ympenn yr ysgýyd, a chochi y deurud. a ual hynn y medegynyeíthyr. kymryt tridieu goduc or llysseu hynn; y kygget. ar trydon. ar troet rud. a gýrthlys yr alannon. Ac odyna tridieu ereill; ar y bridell. a gŵedy yd atueírer 2 y cleuyt or kymhibeu uelly, rodi kyuot yr dyn erbyn penn3 y navuetryd. Ac odyna gýneuthur medyglyn tríy wenith gýrýf, neu trwy win coch. ar llysseu hynn. y wreídrud.5 ar turth. ar ennyd. ar tryw. a llygat y dyd, ar hennllydan.7 ar erchwreid; a gýreid yr erwenn, ar gruc, ar uabcoll, a'r udrot, ar grygyon a'r ten teúlys uendigeit, ar garawit; ac a vynno y medic o lysseu ereill. Mal hynn hagen y gýneír y gýynn gyflíth9: kymryt emenyn mei, a gver gauyr, neu iret hyd, ar greithic ac a vynner 10 llysseu ac...y 11 am hynny. Brath ysgyueint hagen trydyd kyueilorn medic yý: kany dichavn medic dodi teruyn arna; namyn aros ewyllys duw. Trwy y llysseu gynneu y géneir medyglyn yr neb y bo ysgyueint gornýydavc arnaý. y ellwng ae gynnal a12 dyly mal brath 13 ysgyueint, yn y ardymher. ac14 ym penn un vlwydyn ardec 11 mynychaf yý marý o honaý.

17

14

§ 12. Pedeir teirthon yssyd ac a hanyw y boned ôr haf; nyt amgen, teirthon vût, a theirthon gryt. a bratgyvaruot, a'r týymyn. a'r pymhet teirthon yý gýall twymyn; ac o'r penn panyý 16 honno. Teírthon uut. o gyuot a llynn a llosgeu y gvaredír. Llyma y boned hi, o uagu gýlybýr gýydyn gormod 18 yn y gylla. Ac o hynny kassau býyt o honaý ae dinerthu yr haf. Y gannwreíd 19 lýyt, ar weídryd, ar echvreíd. ar uílffyth.20 a'r kywarch, ar cavl coch, ar turch, ar seith lysewyn yssyd yn ygkyueír pob un o'r rei hynny : Pvy bynnac ac 21 eu 22 kaffei y gyt ny bydeí hir nychdaýt

1 Almonnau, T. 2 Atvetrer, T. 3 Peint, T. 4 Nid yw navuetryd yn T. 5 Weidrudd, T. 6 Twrch, T. 7 Hen lydan, T. Garabit, T. Gyfleth, T. 10 Vynnor, T Nid yw y yn T. 12 y, T, 13 Y Bratha, T. 14 Ac, T. 15 Nid уго ardec T. yn Epanyw, T. yu teirthon uut o gyuot a llynn a llosgen y gvaredír yn T. 18 Nid yw gormod 19 Ganwriedd, T. 20 Vilftyth, T. 21 Nid yw ac yn T. Ai, T.

yn T.

16

23

17 Nid

arnaí o vrath ysgyueint o'r a elei y vyv. A llyma y llyssev hynny; y íewyd, y tryý, y greulys uendigeit y greulys wâr, y ganwreid bengoch, ac yscawl crist, ar henllydan,1 ar bennlas, ar bybyrllys, llygat y dyd, ar benngalet, a gýreid y dynat coch, ar grygyon, ar erínllís a rysswyd,2 a dannavc sanffret,3 a gýreid yr erwein, ar gruc, ar uabcoll, ar 'ýtrot a deil y bywi, ar trydon, ar wermot, ar wenen llys vân, ar kyngaý mân, ar ganewín y gyt ac vynt.

§ 13. Rac teirthon gryt: kymryt deint y llev, a mŵe y dayar ac eu taraw ar dwfyr y bore, ac yuet yn gyntaf, ác ymronn hanner dyd kymryt wermot ac eu taraw ar dýfyr ae yuet hyd ympenn decpryt, ae výyglaw kynny yuet; a chymeryt bara pynnyýl gvenith neu uara keirch, a meid geiuyr, a chic kywyan, a ift gweiscon trýy dýfyr, a pheidiaý a llaeth, ac a llaethuvyt arall. ac ony pheit y cryt yna. y dodi y myn enneint yr avr y del y cryt ídav. a rodí kyuot ídav yn yr enneint hervyd y nerth.

§ 14. Goreu trî1 llyn y torri gýrês; llynn aualeu, a meíd geíuyr,5 a dýfyr ffynnavn.

§ 15. Medegínyaeth arall rac teirthon gryt: kymryt y ganwreid lýyt, ar greulys uavr, ar greulys uendigeit, ar ganwreid benngoch, ar diwythyl, ar ieutaýt, a riscyl yr ysgaý, a'r hokys; ac eu bervi y gyt y mywn crochan neu gallaŵr yn oreu y galler. Ac odyna kymryt y dýfyr, ar llysseu ac eu dodi yn yr enneint. Llyma y ryý uedyglyn yssyd da rac hynny kymryt y misyc a'r ganwreid rydegave, neu ysgaý o'r keffir, ac ony chefir, Iarderý; a bervi y deu lysseýyn hynny yn da. Ac odyna kymryt yr hockys. a'r ffenigyl. a'r diwythyl, a'r ieutaýt, ar glessyn. a godeil y bywí. ac eu hyssigav yn oreu y galler; ac eu dodi ar y tan y gyt; ar deu lysseu gynneu, ac cu bervi yn da. Ac odyna kymryt y eu

1 Henn Llydan, T. 5 Nid yw meid geuyr yn T.

2 Ryslwyd, T.
Y, T.

7

Gellyr, T.

3 San Fret, T.
8 Y, T.

6

43, T.

riscyla uyd yn dayar1 o'r ysgav; ae gravu ae olchi yn da. ae yssiga y myýn morter yndegyn; ac odyna kymryt y llynn hýnný y ar y llysseu gynneu, a tharaý y risc hýnný ar y llyn hýnný rýng dŵy dýylaý yn dengynn. ae dodi ar darwed y myýn llestyr y surho; ae vragodi a meid geiuyr; neu ueid gfarthec. ac yuet fíoleít da tra3 barhao bop bore o honaý : ac odyna kymryt ychydic o uel. of neu aual neu trygyon; y dvyn blas oe eneu gvedy diaýt. ar llynn hýný yssyd da y bop dyn o'r a uynno rydhau y gnaýt.

§ 16. Deu ryý letywigwst yssyd: lletewigýst wleb, a lledewigvst boeth, o wres yr haf pan hanyw. lledewigvst wlep1 o wlybýr yr haf pan hynyý; a sef agved y dav Pedeir gýyth5 en a daw or auu yr kyfeisted: ac ual hynn y gýaredír: rýyma y teir o honunt athtan; a doadu' y pedwared yn ryd; a dodi llosceu ar uein y esgeired, ac ygkylch y linyeu, ae arreu. a gordyfneit gvaet y vffarned, ae arreu; a gýedy retto y llosceu cýbyl y gan y wythen. Yr eil uedeginyaeth y hon heuyt kymryt yr hokys ae bervi trfy wenith gýrýf, neu trwy dýfyr ffynnaýn; ac odyna kymryt a uyd yn y dayar o'r ysgaf, ac yssigaf y myýn morter yn da, ae daraí ar y llynn hýnný yn of, ae3 rodi yr claf ymfuan9 ac y rydhau y golud. Ac odyna gvahard racdaý kic eídon maýr, a chaýs. a chenyn. a physcaýt mayr ac ehogeu, a llassowot, a chic hýyeit, a garllec, a phob llaethvýyt; onyt meid týymlaeth.

:

§ 17. Pedeir bolwyst yssyd: Bolwyst lynn, a bolwyst golud, a bolwyst belleneu, a bolwyst wynt. Bolwyst lynn ny ellir gvaret idi; bolvyst wynt nyt oes waret racdi heuyt. nyt angheuavl yn ebrýyd. bolwyst golud o gyvot. a glasgyfleith a medyglyn y gŵaredír. llyma y llysseu hynny. yr

vrínc. ar dodeit, ar diwythyl, a'r íeudaýt, a'r gynglenyd, a'r gríessyn, a'r unsyc, a'r redegaýc a godeil2 y byýí a'r hokys. A llyma mal y gýneir y kyuot hýnný: kymryt yr hylithyr ae gladu oe uôn; ae olchi yn da, ae dauellu yn uân; ae vriýaý y3 myýn morter; yn oreu y galler: a býrý y soec ymeith: Ac odyna dodi y llynn hýnný y myn padell ar y tan, ac odyna kymryt y berwon tra gaffer yn wyn, ae gadý gennyt hyt y mynnych; ae wneuthur yn belleneu bychein pan y rodych yr claf. Bolwyst bellenneu o losceu a magleu, a chyuot, y gvaredír.

§ 18. Ryý dauatenneu a daý y gyfueisted, a sef gŵed y gvaredír; eu trychu a hayarn oer; a lloscí eu lle, ac eu heliaý a mel.

maen.

§ 19. Tri ry dosted yssyd: Sychdosted"; o gyuot a llynn, a llosceu a sychenneint y gvaredir. Maen calet ual hynn y gvaredir lle y diotter: kymryt ffonn ae dodi ymplyc y arreu. Ac odyna dodi ydvy ureith o vyýn y arreu. ac eu plygu y vynyd am y ffonn; a rýymav taleith am y deu ardýrn, ac am y warr. ae dodi ae dorr y uynyd. A pheth uchel dann y dry clûn: ac or parth asseu yr dywyssen diot y Ac odyna y dodi y myýn enneint défyr y dyd hýnný. a thrannoeth y myýn9 enneint dýfyr yn gyntaf, a gvedy hynny yn y kyffeith. A gvedy hynny y dodi y myýn y wely ae torr y uynyd: a sychu y weli, a dodi llin ac emenyn hallt ŵrthi, ae gynnal yn yr ardymher hýnný yny wyper a dihango ae adu dydgveith a11 nosweith kynn gŵneuthur gýeith ýrthaý; heb výyt a heb lyn; ae dodi y myýn enneint. Os tywot uaen uyd; gýneuthur medyglyn try wenith gýryf gloyý kadarn12 ar llysseu hynn: y glaerllys, ar greulys uendigeit, ar orchwreid. ar erinllys, ac eido y

10

Llyn a chyvot, T. 8 Nid yw y yn T. Kadarn gloyw, T.

daear, ar tryv a'r uilffyth, a'r vydlýn, a'r colýmbina, a'r vamlys, a'r dodeit, a'r grýmyn,1 ar danhogen, ar glessyn, a deint y lleý. ar vreidrud lýyt, ar ganwreid benngoch, ar redegaýc.

§ 20. Greic y2 vo arneí rýystyr am gaffel beichogi; trŵy y llysseu hynn3 y gýneir medyglyn idi: yr erinllys ar iavn. ar tryý1 ar ganvreiḍ bengoch, ar ganwreid uelen, a tharý y mynyd, a'r gan-wein, ar ḍiwythyl; ac ymysc hynny kymryt kyuot o honei.

§ 21. Greic a del iḍi cleuyt y gŵraged yn rýy: kymryt y wenenllys vân, ar kyngaf mân, ar ganyweín,5 a roec. ar diwythyl, ar uabcoll, a lludý bann hyd a ladher ae gyrn ar y benn, ac eu bervi trýy wîn coch yn oreu ac y galler: a hidla y llynn hýnný yn da ae yuet beunyd yn y darffo a pheída a b◊ydeu gýressavc a ludyvyt uchot a gorḍyfneit gvaet y uffarned ac y garreu.

§ 22. Gvreid y drycheigyavc y torri yr hychgruc; y taraý ar y dýfyr oer ae yvet a chronni hýnný yn y eneu.

§ 23. Deint y lle y gyuot ascýrn penn hen dyn y taraý a'r dýfyr oer ae yuet.

§ 24. Crâf y natred ar greithwar; sud y gŵreid y torri maessa; a sud eu deil y dorri magyl.

§ 25. Greid y gannýreid lýyt, eu bervi, trýy vin Ꭹ maessa heuyt, a gŵneuthur trvy eu deil y lâd llyngher.

dorri

y

$ 26. Greid y chwefyrdan' a gŵreid y tauol. a llysseu cadýgavn. ac emenyn. a hen ulonec. a brýmstan eu býrý gyt. ac eu gŵascu trýy liein; hynny yssyd da rac y crugyn. § 27. Or pan alho buch hyt ympenn y pymthecuet dyd, gýressavc uyd y llaeth. Ac odyna hyt pan lamher tra vo blith genthi gressavc uyd y llaeth. Kic hých kynny blvyd. a chic dauat. gýlyboraíc vydant: a dyn a vo knaýt gýlyboravc idav o gleuyt; nyt da ida y kic hýnný.

1 Givmin, T. tryw yn T.

2 Nid yw y yn T.

5 Ganwenn, T.

3 Ymma, T. 6 Nid yw ar yn T.

4 Nid yw ar iawn ar 7 Chefyrdan, T