμμιν ὀπάδει φάρμακα ταῦτ ̓ ἔρδοισα χερείονα μήτε τι Κίρκης μήτε τι Μηδείας μήτε ξανθᾶς Περιμήδας. ivy§, ëλne tù tñvov ¿uòv notì dãμa tòv ävdọa. (Schol.).-ovye, tranquilla, tacita (Dor. § 3). Verg. Aen. 2, 255 a Tenedo tacitae per amica silentia Lunae littora nota petens. Tibull 1, 8, 18. Tibull 1, 2, 61 nocte serena concidit ad magicos hostia pulla deos. Stat. Theb. 1, 337 Titanis (Luna) late mundo subvecta silenti. 12. τᾷ χθον. θ ̓ Ἑκάτᾳ. Hekate, Trivia, ist die Zaubergöttin der Alten. Hor. Sat. 1, 8, 33. Verg. Aen. 4, 511. Ov. Met. 7, 194. Sie gilt nach der späteren Mythologie als die grauenvolle, hochmächtige Obwalterin des Schattenreiches und wird v. 33 identificirt mit Artemis, welche von Selene hier verschieden ist. Als Artemis waltet sie auf der Erde, als Hekate in der Unterwelt. Orph. Αrg. 980 Ταρταρόπαις Εκάτη. Schol. zu unserer St. Orph. Hymn. in Fort. 3. Orph. Arg. 946. Anderwärts, wie z. B. Stat. Achill. 1, 344, Hor. Od. 3, 22, 4 fliefst sie unter dem Namen diva triformis mit Selene zusammen. Nonn. Dion. 44, onólanes, canes, ohne Beziehung auf das Alter. Vgl. Neugr. σκύλος. Matth. 15, 26 τὰ κυνάρια. Sie fürchten die Mondgöttin, nicht weil sie ihr (Ovid Fast. 1, 389) geopfert werden sollen, sondern weil es ihnen unheimlich ist im Mondenschein. Vgl. v. 35. τρομέοντι. Dor. § 81. 191. 13. vɛnvov. Orph. Hymn. in Hecat. 3 ̔Εκάτην τυμβιδίην, ψυχαῖς νεκύων μέτα βακχεύουσαν. καὶ μέλαν αἷμα, wie Ilias 10, 298. 14. ἐς τέλος ὀπάδει, ad finem rituum magicorum es mihi comes, ades (Hor. Epod. 5, 53). 15. Κίρκης. Die φάρμακα λυγρά der Kirke erwähnt Hom. Odyss. 10, 236. Augustin de Civ. D. 18, 17 nennt sie famosissima maga. Über die Kürze der Vergleichung s. Krüger I § 47, 27, 5. Theokr. 20, 25. 5, 57. 30, 19. 29, 7. 16. Mndεías. Medea heifst Pind. Pyth. 4, 233 паμçάqμanos. Ihr Zauberwesen beschreibt z. B. Ovid Met. 7, 179. Häufig sind Ausdrücke wie Medeides herbae, malae herbae Medeae. Tibull 1, 2, 51. Ovid Ars am. 2, 101. Hor. in der Zaubergeschichte Epod. 5, 61 quid accidit? eur dira barbarae minus venena Medeae valent? Περιμήδας. Perimede, welche auch Prop. 2, 4, 8 als Zauberin kennt, ist dieselbe, welche Ilias 11, 740 Ayaundn genannt wird, ἣ τόσα φάρμακα εἶδε, ὅσα τρέφει εὐρεῖα χθών. Beide Namen bezeichnen die kluge oder weise Frau. (Anders Wilisch in den Jahrb. f. Phil. 1878 p. 730.) 17. ivy. Der Wendehals, iynx torquilla (nicht motacilla oder GELOOлvyís, Bachstelze, wie Schol., französisch le torcol, neugriech. σουσουράδα oder κωλοσοῦσα) kann Kopf und Hals mit grofser Schnelligkeit fast ganz herumdrehen. Wahrscheinlich wegen dieser Eigenschaft, vielleicht auch wegen seines Rufes, legte man ihm eine magische Kraft bei (φασὶν αὐτὴν ἐν τῇ φύσει ἔχειν ἐρωτικὴν πειθώ, Schol.) und benutzte ihn bei Beschwörungen, wie hier. Er wurde zum Behuf der Beschwörung auf ein Rädchen gebunden, welches V. 30 ῥόμβος heifst, und dieses wurde unter Zaubersprüchen rasch in einer Richtung gedreht; denn die Bewegung in der entgegengesetzten Richtung konnte den Zauber wieder lösen. ἄλφιτά τοι πρᾶτον πυρὶ τύφεται· ἀλλ ̓ ἐπίπασσε Θεστυλί. δειλαία, πᾷ τὰς φρένας ἐκπεπότασαι; ἦ ῥά γέ τοι, μυσαρά, καὶ τὶν ἐπίχαρμα τέτυγμαι; πάσσ ̓ ἅμα καὶ λέγε ταῦτα· ̔τὰ Δέλφιδος ὀστία πάσσω. ἶυγξ, ἕλκε τὺ τῆνον ἐμὸν ποτὶ δῶμα τὸν ἄνδρα. Δέλφις ἔμ ̓ ἀνίασεν· ἐγὼ δ ̓ ἐπὶ Δέλφιδι δάφναν (Hor. Epod. 17, 7 citumque retro solve, solve turbinem.) Lucian dial. mer. 4, 5 ῥόμβον ἐπιστρέφει ἐπῳδήν τινα λέγουσα. Schol. Apoll. Rhod. 1, 1139 ῥόμβος, τροχίσκος, ὃν στρέφου σιν ἱμᾶσιν τύπτοντες. Weiteres bei Jahn in den Berichten der Verhandl. der sächs. Gesellsch. der Wissensch. philol.-hist. Cl. 1854 p. 257. — ἕλκε, stehendes Verbum. Pind. Nem. 4, 35 ἴυγγι ἕλκομαι ἦτορ. Prop. 4, 6, 26 staminea rhombi ducitur illa rota. Verg. Ecl. 8, 68 ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin. 18. ἄλφιτα, wie bei der Totenbeschwörung Odyss. 11, 28: ἐπὶ δ ̓ ἄλφιτα λευκὰ πάλυνον. Verg. Εcl. 8, 82 sparge molam. 19. πᾷ ἐκπεπ., quonam mens tibi avolavit? quid cogitas? quid agis? S. 11, 72. Ilias 24, 201 πῇ δή τοι φρένες οἴχονται; ༣ του 20. ἦ ῥά γέ τοι. τοι kann wegen des folgenden καὶ τὶν hier nicht (wie 3, 8) Pronomen sein. Die Verbindung ἦ ῥά γέ τοι ist auffallend, besonders wenn man, was jedenfalls für den Ton der Stelle angemessener ist, den Satz als Frage auffafst; denn die Partikel scheint in der Frage nicht angewendet worden zu sein. Eine befriedigende Emendation ist noch nicht gefunden. (H.) καὶ τίν, etiam tibi, sicut amatori meo. Über τὶν s. v. 11. ἐπίχαρμα. Ilias 6, 82 δηίοισι δὲ χάρμα γενέσθαι. 10, 192. Catull 42, 3 iocum me putat esse moecha turpis. ―― 20 25 = 23. ἐπὶ Δ. Χen. Mem. 3, 11, 18 ἐπὶ σοὶ ἕλκω τὴν ἴυγγα. Verg. Εcl. 8, 83 Daphnis me malus urit, ego hanc in Daphnide laurum. 24. χὡς καὶ ὡς. Vgl. 2, 82. λακεῖ, crepitat bei Tibull 2, 5, 81. Dor. § 3. μέγα adverbial wie 7, 45. 7, 28. Krüger II § 46, 6, 7. Bei Opfern und Beschwörungen werden Lorbeerreiser verbrannt. Als gutes Zeichen gilt es, wenn dieselben im Feuer laut knistern, prasseln. Tibull 2, 5, 81. Prop. 3, 28b, 36 (= 2, 21, 36 vulg.). Lucr. 6, 155. καππυρίσασα, posteaquam flammam concepit, intransitiv wie viele Verba auf -ίζω. S. Lobeck zu Soph. Ai. p. 163 fig. καταπυρίζειν kommt sonst nicht vor. 25. κήξαπίνας (Dor. § 9) et subito quidem accensa est (ἄφθη, Dor. § 7), id quod bonum omen est. εἴδομες. Vgl. Anm. zu v. 130. Arist. Ach. 167 ταυτὶ περιείδεθ ̓ οἱ πρυτάνεις πάσχοντά με. (Η.) 26. ἐνὶ φλογί κτλ. Vgl. Hor. Epod. 17, 30 flg. ὡς τοῦτον τὸν κηρὸν ἐγὼ σὺν δαίμονι τάκω, ἶυγξ, ἕλκε τὺ τῆνον ἐμὸν ποτὶ δῶμα τὸν ἄνδρα. "1 " νῦν θυσῶ τὰ πίτυρα. τὺ δ ̓ Αρτεμι καὶ τὸν ἀναιδῆ 33. ἀναιδῆ Taylor] ἐν ᾅδη 34. κ ̓ ἀδ. Voss] ἀδ. oder ῥ ̓ ἀδ. 28. κηρόν, ein Wachsbild, welches den Liebhaber, der gebannt werden soll, andeutet, imago cerea bei Hor. Epod. 17, 76, effigies cerea bei Hor. Sat. 1, 8, 30, simulacrum cereum bei Ovid Her. 6, 91, dem dort das Herz durchbohrt wird. Verg. Ecl. 8, 80 limus ut hic durescit et haec ut cera liquescit uno eodemque igni, sic nostro Daphnis amore. Hor. Epod. 5, 81 amore sic meo flagres uti bitumen atris ignibus. σὺν δαίμονι, auspice diva (Verg. Aen. 4, 45 dis auspicibus et Iunone secunda). Theokr. 7, 12. Ilias 3, 439. 29. ὁ Μύνδιος. Der Jüngling ist nach seiner Vaterstadt Myndos in Karien benannt, wie z. B. bei Horaz Od. 1, 27, 10 die schöne Megilla Opuntia Megilla heifst. Vgl. V. 96. 30. ῥόμβος. S. Anm. zu v. 17. ἐξ Ἀφρ. In der raschen und Erfolg verheifsenden Art der Drehung glaubt Simätha die Macht der Aphrodite zu erkennen. (H.) Vgl. Apul. Apol. 31 p. 42 Kr. ut solebat ad magorum cerimonias advocari ... illex animi Venus. = = 'Enárŋ, s. zu v. Vgl. Ilias 4, 221. 598. (H.) 30 12. ἀναιδῆ. 13, 139. Od. 11, 35 34. ἀδάμαντα. Plat. Tim. p. 59 Β χρυσοῦ ὄζος διὰ πυκνότητα σκληρότατον ὂν ἀδάμας ἐκλήθη. Ovid Trist. 4, 8, 45 nil adeo validum est, adamas licet alliget illud. Martial 7, 100 Pontice, voce tua posses adamanta movere. Prop. 5, 11, 3 cum semel infernas intrarunt funera leges, non exorato stant adamante viae. S. die Citate bei Voss, not. in Theocr. p. 11. Alle Kräfte der Natur stehen der Hekate zu Gebote. Vgl. Hes. Theog. 411 flg. Simätha will mit dem Gebet an die Göttin fortfahren (etwa: du vermagst, sowie du das Stärkste in der Natur bewältigen kannst, auch den Sinn des Menschen zu ändern; ändere den des Delphis); durch das Geheul der Hunde wird sie unterbrochen. (H.) 35. κύνες. Verg. Αen. 6, 257 visaeque canes ululare per urbem, adventante dea. Das Heulen der Hunde beim Mondschein liegt dem Aberglauben zu Grunde. 36. ὁ θεὸς, Hekate. ἐν τριόδοισι, dem Lieblingsplatze der Hekate (daher Trivia). Orph. Hymn. in Hec. 1 εἰνοδίην ̔Εκάτην κλῄζω, τριοδίτιν. Verg. Αen. 4, 609 nocturnisque Hecate triviis ululata per urbes. τὸ χαλκίον κτλ., das Becken schlage in Eile (Zimm.). Catull 64, 262. ὡς τάχος, ocius (Caes. B. G. 5, 44), weniger gut ἠνίδε σιγῇ μὲν πόντος, σιγῶντι δ ̓ ἀῆται· ἐς τρὶς ἀποσπένδω καὶ τρὶς τάδε, πότνια, φωνέω· ἶυγξ, ἕλκε τὺ τῆνον ἐμὸν ποτὶ δῶμα τὸν ἄνδρα. 40 despue carminibus. Horaz scherzt über die in solchen Fällen angewendete Dreizahl, Epist. 1, 1, 36: sunt certa piacula, quae te ter pure lecto poterunt recreare libello. S. Theokr. 6, 39. τρὶς καὶ τρίς. Nach der Hauptcäsur des Verses wiederholt Theokrit mit grofsem Nachdruck das vorn im Anfange des Verses gesetzte Wort mit καὶ 1, 65. 5, 60. 11, 63. 15, 82. 24, 9. 2, 113. 20, 36. 17, 1. Vgl. zu 1, 83. 1, 64. Tibull 2, 5, 59. 45 44. εἴτε εἴτε sagt das Madchen wegen v. 150. 45. τόσσον ist Nominativ. ἔχοι scil. αὐτόν. Für diese Auffassung sprechen die Stellen Ilias2,33. Pind. Nem. 8, 24. Andere halten τόσσον für den Accusativ und ergänzen als Subjekt Δέλφις.- φαντί. Dor. § 89. 46. ἐν Δίᾳ κτλ. Odyss. 11, 325. Catull 64, 121 quid memorem - ut Ariadne vecta rati spumosa ad littora Diae venerit, aut ut eam devinctam lumina somno liquerit immemori discedens pectore coniunx, Theseus. Dia gilt als ältere Bezeichnung für Naxos, und Th. hat den Namen sicherlich in dieser Bedeutung angewendet (s. Kallimachos in den Schol. zu Apoll. Argon. 4, 425). Vgl. indessen Preller, griech. Mythol. I p. 559. Bursian, Geogr. von Griechenl. II p. 560. (Η.) Mit dem Ausgange des Verses vgl. Ilias 18, 592. |