ἀνθρώποις, ὅ τι Μοῖρα κατὰ κλωστῆρος ἐπείγει· Εὐηρηιάδα, μάλα σε φρονέοντα διδάσκω. τόσσ ̓ ἔλεγεν βασίλεια· ὁ δ ̓ ἀνταμείβετο τοῖα· θάρσει, ἀριστοτόκεια γύναι, Περσήιον αἷμα, θάρσει· μελλόντων δὲ τὸ λώιον ἐν φρεσὶ θέσθαι. ναὶ γὰρ ἐμὸν γλυκὺ φέγγος ἀποιχόμενον πάλαι ὄσσων, πολλαὶ ̓Αχαιιάδων μαλακὸν περὶ γούνατι νῆμα χειρὶ κατατρίψοντι ἀκρέσπερον ἀείδοισαι Αλκμήναν ὀνομαστί, σέβας δ ̓ ἔσῃ ̓Αργείαισι. τοῖος ἀνὴρ ὅδε μέλλει ἐς οὐρανὸν ἄστρα φέροντα ἀμβαίνειν τεὸς υἱός, ἀπὸ στέρνων πλατὺς ἥρως, οὗ καὶ θηρία πάντα καὶ ἀνέρες ἥσσονες ἄλλοι. δώδεκά οἱ τελέσαντι πεπρωμένον ἐν Διὸς οἰκεῖν μόχθους, θνητὰ δὲ πάντα πυρὰ Τραχίνιος ἑξεῖ· γαμβρὸς δ ̓ ἀθανάτων κεκλήσεται, οἳ τάδ ̓ ἐπῶρσαν κνώδαλα φωλεύοντα βρέφος διαδηλήσασθαι. [ἔσται δὴ τοῦτ ̓ ἦμαρ, όπηνίκα νεβρὸν ἐν εὐνᾷ καρχαρόδων σίνεσθαι ἰδὼν λύκος οὐκ ἐθελήσει.] ἀλλά, γύναι, πῦρ μέν τοι ὑπὸ σποδῷ εἴτυκον ἔστω, 70. Εὐηρηιάδα Meineke] μάντιν Εὐηρείδα 70b. zoła Meineke, s. Anh. 702 70b 75 80 85 ausgeprägt finden. Lactant. Instt. div. 7, 24 leones et vituli ad praesepe simul stabunt, lupus ovem non rapiet, canis non venabitur. denique tunc fient illa, quae poetae aureis temporibus facta esse iam Saturno regnante dixerunt: οἱ δὲ λύκοι τε καὶ ἄρνες ἐν οὔρεσιν ἄμμιγ ̓ ἔδον ται χόρτον, παρδαλιές τ ̓ ἐρίφοις ἅμα βοσκήσονται, ἄρκτοι σὺν μόσχοισιν ὁμοῦ καὶ πᾶσι βοτοῖσι. σαρκοβόρος τε λέων φάγεται ἄχυρον παρὰ φάτ ναις, σὺν βρέφεσιν τε δράκοντες ἁμαρτῆ κοιμήσονται. Vgl. Verg. Ecl. 4, 22. 5, 60. Jes. 11, 6. 65, 25. An dieser Stelle sind die beiden Verse, wie Dahl erkannt hat, gänzlich unpassend. Denn durch die Thaten des Herakles ist der Friede weder zu den Menschen noch zu den Tieren gekommen, und unmöglich kann der Dichter den Tiresias zu einem so schlechten Propheten gemacht haben. (H.) 86. μὲν in der dritten Arsis wie 5, 58 oder Ilias 11, 393. 11, 481. S. Giseke, hom. Forsch. p. 93 fg. κάγκανα δ ̓ ἀσπαλάθου ξύλ ̓ ἑτοιμάσατ ̓ ἢ παλιούρου 93. ῥωγάδος ἐκ Stephanus] ῥωγάδας ἐς 87. ἀσπαλάθ. S. zu 4, 57. παλίουρος ist hier wahrscheinlich stachlicher Wegdorn, rhamnus paliurus Linn. paliurus australis, der in Griechenland noch jetzt παλιοῦρι heifst. Ovid Fast. 6, 129 dedit spinam, qua tristes pellere posset a foribus noxas. Vgl. Fast. 2, 28. 88. βάτου. S. 1, 132. = ἄχερδος ist hier und Odyss. 14, 10 Weilsdorn, crataegus oxyacanthus. Eryngium campestre, wofür man es gehalten hat, kann es unmöglich sein. 89. κατε κτλ. Odyss. 3, 459. 92-94. ποταμοίο ἄστρε πτος. Verg. Εcl. 8, 101 fer cineres, Amarylli, for as rivoque fluenti transque caput iace nec respexeris. Tibull 2, 5, 80. ὑπερούριον verbindet Ameis (adn.) richtig als Adj. mit κόνιν. S. Anm. zu 25, 56. Zur Sache vgl. Liv. 27, 37 haruspices dixerunt infantem (prodigium) extorrem agro Romano, procul terrae contactu, alto mergendum. 93-94.νέεσθαι ἄστρεπτος, nicht ἄστρεπτον (Krüger II $ 55, 1, 2) oder νεέσθω ἄστρεπτος (wie Hermann wollte), sondern der Nominativ beim befehlenden Inf. wie Ilias 6, 87-92 (ἡ δὲ οὔξασα θεῖναι), wie Kreufsler erkannt hat. S. Hesiod W. u. T. 459. Quint. THEOKRIT VON FRITZSCHE. 96. ἐστεμμένῳ Schäfer] ἐστεμμένον 90 95 100 Sm. 12, 29 f. Vgl. Calpurn. 11, 64 ter vittis, ter fronde sacra, ter ture vaporo lustravit, cineresque aversa effudit in amnem. Ovid Fast. 6, 164. Musaeus, Volksmährehen: Wirf diesen Bachkiesel stillschweigend hinter dich in den Nixenbrunnen. 94. καθαρῷ θεείῳ. Plin. Η. N. 35, 50 habet sulfur et in religionibus locum ad expiandas suffitu domos. Odyss. 22, 481 sagt Odysseus: οἶσε θέειον, γρηΰ, κακῶν ἄκος. Daher sagt Theokrit καθαρῷ. Vgl. v. 96 ἀβλαβές und Tibull 1, 5, 11 ipseque te circum lustravi sulfure puro. 95. ἅλεσσι. Entweder nach der Analogie der Opfer, wo das Salz angewendet wird (Ilias 9, 214), oder um durch das Salz alle Reste des schädlichen Einflusses zu vertreiben. 96. ἀβλ. was den Schaden abwäscht. Vgl. 12, 25. - ὕδωρ. Verg. Aen. 6, 229 aqua pura. Ἡρακλέης δ ̓ ὑπὸ ματρὶ νέον φυτὸν ὡς ἐν ἀλωᾷ 101. ὑπὸ. S. zu v. 31. νέον. S. 8, 42. φυτὸν. Ilias 18, 57 τὸν μὲν ἐγὼ θρέψασα φυτὸν ὡς γουνῷ ἀλωῆς. 103. γράμματα. Der Anachronismus liegt eben so am Tage wie der bei Shakspeare, Jul. Caes. II 1. Brutus: peace, count the clock. Cassius: the clock hath stricken three. Buttler sagt in Schillers Piccolom. I 2: Und wie des Blitzes Funke sicher, schnell, geleitet an der Wetterstange läuft, herrscht sein Befehl vom letzten fernen Posten bis zu der Wache, die ihr Schilderhaus hat aufgerichtet an der Kaiserburg. - Λίνος, der alte Sänger, Sohn des Apollon (v. 104. Verg. Ecl. 4, 57) und der Terpsichore (oder Euterpe oder Kalliope oder Psamathe), den schliesslich Herakles mit der Lyra erschlug (Plaut. Bacch. 155). Ath. p. 164 B. Welcker, kl. Schr. 1 p. 46. Brugsch, die Adonisklage und das Linoslied, Berl. 1852. Bergk, gr. Lit.-G. 1 p. 322 f.) 104. μελεδωνεύς (sonst μελε δωνὸς) ἄγρ. Linos trägt als gewissenhafter Erzieher treue und unablässige Sorge für seinen Zögling. 106. Εὔρυτος, der Odyss. 3, 224 zugleich mit Herakles als trefflicher Bogenschütze erwähnt wird. πατέρων wie 16, 33. Aesch. Εum. 894 τὰ ἐκ προτέρων ἀμπλακήματα. ἀρούραις. Wegen des Dativs s. zu 25, 119. 108. φόρμιγγι. Vgl. Ilias 9, 186. · Φιλ. Εὔμ. Der Name Eumolpos 105 110 ist eigentlich appellativ, der Schönsingende; er wird dann als Nomen propr. auf verschiedene sagenhafte Personen übertragen. Vorzüglich bekannt ist der Stifter der eleusinischen Mysterien, welcher z. B. Pausan. 1, 38 der Sohn des Poseidon und der Chione heifst. Ungewifs ist es, ob der Dichter diesen Eumolpos meint und in der Genealogie einer andern Sage folgt. Den Philammon, einen alten Sänger aus Thracien, bezeichnen andere als den Vater des aus Ilias 2, 595 bekannten Thamyris (Apollod. 1, 3, 3). 109. ὅσσα σφάλλοντι ἀλλήλους ita explicari potest, ut sensus sit ὅσα ποιοῦσιν ἀλλήλους σφάλλοντες παλαίσμασι. (Meineke.) ἀπὸ σκελέων ist mit σφάλλοντι παλαίσ μασιν zu verbinden. Die Verbindung ἀπὸ σκελέων ἑδροστρόφοι würde einen schiefen Sinn ergeben. ἑδροστρόφοι, celeriter nates versantes. Beweglichkeit des ganzen Körpers gehört zur Kunst des Ringers. Theophr. Char. 10 (27) καὶ παλαίων πυκνὰ τὴν ἕδραν στρέφειν ὅπως πεπαιδεῦσθαι δοκῇ. Αρ γόθεν. Die Ringkunst der Argiver war berühmt, sprichwörtlich der Ausdruck Αργείων ἡ πάλη (Anth. Pal. 9, 391). - 110. ὅσσα wiederbolt aus v. 109. Vgl. Id. 1, 1-2. Zu ὅσσα ist ἀλλάλους σφάλλοντι aus dem vorhergehenden zu supplieren: vgl. 22, 102. 111. ἱμάντεσσι. Vg. 22, 68 π. 81. ἐς γ. προπεσόντες. Zu πάμμαχοι ἐξεύροντο σοφίσματα σύμφορα τέχνα, 115 120 125 114. τηλόθε Ahrens] τηλόθι zumal da Autolykos als Sohn des Hermes bezeichnet wird (Paus. 8, 4). Indessen ist es auch denkbar, dafs Theokrit in seiner Quelle den Namen Harpalykos vorgefunden hat. 116. τοῖον ἐπισκ. (Ilias 17, 136). Cic. pro Sest. 8, 19 nam quid ego de supercilio dicam? quod tum hominibus non supercilium, sed pignus reipublicae videbatur. tanta erat gravitas in oculo, tanta contractio frontis cet. Vgl. Theokr. 2, 161. 112. πάμμαχοι*] πάγμαχοι σοφίσματα Ahrens] παλαίσματα 114. Αρπαλύκῳ. Harpalykos ist nach Apollod. 3, 8, 1 ein Sohn des Lykaon. Apollodor sagt 2, 4, 9: ἐδιδάχθη Ἡρακλῆς ἁρματηλατεῖν μὲν ὑπὸ ̓Αμφιτρύωνος (vgl. v. 120), παλαίειν δὲ ὑπὸ Αὐτολύκου, του ξεύειν δὲ ὑπὸ Εὐρύτου (ν. 106), ὁπλομαχεῖν δὲ ὑπὸ Κάστορος (ν. 127), κιθαρῳδεῖν δὲ ὑπὸ Λίνου (ν. 103). Da Apollodor im übrigen mit unserer Erzählung meistens übereinstimmt, so ist Heynes Vermutung, dafs Theokrit Αὐτολύκω für Αρπαλύκῳ geschrieben habe, sehr plausibel, 117-118. νύσσαν σύριγγα 9. Vgl. Ilias 23, 332 flg. Soph. Elektra 721. Hor. Od. 1, 1, 4. 121. ἱπποβότῳ. Odyss. 4, 562. Pind. Isthm. 6, 11 Αργος ἵππιον. Hor. Od. 1, 7, 9 Argos equis aptum. 122. διέλυσαν. Currus, quibus vehebatur, tempore demum dissolverant lora. (Ameis.) Vgl. Anm. zu 8, 35. 123. ὑπ' ἀσπ. κτλ. „, Quo melius ac liberius brachium moveret, scutum in tergum coniecit" bemerkt Wüstemann. Allein dies erscheint sehr seltsam. Ahrens hält νώτον für corrupt. (H.) 125-126. λόχον ἐπιόντα, und scharf zu bemessen der Feinde Angriff drohende Schar. (Zimmermann.) – λόχος ist gebraucht wie Κάστωρ Ιππαλίδας δέδαεν, φυγὰς Αργεος ἐνθών, ὁππόκα κλῆρον ἅπαντα καὶ οἰνόπεδον μέγα Τυδεύς ναῖε παρ' Αδρήστοιο λαβὼν ἱππήλατον "Αργος. Κάστορι δ ̓ οὔτις ὁμοῖος ἐν ἡμιθέοις πολεμιστής ἄλλος ἔην πρὶν γῆρας ἀποτρέψαι νεότητα. ὧδε μὲν Ἡρακλῆα φίλα παιδεύσατο μάτηρ. 128. ἱππόκα Stephanus] ὦ ποκα 135. δὲ Stephanus] τε 127. Κάστωρ wird auch von Apollodor in der Anm. zu v. 114 angegebenen Stelle als Lehrer des Herakles genannt. Mit Recht bemerkte Clavier (zu Apollod. tome II p. 250), dafs der von Th. und Apollodor erwähnte Kastor nicht der bekannte Heros dieses Namens ist; es geht dies deutlich aus Τ. 127 f. und 131 hervor. Die Erzählung von seinem Schicksal, welche Theokrit hier andeutet, ist sonst nicht bekannt, ebenso wenig sein Vater Hippalos. Ein sonst nicht vorkommendes ἱππαλίδης = equestris rei peritus anzunehmen liegt kein Grund vor; es scheint vielmehr angemessen, dafs dieser Kastor von dem berühmten Heroen desselben Namens durch das Patronymicum unterschieden wird. Der Name Ιππαλος findet sich auch sonst. (Η.) 128-129. Τυδεύς Αργος. Tydeus, der Vater des Diomedes, heiratete die Deïpyle, die Tochter des Adrastos, des Königs von Argos. Ilias 14, 119 sagt Diomedes: πατὴρ δ ̓ ἐμὸς Αργεϊ νάσθη. Vgl. Apollod. 3, 6, 1. 1, 8, 5. (Kastor war dem Tydeus, wie es nach dieser Stelle 130 135 scheint, als Nebenbuhler entgegengetreten. H.) 129. Αργος hängt ab von ναῖε, κλᾶρον und οἰνόπεδον von λαβών. 132. ὧδε. Vgl. den Schlußs 13, 72. 11, 80. 22, 212. 25, 280. 133. εὐνά. Vgl. Stat. Achill. 2, 394. 135. δεῖπνον. Herakles ist berühmt als starker Esser. Aristoph. Ran. 63, 550 flg. Athen. 10 p. 411 B. Vgl. 22, 115. 4, 34. 136. Δωρικός. Schol. Apoll. Rhod. 1, 107. ἀκάθαρτοι καὶ εὐτε λεῖς ἄρτοι, οὓς ὁ Θεόκριτος Δωρι κούς φησιν, also geschrotenes Brot (ähnlich dem Kommisbrot oder dem westfälischen Pumpernickel).— φυτοσκάφον. Von einem gefräfigen Sklaven sagt Alkiphron Epist. 3, 38 ἦν οὗτος ἅμα λαμπρὰ ζημία· ἐσθίει μὲν γὰρ τεσσάρων σκαπανέων σιτία. κορέσσαι. Subjectsbegriff ist das v. 135 beschriebene δείπνον. (Η.) 137. ἐπ' ἄματι kann hier nur heifsen: den Tag über. Vgl. Odyss. 12, 105. Ilias 8, 529. Denn δόρπον ist hier Mahlzeit überhaupt, δεῖπνον aber (v. 135), wie bei den Attikern, die Hauptmahlzeit, welche gegen Abend gehalten wurde (Athen. p. 11 D). Harles übersetzt die finito, Ameis quotidie. |