Billeder på siden
PDF
ePub

ΘΕΟΚΡΙΤΟΥ

ΕΙΔΥΛΛΙΑ.

ICONES

FLORAE THEOCRITEAE.

Blackwell

=

Herbarium Blackwellianum, i. e. Elisabethae Blackwell collectio stirpium etc. Nürnb. 1750, fol.

Dictionn.

classée

Dierbach

=

=

Dictionnaire des sciences naturelles. Planches. Botanique, par Turpin. Paris 1816-29, 8.

Flora mythologica oder Pflanzenkunde in Bezug auf Mythologie und Symbolik der Gr. und Römer, von Joh. Heinr. Dierbach. Frankf. a. M. 1833, 8.

Duhamel

Du Molin

=

par J.

[ocr errors]

Duhamel du Monceau, traité des arbres. Paris 1755, 4. Flore poétique ancienne ou études sur les plantes les plus difficiles à reconnaître des poëtes anciens B. du Molin. Paris 1856, 8. Plantae officinales oder Sammlung officineller Pflanzen mit Abbildungen von Henry u. s. w. Düsseldorf 1828, fol. Flore de Théocrite. Par A. L. A. Fée. Paris 1832, 8. Flor. Austr. Florae Austriacae icones. Opera Nic. J. Jacquin.

[blocks in formation]

Flora Dan. = Abbildung der Pflanzen, welche in Dänemark u. s. w. wachsen, herausg. von 0. F. Müller. Kopenhagen 1782, fol. Synopsis plantarum florae classicae oder übersichtliche Darstellung der in den klass. Schriften der Gr. und Römer vorkommenden Pflanzen von C. Fraas. München 1845, 8.

[blocks in formation]

Florae Siculae synopsis, auctore Joanne Gussone. Neapel

Darstellung der in der Arzneikunde gebräuchl. Gewächse von Hayne. Berl. 1805 flg. 4.

[blocks in formation]

Hogg, the classical plants of Sicily, in Journal of botany by Hooker. Vol. I. London 1834, 8. Jacquin

fol.

Lamarck

=

=

Nic. Jos. Jacquin, icones plantarum rariorum. Vindob. 1781,

[merged small][ocr errors]

par une société de gens de lettres. Histoire naturelle. Botanique. Par J. B. P. Ant. de Lamarck. Paris 1783 flg. 4.

[blocks in formation]

Plenck, icones plantarum medic. Viennae 1788, fol.
Icones florae Germanicae et Helvet. Leipz. 1837, 4.
Christ. Schkuhr botan. Handbuch. Wittenb. 1791, 8.
= Deutschlands Flora von J. Sturm. Nürnberg 1798 flg. 16.

=

[ocr errors]

ΘΕΟΚΡΙΤΟΥ ΕΙΔΥΛΛΙΑ.

I.

ΘΥΡΣΙΣ Η ΩΙΔΗ.

ΘΥΡΣΙΣ.

Αδύ τι τὸ ψιθύρισμα καὶ ὰ πίτυς, αἰπόλε, τήνα, ἃ ποτὶ ταῖς παραῖσι μελίσδεται, ἡδὺ δὲ

I. Thyrsis oder das Lied von dem Tode des Daphnis. Thyrsis, der Schäfer, singt, von einem Ziegenhirten gebeten, das Lied von dem Tode des Daphnis (v. 64—145) und erhält als Preis des Gesanges eine Ziege zum wiederholten Melken und ein kunstreich gearbeitetes Gefäss, dessen Beschreibung (v. 27 fg.) zu den gelungensten Stücken dieses Waldgespräches gehört. Dem Geschmacke des alten Sammlers macht es Ehre, dass er diese Idylle an die Spitze der Sammlung setzte. Schon ein Scholiast wendet darauf den Spruch Pindars, Ol. 6, 3, an: ἀρχο μένου δ ̓ ἔργου πρόσωπον χρὴ θέμεν τηλαυγές.

=

-

=

13. Αδύ συρίσδες. Der Deutsche würde gesagt haben: etwas in seiner Art (τι) einzig Süsses und Liebliches (δύ = ἡδύ) ist das Geflüster von jener (τήνα ἐκείνη) Fichte (Pinie), welche an den Quellen melodisch rauscht (μελίσδεται π μελίζεται), süss und lieblich bläsest aber auch du, Ziegenhirt, die Pansflöte. Grieche aber sagt τὸ ψιθύρισμα καὶ ἡ πίτυς ἡδύ τί ἐστιν = hier dies Geflüster, nämlich von der Pinie (das hört ja der Angeredete), und der ganze Baum überhaupt, von welchem das Geflüster kommt. Vgl. Id. 7, 57 und meine grosse Ausg. zu

Der

δὲ καὶ

το

=

=

9, 8. 11, 49. Ueber adú siehe Anhang Dor. § 21, über & ebendaselbst § 1, über τήνα § 107, über ποτὶ πρὸς ebendas. § 151, über παγά πηγή § 3, über μελίσδεται § 41, über τύ § 94. Αδύ τι steht wie 5, 89 oder z. B. Anthol. Planud. 228 αδύ τι ἐν χλωροῖς πνεῦμα θροεῖ πετάλοις. Vgl. 1, 85. 11, 3. 12, 12. Krüger I, II § 51, 16 A. 2. Der Artikel vò vor ψιθύρισμα und πίτυς ist demonstrativ wie Vers 2. 8. 21, Id. 3, 38. Ueber πίτυς s. Anm. zu 5, 49. μελίσδεται. Das Säuseln wird ein Singen, melodisches Rauschen genannt, wodurch Vers 3 συρίσδες vorbereitet ist. Vgl. 7, 89. Moschus 5,8 sagt & πίτυς ᾄδει (it mo ans der Engländer). Virg. Ecl. 8, 22 pinos loquentes. Catull. 4, 12 von der Fichte: loquente saepe sibilum edidit coma. Auson. Ep. 25, 13 est et arundineis modulatio musica ripis, cumque suis loquitur tremulum coma pinea ventis. [Wir schreiben Vers 2 *, Andere & mit der unstatthaften, weil erkünstelten, Construction xal ἁ πίτυς τήνα, ἃ ποτὶ ταῖς παγαῖσι, μελίσδεται το ψιθύρισμα αδύ τι. Nichts beweiset daher die freie Uebersetzung bei Terentianus Maurus p. 2430 ed. Putsch. dulce tibi pinus submurmurat, en tibi pastor, proxima fonticulis; et tu quoque dulcia pangis. Vgl. gr. Ausg. p. 14.]

2. άðv dè —. Das Wort, welches Vers 1 im Anfange stand, kehrt wie

[ocr errors]

συρίσδες· μετὰ πᾶνα τὸ δεύτερον ἆθλον ἀποισῇ.
αἴκα τῆνος ἕλῃ κεραόν τράγον, αἶγα τὸ λαψῇ·
αἴκα δ' αἶγα λάβῃ τῆνος γέρας, ἐς τὲ καταρρεῖ
χίμαρος ̇ χιμάρῳ δὲ καλὸν κρῆς, ἕστε κ ̓ ἀμέλξης.

3

ΑΙΠΟΛΟΣ.

ἅδιον, ὦ ποιμήν, τὸ τεὸν μέλος ἢ τὸ καταχές τῆν ἀπὸ τῆς πέτρας καταλείβεται ὑψόθεν ὕδωρ.

der nach der bukolischen Cäsur (siehe Einl. p. 13) wie 24, 109110. 5, 118-119. 1, 80-81. Virg. Ecl. 2, 14-15 (nonne-nonne Menalcan?) S. meine Abh. zu Theokrit und Virgil p. 25 flg.

3. συρίσδες συρίζεις (Dor. § 124 und § 41); vgl. das Präsens aɛides 1, 19 und dort Anm. Falsch nahm es ein Uebersetzer als Imperfect. Für συρίζειν haben die Römer kein besonderes Verbum, sondern helfen sich mit Umschreibungen, wie calamos unco percurrere labro (Lucr. 4, 590. 5, 1406), calamos inflare (Virg. Ecl. 5, 2), calamis agrestibus insonare (Ovid. Met. 11, 161), carmina dicere fistula (Hor. Od. 4, 12, 10), structis cantare avenis (Met. 1, 677). Vgl. Ecl. 1, 2. und Tibull. 3, 4, 71 (perlucenti cantus meditabar avena). Ecl. 1, 10. Tibull. 2, 1, 53, Calpurn. 4, 20 levibus cicutis ludere, Calpurn. 7, 12 arguta certare cicuta, Lucr. 5, 1382 agrestes cavas inflare cicutas. Vgl. Ecl. 5, 85. 2, 36. Anm. zu Theokr. 8, 18. Schon bei Homer, Ilias 18, 526 ergötzen sich die Hirten am Spiele der Syrinx, wie noch heute die Hirten in Griechenland. μετὰ Πᾶνα, Pan, der arkadische Hirtengott, ist Erfinder der Syrinx und Meister auf derselben (deshalb vorher ovoíodes). Hom. Hymn. in Pan. 16 οὐκ ἂν τόνγε παραδράμοι ἐν μελέεσσιν ὄρνις, ὅτ' ἔαρος που λυανθέος ἐν πετάλοισιν θρῆνον ἐπιτροχέουσ' λάχει μελίγηρυν ἀοιδήν. S. Övid. Met. 1, 691. μετὰ dεútεgov. Vgl. 2, 131. Pan bekommt den ersten Preis, du den zweiten. S. Virg. Ecl. 5, 49 und grosse Ausg. p. 15. ἀποισῇ. S. Dor. § 19b.

-

[ocr errors]

4. αἴκαπ εἴ κε=ἐάν. S. Vers 10.

5

[blocks in formation]

5. ἐς τέ καταρρεῖ, ad te (Dor. § 97).,,defluit" (Hor. Od. 1, 28, 28), ad te,,redundat" (Cic. Lael. 21, 76. pro Lig. 3, 8. 1 Cat. 12, 29). Dann fliesst dir zu können wir in ähn

licher Weise sagen. Vgl. Xenoph. Apol. 27 ἀγαθῶν ἐπιρρεόντων προαπόλλυμαι. Isocr. de pace 140 πόσον πλοῦτον χρὴ προσδοκῶν εἰς τὴν πόλιν εἰσρνήσεσθαι; Eurip. Med. 1229 ὄλβου δ ̓ ἐπιρρυέντος εὐτυχέστερος ἄλλου γένοιτ ̓ ἂν ἄλlos. Ueber das Präsens vgl. Krüger Gr. I, II, § 53, 1. A. 8. Theokr. 5, 107. 1, 97. [Man könnte auch übersetzen, ad te fertur (Od. 4, 2, 11), occurrit tibi ipsa (Cic. Deiot. 14, 40) und z. B. Eur. Hipp. 443 vergleichen. Aber da der Werth des Thieres vgl. yέpas hier die Hauptsache ist, so ziehe ich jetzt mit Kreussler die zuerst gegebene Erklärung vor.]

[ocr errors]

[ocr errors]

6. zuάoo, Zicklein aber -gebraten ist etwas Feines (Antiphanes bei Athen. p. 402, D-E. Kreussler). Der Sänger opfert den Musen oder Nymphen das im Wettgesange erworbene Thier. Dies geschieht wenigstens Id. 5, 139 flg. nons=noέαs. Dor. § 55. Siehe auch Einl. p. 14. ἕστε κ ̓ ἀμ. lange es noch jung ist. Avtáv fehlt; vgl. 2, 97.

= So

7-8. ἄδιον κτλ. süsser, ο Schäfer (1, 80. 8, 9.) ist dein (Tεov Dor. § 103) Lied als dort (eigentlich jenes tñvo) das rauschende, Wiederhall erweckende Wasser (καταχές == κατ' nzés) von dem Felsen strömt. Hor. Od. 1, 7. 12 nennt den Quell resonans. Vgl. die Nachahmung Virg.

αἴκα ταὶ Μοΐσαι τὰν οἶΐδα δῶρον ἄγωνται, ἄρνα τὺ σακίταν λαψῇ γέρας, αἱ δέ κ' ἀρέσκῃ

τήναις ἄρνα λαβεῖν, τὺ δὲ τὴν ὄϊν ὕστερον ἀξῇ. ταύταις

ΘΥΡΣΙΣ.

λῇς ποτὶ τᾶν Νυμφᾶν, λῇς, αἰπόλε, τείδε καθίξας,

ὡς τὸ κάταντες τοῦτο γεώλοφον αἵ τε μυρίκαι, συρίσδεν; τὰς δ' αἶγας ἐγὼν ἐν τῷδε νομευσῶ.

ΑΙΠΟΛΟΣ.

οὐ θέμις, ὦ ποιμήν, τὸ μεσαμβρινόν, οὐ θέμις ἄμμιν

Ecl. 5, 83-84 und Hor. Epod: 16, 48. Mit adiov vgl. Ovid. ex Ponto 3, 5, 18 gratius ex ipso fonte bibuntur aquae. Die Worte des Hirten führen uns zugleich in die Scene des Gesprächs. S. Einl. p. 17.

9. ταί Μοίσαι. Dor. § 43 und § 2. oltda, das Schäfchen. Absichtlich steht das Deminutiv. Wir sagen: er hat sein Schäfchen (nicht sein Schaf!) in's Trockne gebracht.

10. σακίταν = onxitηv (S. Dor. § 70 und § 5), das Lamm, welches nicht auf die Weide geht, sondern in der Hürde eingepfercht auf Mast (zum Schlachten) steht. Kreussler. Gegensatz zu Vers 6 (,,das Zicklein hat auch schönes Fleisch"). 1a entsprechend λαψῇ demselben Worte in Vers 4. — al =εl wie Homer mit folgendem xɛ= sáv c. Conj. Odyss. 1, 279 u. a.

11. dè] Mit dè im Nachsatz vgl. v. 25. 2, 124. Odyss. 11, 592 u. a. άgn, abduces tibi. Dor. § 19b.

12. lys, visne? Dor. § 61. Toti τῶν Νυμφᾶν, per Nymphas te obsecro. Vgl. 5, 70. 5, 74. 4, 50. 15, 70. Ueber die Form Dor. § 4. 73 b.τείδε, hic. Dor. § 145. καθίξας, willst du dich hier niederlassen und? Dor. § 120a. Odyss. 8, 422

καθῖζον ἐν ὑψηλοῖσι θρόνοισιν. Bei den Nymphen beschwört hier und 5, 70 der Hirt, bei ihnen schwört er 4, 29 und 5, 17; denn sie sind ihm in der freien Natur überall nahe, am Quell (7, 137) und am Baum, spenden ihm Freude (7, 154), lehren ihn Lieder (7, 92) und freuen sich

10

15

des ländlichen Opfers von Milch (5, 53), Lämmern und Ziegen (5, 12. 139. Odyss. 17, 242. Hor. Od. 3, 13, 3. Ovid. Fast. 3, 300), können ihm aber auch durch ihre dämonische Natur gefährlich werden (Theokr. 13, 44).

13. as, ubi. In dieser localen Bedeutung findet sich s auch 5, 103 und 5, 101, wo der Vers wiederkehrt. Das entsprechende Demonstrativum ist ads, hic. 5, 100. 1, 106. 4, 51. 3, 53. 1, 120. 121, oder huc. 1, 151. 3, 38. 15, 33. 15, 78. κάταντες yeol. Caes. B. G. 7, 19 collis erat leniter ab infimo acclivis. αἵ τε uvoina. Die Tamariske, tamarix Gallica Linn., wächst gern in Niederungen und an Ufern, kleine Gebüsche, meist mannshoch bildend. Betrachtet man ihre röthlichen, schwanken, vom Winde leicht bewegten Zweige mit den graulichgrünen wunderniedlichen Blättchen und mit den rosenrothen Blüthen, so ist es erklärlich, dass die bukolischen Dichter diesen Strauch gern erwähnen. Virg. Ecl. 4, 1-2: paullo maiora canamus. Non omnes arbusta iuvant humilesque myricae. Abbildung bei Plenck, Taf. 240. Sehr ähnlich ist die tamarix Germanica im Dictionn. Planches. Botanique. Végét. dicotyl. No. 234.

14. συρίσδεν π συρίζειν. Dor. § 127 und oben Vers 3.- yov. Dor. § 83. ἐν τῷ δε= hic. — νομευσῶ. Vgl. 7, 87. Virg. Ecl. 5, 12.

15. τὸ μεσαμβρινόν, meridie. S. Anm. zu 3, 3.

« ForrigeFortsæt »