1

§ 28. Iachaf kic llýdyn gýyllt, yw kic ivrch. Iachaf kic llýdyn dôf yý kic týrch. Iachaf kic edyn gŵyllt yý kic partris. Iachaf kic edyn dôf yw iâr. Iachaf pysgavt mor yý lledyn. Iachaf pysgaýt awedýr yý2 draenogyeit a brithyllyeit.3

§ 29. Rac derwhyden wlŷb, meldebyr eiḍorýc, a mer katno. ac ystor gýynn.

§ 30. Rac y dannoed; kymryt y risc nessaf yr pren eiḍorýc, a deil y gŵydwyd. ac eu hyssiga y gyt y myýn morter yn da, ac eu gvascu trýy liein yn y diy ffroen, ae* dorr y uynydd, a hynny ae gveryt.

§ 31. Rac bydêri: kymryt trýnc hýrd. a bystyl llassot 5 a sud yr onn: ac eu gvascu yn y glust. ac y adan y deint; a dodi llosc y môn y glust; ac ygkýrr y ên; a chneuen yndav a hynny yssyd da.

§ 32. Rac brath neidyr: os gýr uyd kymryt keílaýc byý; a dodi y din ýrth y brath; ae gynnal uelly; a hynny yssyd da. Os gvreic vyḍ kymryt iâr vyf yn yr vn ansaýḍ, a hynny ae divenýyna.7

§ 33. Rac llyngranc. kymryt kagyl geiuyr, a blaýt heiḍ. a gvin côch ; ac eu berwi y gyt yn iwt; ae dodi vrthaý. A hynny y y uedeginyaeth yn y lle ny diotter.

.10

§ 34. Rac dolur y myýn penn: neu rac gvaev kymhaleu : kymryt bara pynnyýl9 gvenith trýyḍav. ac ualu yn vlaýt mân. ac odyna kymryt suryon y coet, a deint y llev. ar10 danhogen, a gvin coch, ac yssigav y llysseu y gyt, y myýn morter yn da, ae kymysgcu y gyt ar y tân ac ymron y diot, dodi gýêr eidon yn da yndaý a halen. Ac odyna dodi y plastyr hýnný ýrth y benn gvedy eillaý; a hynny ar urethyn te Sefa wna hýnný tardu cornýydon trýyday; a sugnav y gvenýyn y maes. ae didoluryall ynteu.

§ 35. Ny byd gvenuýynic brath adyrcob1; namyn o wyl ueir y medi hyt wyl ueir y canhwylleu; ac yna brivav kylyon ýrtha; a hynny ae diwenvyna.2

§ 36. Rac llyngher; kymryt risc yr yscaý, a risc y coll ffrenghic, a risc yr yspydat. ar elinyaýc; ac eu bervi trýy dýfyr y gyt, ac yuet ffioleit peunyd ar y gythýgyl. a pheídav a býyt hyt ymron3 echwyd: a hynny hyt ympenn y nav pryt.

§ 37. Rac brath ab: kymryt bisswel tarý ae dodi ýrthaý. a iacha uud.

§ 38. Rac y mann: kymryt yr erinllys, ae dodi ýrthaý pan arganffer gyntaf. Arall yf. kymryt blodeu yý. Ꭹ benngalet. neu y deil. ae vriwaý y gyt a melyn wy, a halen mân ae dodi vrtha; a hýnný ae kyuyt. Arall yý. kymryt y wennelafc lâs, ae briway y gyt a hen vlonec ae dodi ýrthav. Arall yý. kymryt greiḍ y dynat coch, a gvreid y ganvreid lýyt. ar íeutaýt: ae bervi y gyt trvy lastýr geiuyr yn dýys; a dodi emenyn yn y glastýr, ae yuet a nos a dyḍ.

§ 39. Rac y mann gŵedy byryo y dameít,7 neu ar lasc3: kymryt yr amrannwen, ae grassu yn da, ae ualu, ae iraý a hýnný gysseuin; a býrý blaýt y llysseu arna; a hýnný a wnâ y greith yn da ac yn dec. Barwyl y gyuygeu pob gveli y uerti trvy lastýr llefrith.

§ 40. Y dorri gaetlin redegavc: kymryt y uedlys ae tharav ar dýfyr oer; ae yuet, a hýnný ae tyr trvy nerth duf.

§ 41. Rac crygí: kymryt y uabcoll. a'r erinllys; ae bervi trýy lefrith pûr; a dodi emenyn arnav ar y tân: ae uervi iâs dâ gyt ae yuet bop bore.

§ 42. Rac y ḍannoed: kymryt y ueiḍavc dan y ben; y myýn lliein crei a íach uyḍ.

lýyt. ae dodi Arall yý. kym

4 Y gyntaf, T.

8 Arlase, T.

ryt y ueídyave1 lâs. ae2 dodi y mywn tauolen dan y deint; neu ar uaen týym. ae dodi yn dym y mywn lliein dan y deint claf. Arall yý kymryt yr henllydan,3 ae britav yn da, ae dodi vrth y dant claf. tros nos. dant claf. tros nos. Arall yý. kymryt y

vennwen. a tharav yn dýys a hýnný.

43. Rac cleuyt bronn: kymryt yr hen llydan a blonec, ae dodi vrthav, a íach uyḍ.

§ 44. Rac llyngher: kymryt gvin, ac atrým. ae gymyscu y gyt. ae yuet bob bore ar y gythýngyl.5

$ 45. Rac brath neidyr: kymryt yr henllydan, ar benngalet, ar bennlâs, ae taraý ar dýfyr ae yuet. Tri chyualorn medic ynt: brath ysgyueint, a brâth ammýydon bronn. a phen glín.

§ 46. Rac marchwreínt: kymryt ystor gýynn ae dŵymaý ; ac yn uedal y dodi vrtha, a hynny ae hiachaa.

§ 47. Seith gelyn llygat yssyd. wyla, a gŵylaw, a gŵylamec, a meḍdaýt, a godineb, a sychbilen, a mýc.

§ 48. Tri ascórn yssyd ymyýn dyn or torrant ny chyfannant byth; ac ni enir un o honunt gan dyn pan aner ef: deint. a phedellec. a iat.

8

§ 49. Brivat grafn y pabi y mywn gvin y beri i dyn gyscu yn da.

§ 50. Rac lluḍyas eghi. kymryt y uedlýyn. ae tharaý ar dýfyr ae yuet ar y ŵnyt.1o

9

10

51. Rac y cryt: kymryt y ganfreid lýyt. ar dynat coch. ar henllydan, ar unyeít. ac eu brívat yn ḍa y mywn meiḍ geiuyr hên ac eu bervi; a phob bore yuet or 11 claf gýppaneit. a hýnný ae gýna yn íach.

$ 52. Rac y danhoed. kymryt kanhýyll o wêr deueit (a grafn y mor gelyn gyt a'r gver.) a llosci y 12 ganhýyll yn 13

nesaf y galler yr deint a dodi dýfyr oer dan y ganhýyll: a'r pryuet a ddygydant yn y dýfyr rac gíres y ganhýyll.

§ 53. Rac hyd y myýn crôth dyn: kymryt gŵer dauat. a blatt keirch, a deil ffiol y ffrud, a'r diwythyl yn y vvynt ift. a dodi hýnný ✔rthaý: ac or byd cravn ynda1 ef a bennha.

Rac hyd y myn croth dyn heuyt. kymryt meid geiuyr ac ef yn symyl. a thara craf y geíuyr arnav, ae yuet tridieu. ar hyd a â ymeith."

3

§ 54. Rac y3 cleuyt dygvyd. llosc gorn gauyr. a gelling y uvc ambenn y dyn, ac vrth yr arogleu hynny yn y lle y kyuyt; a chyn kyuodi y dyn oḍyno býrý bystyl ki yn1 y ben: ac ny day iḍa y cleuyt hýnný byth wedy hynny.

Yn 5

8

yr

§ 55. Rac pob teirton yscriuenner y myýn tri aual yn tri diwarnaft. Yn yr aual kyntaf o naglapater. eil aual 6 o nagla filius. Yn y trydyd aual o vagla spiritus sanctus. A'r trydyd dyd ef a uyḍ iach. Or mynny wybot pa wed y dêl y dyn a gleuycho ae y uy, ae y uarý oe gleuyt kymer y llysseŵyn a elwir y uedyges a briv fynt a rýym wrth y deugyuys, ac os y uyú y da 10 claf, yn y lle ef a gýsc, ac ony dichavn " kyscu ef a uyd marý. 56. Or mynny na bych ued; yf y bore lloneit plisgyn vy o sud y vedon chwer. Or mynny na bydd ludedic yr a ymdeych,12 ŷf y bore loneit plisgyn ýy o suḍ y ganwreiḍ gyt ac garllec, ac ny brívy 13 ac ny blinhey yr meint a1 gerdych y dydd hynny.

y

§ 57. Or mynny tynny meḍdaft y ar dŷn býyta Saffyr briú ar dvfyr ffynnavn.

§ 58. Or mynny uot yn llawen yn wastat bryta Saffyr y myýn býyt neu diaýt, ac ny bydy trist vyth, a gvagel rac býyta gormod; rac dy varý o tra llewenyd.

$ 59. Or mynny na bŷch wentynic. ŷf loneit plisgyn wŷ o sud y llysseu a elwir1 llygeit crist; ac ny byd hawd gennyt sorri. Or mynny uot yn iach yn wastat, ŷf loneit llvy beunyd o sud yr hockys. a iach uydy yn wastat.

§ 60. Or mynny uot yn diweir býyta beunyd beth or llysseu a elwir yr hyd ac ny chytsynnyy y byth a chyffro godineb.

§ 61. Rac ymdineu croth (sef y hynny mynet allan.) pennaf kyuared yý kymryt fflýr gwenith. ae bobi trvy uelyn na wy2 a mel: a briýa ynḍav blev dýy vron ysgyuarnoc, ae grassu dan y lludv. ac3 yuet nus buch eil al1.

$ 62. Or mynny na dêl y dannoed ítt byth y gyniuer greith ŷdymolchych. kyffro dy glusteu oe myýn ath uysseḍ.

y

§ 63. Rac y crugyn 5 kymer geilaýc neu iâr (herýyḍ ual bo y dyn, ae yn fr ae yn freic) a dot y din wedyr blufyat hyt pan uo mar yr ederyn ýrthaý. a hynny ae dywenwyna.

§ 64. Pýy bynnac a uynno tynnu dauattenneu, dodet frthunt llygat y dyd wedi briwer gyt a thrýnc ki: ac vynt a ddig ydant oll.

§ 65. Pvy bynnac a uynno diua whein. dodet y wermot yn y môr try un afr; ac odyna dodet y sychu wrth yr heul. A gvedy vont sych digaýn. a ymgyuarffo ac vynt or chwein. vynt a vydant ueirw.

§ 66. Y diua kylyon. dotter y gannwreiḍ yn y lle y gnottaont dyuot, ac a ymgyfarffo o honunt a'r llyseu vynt a vydant ueirw.

$ 67. Rae brath neidyr. yver sud yseaf yr hvnn a fascara yr holl wenwyn.

§ 68. Pŵy bynnac a gollo y synnýyr neu y ymadraýd. yuet sud y briallu o vyýn y deuuis y collo; ac yn wir iach uyḍ.