Billeder på siden
PDF
ePub

τηλόθεν ἐν πυκιναῖσι βάτων τρύζεσκεν ἀκάνθαις.
ἄειδον κόρυδοι καὶ ἀκανθίδες, ἔστενε τρυγών,
πωτῶντο ξουθαὶ περὶ πίδακας ἀμφὶ μέλισσαι.
πάντ ̓ ὦσδεν θέρεος μάλα πίονος, ὦσδε δ ̓ ὀπώρας.
ὄχναι μὲν πὰρ ποσσί, παρὰ πλευραῖσι δὲ μᾶλα
δαψιλέως ἁμῖν ἐκυλίνδετο· τοὶ δ ̓ ἐκέχυντο
ὅρπακες βραβύλοισι καταβρίθοντες ἔραζε·
τετράενες δὲ πίθων ἀπελύετο κρατὸς ἄλειφαρ.
Νύμφαι Κασταλίδες Παρνάσιον αἶπος ἔχοισαι,
ἆρά γέ πᾳ τοιόνδε Φόλῳ κατὰ λαινον ἄντρον
κρατῆρ ̓ Ἡρακλῆι γέρων ἐστήσατο Χείρων;
ἆρά γέ πᾳ τῆνον τὸν ποιμένα τὸν ποτ ̓ ̓Ανάπῳ,

πα

"

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors]

140

145

150

wie z. B. Verg. Ecl. 7, 21 (Nymphae, noster amor, Libethrides). — Kασταλίδες. Der Quell Κασταλία am Parnassos (Soph. Antig. 1130. Hor. Od. 3, 4, 61) ist der bekannte Musensitz (Musae Castalides Martial 7, 12, 10).

149. τοιόνδε Φόλω κτλ. Der Wein, den wir genossen, war so vorzüglich wie der aus dem berühmten Fasse, welches einst Dionysos dem Kentauren Pholos oder, nach anderen Nachrichten, den Kentauren überhaupt geschenkt hatte. Es wurde geöffnet, als Herakles einst bei Pholos einkehrte. Der Geruch des Weins lockte später die übrigen Kentauren hinzu, und es entstand der berühmte Kampf des Herakles. Nach unserer Stelle war Chiron, der gerechteste der Kentauren, vor Beginn des Streites mit bei der Bewirtung des Herakles zugegen. S. Schol., sowie Apollod. 2, 5, 4. Diod. 4, 12. Stesichoros frg. 7 σκυφίον δὲ λαβὼν δέπας ἔμμετρον ὡς τριλάγυνον πῖεν (Ηρακλῆς) ἐπισχόμενος, τό ῥά οἱ παρέθηκε Φόλος κεράσας.

151. Ανάπῳ. Vgl. 1, 68. Mit dem Artikel vor ποιμένα und vor κρατ. Πολ. vgl. a. B. Thuk. 7, 82, 3 τὸν ποταμὸν τὸν Ἐρινεόν. Scherzhaft erlaubt sich der Dichter, seinen Landsmann Polyphem (11, 7) auch zu seinem Mitbürger zu machen. Sonst dachte man sich ihn am Aetna.

τὸν κρατερὸν Πολύφαμον, ὃς ὤρεσι νᾶας ἔβαλλε,
τοῖον νέκταρ ἔπεισε κατ ̓ αὐλία ποσσὶ χορεῖσαι,
οἷον δὴ τόκα πῶμα διεκρανάσατε, Νύμφαι,
βωμῷ πὰρ Δάματρος ἀλῳάδος; ἷς ἐπὶ σωρῷ
αὖτις ἐγὼ πάξαιμι μέγα πτύον· ὁ δὲ γελάσσαι
δράγματα καὶ μάκωνας ἐν ἀμφοτέραισιν ἔχοισα.

152. νᾶας Heinsius] λᾶας

152. ὤρεσι κτλ. S. Odyss. 9, 481.

Eine beabsichtigte komische Übertreibung liegt sowohl in dieser Bezeichnung wie in den Pluralen und im Imperfectum. (H.)

153. νέκταρ. Odyss. 9, 359 sagt Polyphem von dem köstlichen Weine, welchen ihm Odysseus gibt: ἀλλὰ τόδ ̓ ἀμβροσίης καὶ νέκταρός ἐστιν ἀπορρώξ. Vgl. Verg. Ecl. 5, 71. Ovid Met. 15, 117. ἔπεισε steht wie suadere bei Verg. Eel. 1, 55. χορεῦσαι. Tanzend hatte Philoxenos den Polyphemos in seiner Dichtung eingeführt. Vgl. Arist. Plut. 290.

[ocr errors]

=

154. διεκρανάσατε διεκρηνήσατε, ihr habt mit eurem klaren Wasser den Wein vermischt. Die v. 154 angeredeten Νύμφαι sind die Bewohnerinnen der v. 137 erwähnten Grotte, also verschieden von den v. 148 angeredeten Νύμφαι Κασταλίδες: denn auf die Musen können die Worte τόκα πῶμα διεκρ.

[ocr errors]

155

nicht bezogen werden. Dies hat, da v. 154 eine unterscheidende Bestimmung nicht hinzugefügt ist, etwas Auffallendes; v. 148 könnte wohl ohne Schaden fehlen. (H.)

155. ἀλφάδος, zu deren Ehren das Fest der Tenne, τὰ ̓Αλῷα, gefeiert wird. Vgl. Preller, griech. Myth. I p. 632.

156. πάξαιμι= = utinam mihi contingat rursus defigere (Dor. § 3) magnum ventilabrum. πτύον, εἰώθασι γὰρ ἐκτρίψαντες τοὺς καρ ποὺς καὶ σωροὺς ποιήσαντες τὸ πτύον πήσσειν. Schol.

157. δράγμ. κ. μάκ. Kallim. Hymn. in Cer. 44 γέντο δὲ χειρὶ στέμματα καὶ μάκωνα. S. Müller, Archäol. § 357, 7. Der Eri Sttin zu Ehren war der frohe Tag begangen; ihr Bild führt der Dichter mit wenigen, aber bezeichnenden Worten am Schlusse des Gedichtes dem Leser vor. Vgl. den Schlufs bei Tibull 1, 10, 67-68.

VIII.

ΒΟΥΚΟΛΙΑΣΤΑΙ.

ΔΑΦΝΙΣ ΚΑΙ ΜΕΝΑΛΚΑΣ.

Δάφνιδι τῷ χαρίεντι συνήντετο βουκολέοντι

μᾶλα νέμων, ὡς φαντί, κατ ̓ ὤρεα μακρὰ Μενάλκας. ἄμφω τώγ ̓ ἤστην πυρροτρίχω, ἄμφω ἀνήβω,

VIII. Die Wettsänger. Dem Sänger Daphnis, welcher auf den Bergen die Rinder weidet, begegnet Menalkas mit seiner Schafherde. Beide fordern sich zum Wettgesange auf und streiten vor einem Ziegenhirten, den sie als Schiedsrichter herzugerufen haben, zuerst mit Absingen von vierzeiligen elegischen Versen (33-60), dann in zweizeiligen Strophen von Hexametern (63—80). Den Preis trägt Daphnis davon. (Von einem Wettstreit zwischen Daphnis und Menalkas hatte auch Sositheos erzählt; vgl. Anm. zu 1, 19. Schol.: Σωσίθεος δὲ Δάφνιν . . γενόμενον, ὑφ ̓ οὗ νικηθῆναι Μενάλκαν ᾄδοντα Πανὸς καὶ Νυμ φῶν κρινάντων· γαμηθῆναι δὲ αὐτῷ Θάλειαν. Mit den letzten Worten vgl. v. 93. H.) – Das Gedicht hat viele Eigentümlichkeiten, und auch der ganze in ihm herrschende Ton macht einen von dem Ton der sicher echten bukolischen Gedichte Theokrits wesentlich verschiedenen Eindruck. Meineke sprach zuletzt das ganze Gedicht dem Theokrit ab, eine Ansicht, die bereits Valckenaer einmal geäufsert hatte. Ein strenger Beweis für dieselbe ist indessen noch nicht geführt. Vergil hat das Gedicht in der Sammlung der Theocritea jedenfalls vorgefunden. Vgl. auch Anm. zu v. 59. G. Hermann (opusc. 5 p. 86 f.) leugnete die ursprüngliche Einheit des Gedichtes und hielt es für

wahrscheinlich, dass die Disticha nicht von Theokrit herrührten. (H.) 2. μala, oves wie 1, 109. 8, 16. 4, 10. φαντί, wie 2, 45. κατ ̓ ὤρεα μακρά, wie 1, 123. Μενάλκας. Vergil braucht den Namen Menalcas Ecl. 3, 13 flg. 5, 4. 10, 20. Nach Klearchos bei Athen. 14 p. 619 C gab es ein Lied, eine νόμιος ᾠδή, auf einen Jäger Menalkas, den Eriphanis liebte, worin der Ausruf vorkam: μακραί δρύες, & Mɛválna. Nach Schol. zu Id. 9 vлó. kam auch bei Hermesianax der Name des Menalkas, doch in anderem Zusammenhange, vor. Vgl. Rohde, der griech. Roman p. 78.

3-4. ἄμφω κτλ. Nachahmung bei Verg. Ecl. 7, 4—5. 5, 2 und Calp. 9, 16.

[ocr errors]
[ocr errors]

3. πυρροτρίχω kann nicht erklärt werden wie zvogós 6, 3 und лvęеά 15, 130. Denn einmal würde dies zu άvýpo nicht passen, und aufserdem kann in der Beschreibung eines Menschen toízes nur von dessen Haaren und nicht von den Anfängen des Bartes verstanden werden. Der Dichter gebrauchte also vooós in einer von έavdós nicht sehr verschiedenen Bedeutung. Sollte er, falls die Worte nicht von Theokrit herrührten, лve̟çós 6, 3 falsch verstanden haben? (H.) Vgl. 25, 244. Eur. Iph. Aul. 225. Theokr. 18, 1. 13, 36. Longus 2, 4, 1 ßlénɛtai μοι παῖς λευκὸς ὡς γάλα, ξανθὸς ὡς πῦρ.

[ocr errors][ocr errors]

ἄμφω συρίσδεν δεδαημένω, ἄμφω ἀείδεν. πρᾶτος δ ̓ ὦν ποτὶ Δάφνιν ἰδὼν ἀγόρευε Μενάλκας· ̔μυκητᾶν ἐπίουρε βοῶν Δάφνι, λῇς μοι ἀεῖσαι; φαμί τυ νικασεῖν, ὅσσον θέλω αὐτὸς ἀείδων. τὸν δ ̓ ἄρα χὼ Δάφνις τοιῷδ ̓ ἀπαμείβετο μύθῳ· ̔ποιμὴν εἰροπόκων διῶν, συριγκτὰ Μενάλκα, οὔποτε νικασεῖς μ ̓, οὐδ ̓ εἴ τι πάθοις τύγ ̓ ἀείδων.

ΜΕΝΑΛΚΑΣ.

χρῄσδεις ὦν ἐσιδεῖν; χρῄσδεις καταθεῖναι ἄεθλον;

χρήσδω τοῦτ ̓ ἐσιδεῖν, χρήσδω καταθεῖναι ἄεθλον.

ΜΕΝΑΛΚΑΣ.

καὶ τίνα θησεύμεσθ ̓, ὅτις ἡμῖν ἄρκιος εἴη;

ΔΑΦΝΙΣ.

μόσχον ἐγὼ θησῶ· τὺ δὲ θὲς ἰσομάτορα ἀμνόν.

4. συρίσδεν – ἀείδεν. S. Dor. § 82.

ΔΑΦΝΙΣ.

5. cv wie 5, 21. Mit dem Gleichklange πρᾶτος δ ̓ ὦν ποτὶ Δάφνιν ἰδὼν vgl. v. 30 u. 61. 22, 72. Verg. Aen. 7, 175. 7, 607. Ovid Met. 3, 388. 3, 376. 3, 202. 2, 493.

6. μυκητᾶν, mugientium. Hor. Epod. 2, 11. — λῇς wie 1, 12. μοι ist ethischer Dativ. Dals Menalkas einen Wettgesang wünscht, ergibt sich erst aus dem folgenden.

7. ὅσσον θέλω gehört zu ἀείδων. Menalkas wünscht einen Wettgesang von gröfserer Ausdehnung und behauptet, in allen einzelnen Teilen desselben werde er siegen.

9. εἰροπόκων, Tanigerarum. Verg. Georg. 3, 287. Ovid Met. 3, 585.

10. εἴ τι πάθοις. Vgl. Χen. Anab. 5, 3, 6 ἐπέστειλεν, ἢν μὲν αὐτὸς σωθῇ, ἑαυτῷ ἀποδοῦναι, εἰ δέ τι πάθοι, ἀναθεῖναι κτλ. Es liegt in den Worten eine spöttische Erwiderung auf ὅσσον θέλω v. 7. Metrisches s. zu 24, 1.

11. χρήσδεις κτλ. Verg. Εcl. 3, 28 vis (χρῄσδεις, Dor. § 2) ergo (ὦν) inter nos, quid possit uterque, vicissim experiamur? ἄεθλον ist hier und v. 12 als Mascul. ἄεθλος

[ocr errors]

[ocr errors]

5

10

zu fassen; vgl. v. 13. ἄεθλος in der Bedeutung von άslov findet sich nur hier; doch haben sich dies vielleicht auch andere Autoren vereinzelt erlaubt. Bekk. anecd. p. 210 ἆθλος, κυρίως ὁ πόνος, καὶ τὰ ἔπαθλα. p. 349 ἆθλος ἀρσενικῶς τὸ ἔργον καὶ τὸ ἀγώνισμα καὶ τὸ ἔπαθλον. διαφέρει δὲ τοῦτο τοῦ οὐδετέρου, ὅτι τὸ μὲν οὐδέτερον δηλοῖ κυρίως τὸ ἔπαθλον, τοῦτο δὲ τὸν ἀγῶνα.

13. ἁμῖν. Der Spondeus vor der Cäsur nach dem vierten Fusse steht auch v. 32, beide Male so, dafs er durch leichte Emendation nicht zu entfernen ist. In den rein bukolischen Gedichten kommt dies (abgesehen von dem nicht von Theokrit herrührenden Verse 9, 1) sonst nicht vor, wohl aber 10, 38 und 58. 11, 1. 41. 42. 54. 62. 14, 23. 15, 94. (H.) Über den Optativ ohne av im Relativsatz vgl. Krüger I g 54, 14, 4.

14. ϊσομάτορα, magnitudine matri parilem. Vgl. Verg. Aen. 9, 628. — Die metrische Verlängerung des einsilbigen es in der vierten Hebung und der Hiatus vor ἀμνόν am Schlusse des fünften Dactylus sind anstöfsig und müssen, wenn

ΜΕΝΑΛΚΑΣ.

οὐ θησῶ ποκα ἀμνόν, ἐπεὶ χαλεπὸς ὁ πατήρ μευ χἁ μάτηρ, τὰ δὲ μᾶλα ποθέσπερα πάντ ̓ ἀριθμεῦντι. ΔΑΦΝΙΣ.

ἀλλὰ τί μὰν θησεῖς; τί δὲ τὸ πλέον ἑξεῖ ὁ νικῶν;

ΜΕΝΑΛΚΑΣ.

་་

σύριγγ ̓ ἂν ἐπόησα καλὰν ἐγὼ ἐννεάφωνον, λευκὸν κηρὸν ἔχοισαν, ἴσον κάτω, ἶσον ἄνωθεν, ταύταν κατθείην· τὰ δὲ τῶ πατρὸς οὐ καταθησῶ.

wir das Gedicht dem Th. zuschreiben, wohl auf Corruptel zurückgeführt werden. Vgl. indessen für ersteres z. B. Ilias 19, 49 ἔτι γὰρ ἔχον ἕλκεα Avyoά. Hoffmann, quaest. Homer. λυγρά. I p. 103. Hartel, Homer. Stud. 2 (1873) p. 104 flg. 123 f.; für letzteres z. B. Ilias 13, 22 ἄφθιτααἰεί. Spitzner, de versu Gr. heroico p. 146. Hoffmann I p. 92 f.

[ocr errors]

15. ov eno nth. Vgl. Verg. Ecl. 3, 32. In Bezug auf den Hiatus vor duvóv am Schlusse des zweiten Dactylus gilt das zu v. 14 bemerkte. Vgl. z. B. Ilias 2, 87. 23, 274. Gerhard, lectt. Apollon. χαλεπός. Die Dehnung p. 172. der kurzen Silbe in der fünften Hebung des Hexameters ist wie bei Homer Od. 24, 285 u. anderw. Vgl. Theokr. 15, 100. Catull 64, 20. 16. ποθέσπερα ist als Adverbium zu fassen = sub vesperum. So auch 13, 69 μεσονύκτιον, 24, 75 angéonsoov. Vgl. Anm. zu 4, 3. ά gidμ ε v v τi, Verg. 1. 1. numerant ambo pecus. Sie zählen die Stücke des Abends, wenn die Schafe eingepfercht werden. Calpurn. 3, 64. Tibull 1, 5, 25. Jerem. 33, 13.

=

17. τὸ πλέον, als den Vorteil, d. h. als Preis. Vgl. Meleager Anth. Pal. 5, 176, 1 und Asklepiades das. 85, 1. Der Satz ist zu erklären tí δὲ ἔσται τὸ πλέον ὅπερ ἕξει ὁ νικῶν. (Bücheler.) Vgl. 8, 86. Krüger I § 50, 4, 14. Anders steht τò lέov 1, 20 und, nach der Überlieferung, 5, 71. (H.)

18. σύρ. ἐννεάφ. Die unter dem Namen ovoys (fistula, Verg. Ecl. 3, 25. Ovid Met. 1, 688. Plin H. N. 7,

15

20

56, 204) bekannte Hirtenpfeife (Plat. Rep. 3 p. 399 D) bestand aus einer Reihe durch Wachs verbundener Rohrhalme, welche gewöhnlich stufenweise abnahmen. Tibull 2, 5, 31 fistula, cui semper decrescit arundinis ordo; nam calamus cera iungitur usque minor. Die Zahl der Rohrhalme war verschieden; gewöhnlich waren deren sieben. Ovid Met. 2, 682. Verg. Ecl. 2, 36. Vgl. die Gestalt der am Schlufs unserer Ausgabe abgedruckten Zugly§. Eine neunstimmige Syrinx findet sich auf einer syrakusanischen Münze (Vofs zu Verg. Ecl. p. 57). Eine derartige soll hier etwas Besonderes sein. ἐπόησα inoinoa. Vgl. Ahrens de dial. Dor. p. 188. Wecklein, curae epigr. p. 53 f. G. Meyer, gr. Gr. § 152.

=

19. ἴσον geht auf κηρόν, gleich viel Wachs, gleich verteilt, so wie die Regeln der Kunst es verlangen. Über die Quantität s. Anm. zu 6, 19.

20. κατθείην. Hier, v. 89 u.v. 91 findet sich der blosse Optativ statt des Opt. mit zεv. Bei Homer und (nach homerischem Beispiel) vereinzelt bei anderen Dichtern steht das Vorkommen dieses Gebrauches fest; vgl. Krüger II § 54, 3, 9. Theokrit scheint aber in den rein bukolischen Gedichten diese Ausdrucksweise nicht angewendet zu haben (dagegen 16, 67. 17, 8. 29, 38; 22, 74 ist von Hermann, 22, 60 von Ahrens, 11, 74 schon von den Byzantinern emendiert). Wenn also unser Gedicht von Theokrit ist, so haben wir in jenen 3 Versen wohl eine Corruptel anzunehmen. Die Partikel ist leicht herzustellen; v. 20

[ocr errors]
« ForrigeFortsæt »