ἀνθρώποις, ὅ τι Μοῖρα κατὰ κλωστῆρος ἐπείγει· Εὐηρηιάδα, μάλα σε φρονέοντα διδάσκω.

τόσσ ̓ ἔλεγεν βασίλεια· ὁ δ ̓ ἀνταμείβετο τοῖα· ̔θάρσει, ἀριστοτόκεια γύναι, Περσήιον αἷμα, θάρσει· μελλόντων δὲ τὸ λώιον ἐν φρεσὶ θέσθαι. ναὶ γὰρ ἐμὸν γλυκὺ φέγγος ἀποιχόμενον πάλαι ὄσσων, πολλαὶ ̓Αχαιιάδων μαλακὸν περὶ γούνατι νῆμα χειρὶ κατατρίψοντι ἀκρέσπερον ἀείδοισαι ̓Αλκμήναν ὀνομαστί, σέβας δ ̓ ἔσῃ Αργείαισι. τοῖος ἀνὴρ ὅδε μέλλει ἐς οὐρανὸν ἄστρα φέροντα ἀμβαίνειν τεὸς υἱός, ἀπὸ στέρνων πλατὺς ἥρως, οὗ καὶ θηρία πάντα καὶ ἀνέρες ἥσσονες ἄλλοι. δώδεκά οἱ τελέσαντι πεπρωμένον ἐν Διὸς οἰκεῖν μόχθους, θνητὰ δὲ πάντα πυρὰ Τραχίνιος ἑξεῖ· γαμβρὸς δ ̓ ἀθανάτων κεκλήσεται, οἳ τάδ ̓ ἐπῶρσαν κνώδαλα φωλεύοντα βρέφος διαδηλήσασθαι. [ἔσται δὴ τοῦτ ̓ ἦμαρ, ὁπηνίκα νεβρὸν ἐν εὐνᾷ καρχαρόδων σίνεσθαι ἰδὼν λύκος οὐκ ἐθελήσει.] ἀλλά, γύναι, πῦρ μέν τοι ὑπὸ σποδῷ εὔτυκον ἔστω, 70. Εὐηρηιάδα Meineke] μάντιν Εὐηρείδα

69. Excidit versus ante 70a, in fuit ἀλλὰ τί quo fortasse talis ἄλλοτε μὲν χρηστόν, τότε δ ̓ αὖ κακόν· ἀλλὰ τί ταῦτα διδάσκω; (Hermann.)

708. μάλα σε φρον. cum per te optime cognitum habeas.

70. τόσσ', wie 7, 90 u. 128. βασίλεια. Über den auch v. 75

wiederkehrenden Hiatus s. Anm. zu 116.

22,
71. ἀριστοτ. Pind. Pyth. 11, 3
σὺν Ηρακλέος ἀριστογόνῳ ματρί. –
Περσήιον. S. zu 25, 173. αἷμα
wie sanguis, Horat. carm. saec. 50.
Tibull 1, 6, 66.

78. ἀπὸ στέρνων. Vgl. Anm. zu 16, 49 und zu 18, 36.

81. Τραχίνιος. Soph. Τrach. 1191 fig. Ovid Met. 9, 159 flg.

82. γαμβρὸς δ ̓ ἀθ., als Gemahl der Hebe. S. zu 17, 32.

84. ἔσται. S. Anm. zu 16, 73. Ilias 8, 373. Selbst im Reiche der Tiere wird Friede und Eintracht walten. Es ist derselbe Gedanke, den wir im Prophetismus der Hebräer

70b. τοῖα Meineke, s. Anh.

ausgeprägt finden. Lactant. Instt. div. 7, 24 leones et vituli ad praesepe simul stabunt, lupus ovem non rapiet, canis non venabitur. denique tunc fient illa, quae poetae aureis temporibus facta esse iam Saturno regnante dixerunt: οἱ δὲ λύκοι τε καὶ ἄρνες ἐν οὔρεσιν ἄμμιγ ̓ ἔδονται χόρτον, παρδάλιές τ ̓ ἐρίφοις ἅμα βοσκήσονται, ἄρκτοι σὺν μόσχοισιν ὁμοῦ καὶ πᾶσι βοτοῖσι. σαρκοβόρος τε λέων φάγεται ἄχυρον παρὰ φάτναις, σὺν βρέφεσίν τε δράκοντες ἁμαρτῆ κοιμήσονται. Vgl.Verg. Εcl. 4, 22. 5, 60. Jes. 11, 6. 65, 25. An dieser Stelle sind die beiden Verse, wie Dahl erkannt hat, gänzlich unpassend. Denn durch die Thaten des Herakles ist der Friede weder zu den Menschen noch zu den Tieren gekommen, und unmöglich kann der Dichter den Tiresias zu einem so schlechten Propheten gemacht haben. (H.)

86. μὲν in der dritten Arsis wie 5, 58 oder Ilias 11, 393. 11, 481. S. Giseke, hom. Forsch. p. 93 fig.

η

κάγκανα δ ̓ ἀσπαλάθου ξύλ ̓ ἑτοιμάσατ ̓ ἢ παλιούρου
ἢ βάτου ἢ ἀνέμῳ δεδονημένον αὖον ἄχερδον·
καῖε δὲ τώδ ̓ ἀγρίαισιν ἐπὶ σχίζαισι δράκοντε
νυκτὶ μέσᾳ, ὅκα παῖδα κανεῖν τεὸν ἤθελον αὐτοί.
ἦρι δὲ συλλέξασα κόνιν πυρὸς ἀμφιπόλων τις
ῥιψάτω εὖ μάλα πᾶσαν ὑπὲρ ποταμοῖο φέρουσα
ῥωγάδος ἐκ πέτρας ὑπερούριον, ἂψ δὲ νέεσθαι
ἄστρεπτος· καθαρῷ δὲ πυρώσατε δῶμα θεείῳ
πρᾶτον, ἔπειτα δ ̓ ἅλεσσι μεμιγμένον, ὡς νενόμισται,
θαλλῷ ἐπιρραίνειν ἐστεμμένῳ ἀβλαβὲς ὕδωρ·
Ζηνὶ δ ̓ ἐπιρρέξαι καθυπερτέρῳ ἄρσενα χοῖρον,
δυσμενέων αἰεὶ καθυπέρτεροι ὡς τελέθοιτε.

φᾶ, καὶ ἐρωήσας ἐλεφάντινον ᾤχετο δίφρον Τειρεσίας πολλοῖσι βαρύς περ ἐὼν ἐνιαυτοῖς.

93. ῥωγάδος ἐκ Stephanus] ῥωγάδας ἐξ

87. ἀσπαλάθ. S. zu 4, 57. παλίουρος ist hier wahrscheinlich stachlicher Wegdorn, rhamnus paliurus Linn. paliurus australis, der in Griechenland noch jetzt παλιοῦρι heifst. Ovid Fast. 6, 129 dedit spinam, qua tristes pellere posset a foribus noxas. Vgl. Fast. 2, 28.

88. βάτου. S. 1, 132. ἄχερδος ist hier und Odyss. 14, 10 Weifsdorn, crataegus oxyacanthus. Eryngium campestre, wofür man es gehalten hat, kann es unmöglich sein. 89. κατε κτλ. = Odyss. 3, 459. 92-94. ποταμοῖο ἄστρεπτος. Verg. Εcl. 8, 101 fer cineres, Amarylli, for as rivoque fluenti transque caput iace nec respexeris. Tibull 2, 5, 80. ὑπερούριον verbindet Ameis (adn.) richtig als Adj. mit κόνιν. S. Anm. zu 25, 56. Zur Sache vgl. Liv. 27, 37 haruspices dixerunt infantem (prodigium) extorrem agro Romano, procul terrae contactu, alto mergendum.

-

93–94.νέεσθαι — ἄστρεπτος, nicht ἄστρεπτον (Krüger II § 55, 1, 2) oder νεέσθω ἄστρεπτος (wie Hermann wollte), sondern der Nomi

nativ beim befehlenden Inf. wie Ilias 6, 87-92 (ἡ δὲ οὔξασα θεῖναι), wie Kreufsler erkannt hat. S. Hesiod W. u. T. 459. Quint.

THEOKRIT VON FRITZSCHE.

90

95

96. ἐστεμμένῳ Schäfer] ἐστεμμένον
Sm. 12, 29 f. Vgl. Calpurn. 11,
64 ter vittis, ter fronde sacra, ter
ture vaporo lustravit, cineresque
aversa effudit in amnem. Ovid

Fast. 6, 164. Musaeus, Volks

100

mährchen: Wirf diesen Bachkiesel stillschweigend hinter dich in den Nixenbrunnen.

Ἡρακλέης δ ̓ ὑπὸ ματρὶ νέον φυτὸν ὡς ἐν ἀλωᾷ
ἐτρέφετ ̓ ̓Αργείου κεκλημένος ̓Αμφιτρύωνος.
γράμματα μὲν τὸν παῖδα γέρων Λίνος ἐξεδίδαξεν,
υἱος ̓Απόλλωνος μελεδωνεὺς ἄγρυπνος ἥρως,
τόξον δ ̓ ἐντανύσαι καὶ ἐπὶ σκοπὸν εἶναι ὀιστόν
Εὔρυτος ἐκ πατέρων μεγάλαις ἀφνειὸς ἀρούραις.
αὐτὰρ ἀοιδὸν ἔθηκε καὶ ἄμφω χεῖρας ἔπλασσε
πυξίνᾳ ἐν φόρμιγγι Φιλαμμονίδας Εὔμολπος.
ὅσσα δ ̓ ἀπὸ σκελέων ἑδροστρόφοι ̓Αργόθεν ἄνδρες
ἀλλάλους σφάλλοντι παλαίσμασιν, ὅσσα τε πύκται
δεινοὶ ἐν ἱμάντεσσιν, ἅ τ ̓ ἐς γαῖαν προπεσόντες

101. ὑπὸ. S. zu v. 31. νέον. S. 8, 42. φυτὸν. Ilias 18, 57 τὸν μὲν ἐγὼ θρέψασα φυτὸν ὣς γουνῷ ἀλωῆς.

103. γράμματα. Der Anachronismus liegt eben so am Tage wie der bei Shakspeare, Jul. Caes. II 1. Brutus: peace, count the elock. Cassius: the clock hath stricken three. Buttler sagt in Schillers Piccolom. I 2: Und wie des Blitzes Funke sicher, schnell, geleitet an der Wetterstange läuft, herrscht sein Befehl vom letzten fernen Posten

bis zu der Wache, die ihr Schilderhaus hat aufgerichtet an der Kaiserburg. - Λίνος, der alte Sänger, Sohn des Apollon (v. 104. Verg. Εcl. 4, 57) und der Terpsichore (oder Euterpe oder Kalliope oder Psamathe), den schliefslich Herakles mit der Lyra erschlug (Plaut. Bacch. 155). Ath. p. 164 B. Welcker, kl. Schr. 1 p. 46. Brugsch, die Adonisklage und das Linoslied, Berl. 1852. Bergk, gr. Lit.-G. 1 p. 322 f.)

104. μελεδωνεύς (sonst μελεδωνὸς) ἄγρ. Linos trägt als ge

wissenhafter Erzieher treue und unablässige Sorge für seinen Zögling.

106. Εὔρυτος, der Odyss. 8, 224 zugleich mit Herakles als trefflicher Bogenschütze erwähnt wird. ἐκ πατέρων wie 16, 33. Aesch. Eum. 894 τὰ ἐκ προτέρων ἀμπλακήματα. ἀρούραις. Wegen des Dative s. zu 25, 119.

108. φόρμιγγι. Vgl. Ilias 9, 186.
· Φιλ. Εὔμ. Der Name Eumolpos

--

105

110

ist eigentlich appellativ, der Schönsingende; er wird dann als Nomen propr. auf verschiedene sagenhafte Personen übertragen. Vorzüglich bekannt ist der Stifter der eleusinischen Mysterien, welcher z. B. Pausan. 1, 38 der Sohn des Poseidon und der Chione heifst. Ungewifs ist es, ob der Dichter diesen Eumolpos meint und in der Genealogie einer andern Sage folgt. Den Philammon, einen alten Sänger aus Thracien, bezeichnen andere als den Vater des aus Ilias 2, 595 bekannten Thamyris (Apollod. 1, 3, 3).

109. ὅσσα σφάλλοντι ἀλλήλους ita explicari potest, ut sensus sit ὅσα ποιοῦσιν ἀλλήλους σφάλλοντες παλαίσμασι. (Meineke.) – ἀπὸ σκελέων ist mit σφάλλοντι παλαίσμασιν zu verbinden. Die Verbindung ἀπὸ σκελέων ἑδροστρόφοι würde einen schiefen Sinn ergeben.

ἑδροστρόφοι, celeriter nates versantes. Beweglichkeit des ganzen Körpers gehört zur Kunst des Ringers. Theophr. Char. 10 (27) καὶ παλαίων πυκνὰ τὴν ἕδραν στρέφειν ὅπως πεπαιδεῦσθαι δοκῇ. ̓Αργόθεν. Die Ringkunet der Argiver war berühmt, sprichwörtlich der Ausdruck ̓Αργείων ἡ πάλη (Anth. Pal. 9, 391).

110. ὅσσα wiederholt aus v. 109. Vgl. Id. 1, 1—2. Zu őoca ist álláους σφάλλοντι aus dem vorhergehenden zu supplieren: vgl. 22, 102. 111. ἱμάντεσσι. Vgl. 22, 68 u. ἐς γ. προπεσόντες. Zu

81.

πάμμαχοι ἐξεύροντο σοφίσματα σύμφορα τέχνᾳ,
πάντ ̓ ἔμαθ ̓ Ἑρμείαο διδασκόμενος παρὰ παιδί
̔Αρπαλύκῳ Φανοτῆι, τὸν οὐδ ̓ ἂν τηλόθε λεύσσων
θαρσαλέως τις ἔμεινεν ἀεθλεύοντ ̓ ἐν ἀγῶνι·
τοῖον ἐπισκύνιον βλοσυρῷ ἐπέκειτο προσώπῳ.
ἵππους δ ̓ ἐξελάσασθαι ὑφ ̓ ἅρματι καὶ περὶ νύσσαν
ἀσφαλέως κάμπτοντα τροχῶ σύριγγα φυλάξαι,
̓Αμφιτρύων ὃν παῖδα φίλα φρονέων ἐδίδαξεν
αὐτός, ἐπεὶ μάλα πολλὰ θεῶν ἐξ ἤρατ ̓ ἀγώνων
̓́Αργει ἐν ἱπποβότῳ κειμήλια, καί οἱ ἀαγεῖς
δίφροι, ἐφ ̓ ὧν ἐπέβαινε, χρόνῳ διέλυσαν ἱμάντας.
δούρατι δὲ προβολαίῳ ὑπ ̓ ἀσπίδι νῶτον ἔχοντα
ἀνδρὸς ὀρέξασθαι ξιφέων τ ̓ ἀνέχεσθαι ἀμυχμόν
κοσμῆσαί τε φάλαγγα λόχον τ ̓ ἀναμετρήσασθαι
δυσμενέων ἐπιόντα καὶ ἱππήεσσι κελεῦσαι

115

120

112. πάμμαχοι*] πάγμαχοι σοφίσματα Ahrens] παλαίσματα 114. τηλόθε Ahrens] τηλόθι
den Kunstgriffen der Pankratiasten zumal da Autolykos als Sohn des
gehörte auch der, dafs sie sich zur Hermes bezeichnet wird (Paus. 8,
rechten Zeit auf die Erde warfen 4). Indessen ist es auch denkbar,
und den Gegner dann zu überwäl- dafs Theokrit in seiner Quelle den
tigen suchten. Philostr. sen. Imagg. Namen Harpalykos vorgefunden hat.
2, 6 p. 411 Kayser: οἱ παγκρατιά-
ζόντες κεκινδυνευμένῃ προσχρῶνται
τῇ πάλῃ· δεῖ γὰρ αὐτοῖς ὑπτιασ-
μῶν τε, οἳ μή εἰσιν ἀσφαλεῖς τῷ
παλαίοντι, καὶ συμπλοκῶν, ἐν αἷς
περιγίγνεσθαι χρὴ οἷον πίπτοντα,
δεῖ δὲ αὐτοῖς καὶ τέχνης ἐς τὸ
ἄλλοτε ἄλλως ἄγχειν. Schol. zu Pind.
Isthm. 3, 65 μῆτιν ἀλώπηξ: ἔοικε
διδάσκειν τοῦ παγκρατιαστοῦ τὸ πά-
λαισμα, ὡς χαμαὶ κειμένου καὶ
τὸν μείζονα τέχνῃ νενικηκότος. καὶ
γὰρ ἡ ἀλώπηξ ὑπτία τοῖς ποσὶν
ἀμύνεται.

114. ̔Αρπαλύκῳ. Harpalykos ist nach Apollod. 3, 8, 1 ein Sohn des Lykaon. Apollodor sagt 2, 4, 9: ἐδιδάχθη Ἡρακλῆς ἁρματηλατεῖν μὲν ὑπὸ ̓Αμφιτρύωνος (vgl. v. 120), παλαίειν δὲ ὑπὸ Αὐτολύκου, το ξεύειν δὲ ὑπὸ Εὐρύτου (ν. 106), ὁπλομαχεῖν δὲ ὑπὸ Κάστορος (ν. 127), κιθαρῳδεῖν δὲ ὑπὸ Λίνου (ν. 103). Da Apollodor im übrigen mit unserer Erzählung meistens übereinstimmt, so ist Heynes Vermutung, dafs Theokrit Αὐτολύκῳ für Αρπαλύκῳ geschrieben habe, sehr plausibel,

125

116. τοῖον ἐπισκ. (Ilias 17, 136). Cic. pro Sest. 8, 19 nam quid ego de supercilio dicam? quod tum hominibus non supercilium, sed pignus reipublicae videbatur. tanta erat gravitas in oculo, tanta contractio frontis cet. Vgl. Theokr. 2, 161. 117-118. νύσσαν σύριγγα 9. Vgl. Ilias 23, 332 flg. Soph. Elektra 721. Hor. Od. 1, 1, 4.

121. ἱπποβότῳ. Odyss. 4, 562. Pind. Isthm. 6, 11 ̓́Αργος ἵππιον. Hor. Od. 1, 7, 9 Argos equis aptum.

122. διέλυσαν. Currus, quibus vehebatur, tempore demum dissolverant lora. (Ameis.) Vgl. Anm. zu 8, 35.

123. ὑπ' ἀσπ. κτλ. ,,Quo melius ac liberius brachium moveret, scutum in tergum coniecit" bemerkt Wüstemann. Allein dies erscheint sehr seltsam. Ahrens hält νῶτον für corrupt. (H.)

125-126. λόχον ἐπιόντα,

und scharf zu bemessen der Feinde
Angriff drohende Schar. (Zimmer-
mann.) – λόχος ist gebraucht wie

Κάστωρ Ιππαλίδας δέδαεν, φυγὰς ̓́Αργεος ἐνθών, ὁππόκα κλᾶρον ἅπαντα καὶ οἰνόπεδον μέγα Τυδεύς ναῖε παρ' ̓Αδρήστοιο λαβὼν ἱππήλατον ̓́Αργος. Κάστορι δ ̓ οὔτις ὁμοῖος ἐν ἡμιθέοις πολεμιστής ἄλλος ἔην πρὶν γῆρας ἀποτρῖψαι νεότητα.

ὧδε μὲν Ἡρακλῆα φίλα παιδεύσατο μάτηρ. εὐνὰ δ ̓ ἦς τῷ παιδὶ τετυγμένα ἀγχόθι πατρίς δέρμα λεόντειον μάλα οἱ κεχαρισμένον αὐτῷ, δεῖπνον δὲ κρέα τ ̓ ὀπτὰ καὶ ἐν κανέῳ μέγας ἄρτος Δωρικός· ἀσφαλέως κε φυτοσκάφον ἄνδρα κορέσσαι. αὐτὰρ ἐπ ̓ ἄματι τυννὸν ἄνευ πυρὸς αἴνυτο δόρπον· εἵματα δ ̓ οὐκ ἀσκητὰ μέσας ὑπὲρ ἔννυτο κνάμας. 128. ὁππόκα Stephanus] ᾧ ποκα 135. δὲ Stephanus] τε