ἀλλὰ μεταΐξας πλατὺ φάσγανον ὦσε διαπρό
Τυνδαρίδης λαγόνος τε καὶ ὀμφαλοῦ· ἔγκατα δ ̓ εἴσω
χαλκὸς ἄφαρ διέχευεν· ὁ δ ̓ ἐς στόμα κεῖτο νενευκώς
Λυγκεύς, καδ δ ̓ ἄρα οἱ βλεφάρων βαρὺς ἔνδραμεν ὕπνος.
οὐ μὴν οὐδὲ τὸν ἄλλον ἐφ ̓ ἑστίῃ εἶδε πατρῴῃ

παίδων Λαοκόωσσα φίλον γάμον ἐκτελέσαντα.

ཏ

ἦ γὰρ ὅγε στήλην ̓Αφαρηΐου ἐξανέχουσαν
τύμβου ἀναρρήξας ταχέως Μεσσήνιος "Ιδας
μέλλε κασιγνήτοιο βαλεῖν σφετέροιο φονῆα ̇
ἀλλὰ Ζεὺς ἐπάμυνε, χερῶν δέ οἱ ἔκβαλε τυκτήν
μάρμαρον, αὐτὸν δὲ φλογέῳ συνέφλεξε κεραυνῷ.

Οὕτως Τυνδαρίδαις πολεμιζέμεν οὐκ ἐν ἐλαφρῷ. αὐτοί τε κρατέοντε καὶ ἐκ κρατέοντος ἔφυσαν.

Χαίρετε, Λήδας τέκνα, καὶ ἡμετέροις κλέος ὕμνοις ἐσθλὸν ἀεὶ πέμποιτε. φίλοι δέ τε πάντες ἀοιδοί Τυνδαρίδαις Ἑλένῃ τε καὶ ἄλλοις ἡρώεσσιν, Ἴλιον οἳ διέπεσαν ἀρήγοντες Μενελάῳ. ὑμῖν κῦδος, ἄνακτες, ἐμήσατο Χῖος ἀοιδός, ὑμνήσας Πριάμοιο πόλιν καὶ νῆας Αχαιών Ιλιάδας τε μάχας ̓Αχιλῆά τε πύργον ἀὐτῆς. ὑμῖν δ ̓ αὖ καὶ ἐγὼ λιγεῶν μειλίγματα Μουσέων, οἷς αὐταὶ παρέχουσι καὶ ὡς ἐμὸς οἶκος ὑπάρχει, τοῖα φέρω. γεράων δὲ θεοῖς κάλλιστον ἀοιδαί.

· ἐν

209. σφετέρ. S. Anm. zu 25, 55. 212. Οὕτως. Vgl. den Schluss Idyll. 11, 80. Idyll. 13, 72. ἐλαφρῷ, in facili (Liv. 3, 8). Vgl. gr. Ausg. p. 140. Die Phrase ist nicht homerisch.

213. αὐτοὶ κρατέοντε, sie sind ein mächtiges Herrscherpaar. S. gr. Ausg. p. 140 und 24, 17. Das Participium steht hier ganz passend um das Dauernde, die stehende Eigenschaft der Person, auszudrücken. Vgl. Iliad. 8, 307. Arist. Eth. Eud. 7, 8 p. 223 Fritzsche διὰ τί μᾶλλον

འ

3

205

210

215

220

φιλοῦντες οἱ ποιήσαντες εὖ τοὺς παθόντας ἢ οἱ παθόντες εὖ τοὺς ποιήσαντας;

215. πέμπ. Mit dem Optativ nach dem Imperativ vgl. 5, 124-125. 5, 126-127.

216. Ἑλένῃ τε. Pind. Οl. 3, 1 Τυνδαρίδαις τε φιλοξείνοις ἀδεῖν καλλιπλοκάμῳ θ ̓ Ἑλένα— εὔχομαι.

218. Χῖος ἀοιδός. Vgl. 7, 47. Hom. Hymn. in Apoll. 172. Gell. 3, 11 ἑπτὰ πόλεις διερίζουσιν περὶ ῥίζαν Ὁμήρου, Σμύρνα, Ρόδος, Κολοφῶν, Σαλαμίς, Χίος, Αργος, ̓Αθῆναι.

220. πύργον, ” der eine Thurm war in der Schlacht" (Schiller). Vgl. Odyss. 11, 556. Theogn. 233 ἀκρόπολις καὶ πύργος, ἐὼν κενεό φρονι δήμῳ, Κύρν ̓, ὀλίγης τιμῆς ἔμμορεν ἐσθλὸς ἀνήρ. Claudian. in Ruf. 1, 265 hic cunctis optata quies, hic sola periclis turris erat clypeusque trucem porrectus in hostem.

*XXIII.

ΕΡΑΣΤΗ Σ.

Ανήρ τις πολύφιλτρος ἀπηνέος ἤρατ ̓ ἐφάβω,
τὰν μορφὰν ἀγαθῶ, τὸν δὲ τρόπον οὐκέθ ̓ ὁμοίω.
μίσει τὸν φιλέοντα καὶ οὐδὲ ἓν ἅμερον εἶχε,
κοὐκ ᾔδει τὸν Ἔρωτα τίς ἦν θεός, ἁλίκα τόξα
χερσὶ κρατεῖ, πῶς πικρὰ βέλη ποτὶ παιδία βάλλει.
πάντα δὲ κἀν μύθοισι καὶ ἐν προσόδοισιν ἀτειρής.
οὐδέ τι τῶν πυρσῶν παραμύθιον, οὐκ ἀμάρυγμα
χείλεος, οὐκ ὄσσων λιπαρὸν σέλας, οὐ ῥοδόμαλον,
οὐ λόγος, οὐχὶ φίλαμα, τὸ κουφίζει τὸν ἔρωτα.
οἷα δὲ θὴρ ὑλαῖος ὑποπτεύῃσι κυναγώς,
οὕτως πάντ ̓ ἐποίει ποτὶ τὸν βροτόν· ἄγρια δ ̓ αὐτῷ
χείλεα καὶ χώραι δεινὸν βλέπος εἶχον ἀνάγκας·

τῷ δὲ χολᾷ τὸ πρόσωπον ἀμείβετο, φεύγε δ ̓ ὕπωχρος

XXIII. Der unglückliche Liebhaber und die Rache des Eros. Dass dieses Gedicht unächt ist, habe ich gr. Ausg. p. 142 nachgewiesen. Manches erinnert an Bion. Am deutlichsten sieht man den Unterschied vom Geiste der Theokritischen Dichtung aus einer Vergleichung mit der 3. Idylle. Ein Uebersetzer schreibt freilich: ,,Denken wir uns, dass zur Zeit des Dichters ein ähnliches, wie das hier geschilderte Ereigniss wirklich vorgefallen, so kann es uns nicht befremden, dass Theokritos es zum Gegenstande dichterischer Behandlung gemacht habe". Das klingt wie Romantik aus Anfang des 19. Jahrhunderts. Nachahmungen finden sich bei Virg. Ecl. 2. Ovid. Met. 14,698 flg.

2. ουκέτι, de moribus si quaeris, illum non amplius similem appellare possum, h. e. bonum appellare non possum. Meineke vgl. Anth. Pal. 5, 177, 3 ἔστι δ ̓ ὁ παῖς γλυκύδακρυς πατρὸς δ ̓ οὐκέτ ̓ ἔχω φράζειν τί vos. Bion sagt 10, 5 μορφᾷ νόον οὐδὲν ὁμοῖον.

5

10

3. οὐδὲ ἓν. Kein Hiatus. Vgl. Krüger II § 11, 3 A. 2, d. Anth. Pal. 9, 234.

5. παιδία sind die spröden Knaben, denen es zuletzt ergeht wie dem Ligurinus bei Hor. Od. 4, 10. [Unnöthige Conjecturen καίρια oder καὶ Δία für παιδία.]

7. πυρσών. Ovid. art. am. 2, 301 sagt der Anbeter: moves incendia. Vgl. Art. am. 1, 335.

7-8. ἀμάρ. χείλ., lenis labiorum risus.

8. ῥοδόμ. S. 5, 88. 2, 120.
9. κουφ. Vgl. 11, 3.

10. θήρ κτλ. Callim. Hymn. in Cer. 52 τὴν δ ̓ ἄρ ̓ ὑποβλέψας χαλεπώτερον ἠὲ κυναγὸν ὠρεσιν ἐν Τμαρίοισιν ὑποβλέπει ἄνδρα λέαινα.

11. ἄγρ., verbissen waren sie.

12. βλέπος εἶχ. ἀν. ist auch von Ziegler aufgenommene Conjectur Meineke's für βλέπον (εἶχον ἀνάγ καν), wie z. B. Wüstem. Renier schreibt, was ich früher vermuthete, βλέπον, εἴ ποκ ̓ ἀπάντη.

13. ϋπ., Conj. für ἀπὸ χρώς.

ὕβριν τῆς ὀργᾶς περικείμενος. ἀλλὰ καὶ οὕτως
ἦν καλός· ἐξ ὀργᾶς ἐρεθίζετο μᾶλλον ἐραστάς.
λοίσθιον οὐκ ἤνεικε τόσαν φλόγα τῆς Κυθερίας,
ἀλλ' ἐλθὼν ἔκλαιε ποτὶ στυγνοῖσι μελάθροις,
καὶ κύσε τὰν φλιάν, οὕτω δ ̓ ἀνενείκατο φωνάν

Αγριε παῖ καὶ στυγνέ, κακᾶς ἀνάθρεμμα λεαίνας,
λάϊνε παῖ καὶ ἔρωτος ἀνάξιε, δῶρά τοι ἦλθον
λοίσθια ταῦτα φέρων, τὸν ἐμὸν βρόχον· οὐκέτι γάρ σε
κῶρ ̓ ἐθέλω λυπεῖν κεχολωμένον, ἀλλὰ βαδίζω,
ἔνθα τύ μευ κατέκρινας, ὅπῃ λόγος ἦμεν ἀτερπέων
ξυνὸν τοῖσιν ἐρῶσι τὸ φάρμακον, ἔνθα τὸ λᾶθος.
ἀλλὰ καὶ ἢν ὅλον αὐτὸ λαβὼν ποτὶ χεῖλος ἀμέλξω,
οὐδ ̓ οὕτως σβέσσω τὸν ἐμὸν πόθον. ἄρτι δὲ χαίρειν
τοῖσι τεοῖς προθύροις ἐπιβάλλομαι. οἶδα τὸ μέλλον.
καὶ τὸ ῥόδον καλόν ἐστι, καὶ ὁ χρόνος αὐτὸ μαραίνει·
καὶ τὸ ἴον καλόν ἐστιν ἐν εἴαρι, καὶ ταχὺ γηρα
λευκὸν τὸ κρίνον ἐστί, μαραίνεται ἁνίκα παχθῇ·
ἃ δὲ χιὼν λευκά, καὶ τάκεται ἁνίκα πίπτῃ.

καὶ κάλλος καλόν ἐστι τὸ παιδικόν, ἀλλ ̓ ὀλίγον ζῇ.
ἥξει καιρὸς ἐκεῖνος, ὁπανίκα καὶ τὸ φιλάσεις,
ἁνίκα τὰν κραδίαν ὀπτεύμενος ἁλμυρά κλαύσεις.
ἀλλὰ τύ, παῖ, κἂν τοῦτο πανύστατον ἁδύ τι ῥέξον
ὁππόταν ἐξελθὼν ἠρτημένον ἐν προθύροισι
τοῖσι τεοῖσιν ἴδῃς, τὸν τλάμονα μή με παρέλθης,
στᾶθι δὲ καὶ βραχὺ κλαῦσον, ἐπισπείσας δὲ τὸ δάκρυ
λῦσον τῷ σχοίνω με καὶ ἀμφίθες ἐκ ῥεθέων σῶν
εἵματα καὶ κρύψον με, τὸ δ ̓ αὖ πύματόν με φίλασον,
κἂν νεκρῷ χάρισαι τὰ σὰ χείλεα. μή με φοβαθῇς

14. περικείμενος. Vgl. Odyss. 9, 214.

16. λοίσθιον κτλ. Οvid. Μet. 14, 716 non tulit impatiens longi tormenta doloris. φλόγα, flammam (Catull. 61, 178).

18. ἀν. φ. Mosch. 2, 134 τόσην ἀνείκατο φωνήν. Vgl. auch Mosch. 2, 20.

19. ἄγριε. Virg. Ecl. 2, 6 o crudelis Alexi. — λεαίνας. Vgl. Theokr. 3, 15. Tibull. 3, 4, 90.

20. daga. Vgl. Virg. Ecl. 8, 60 und Theokr. 3, 10.

23. άτερπ. Ita Mein. Vulg. ἀταρπόν.

24. τὸ φ. S. Theokr. 11, 17. 25. ἀμ. Bion. 1, 48 φίλτρον ἀμέλξω. 29. καὶ τὸ ἴον. Theokr. 10, 28. Virg. Ecl. 2, 18.

30. λ. τὸ κρ. Vgl. 11, 56.

30-31. παχθῇ steht vulg. am Schlusse von v. 31 und am Schlusse von v. 30 πίπτει. Den Conjunctiv πίπτῃ, den ich schon früher mit Steph. schrieb, bestätigt cod. 11 bei Ziegler.

34. ὀπτεύμ. Vgl. 7, 55.

οὐ δύναμαι κιχέειν σε διαλλάξεις με φιλάσας.
χῶμα δέ μοι κοίλανον, μεν κρύψει τὸν ἔρωτα.
κἂν ἀπίῃς, τόδε μοι τρὶς ἐπάπυσον ̇ φίλε κεῖσαι.“
ἢν δὲ θέλῃς, καὶ τοῦτο ̇ καλὸς δέ μοι ὤλεθ ̓ ἑταῖρος.
γράψον καὶ τόδε γράμμα, τὸ σοῖς τοίχοισι χαράξω
„,τοῦτον ἔρως ἔκτεινεν· ὁδοιπόρε, μὴ παροδεύσῃς,
ἀλλὰ στὰς τόδε λέξον· ἀπηνέα εἶχεν ἑταῖρον.

66

Ὧδ ̓ εἰπὼν λίθον εἷλεν, ἐρεισάμενος δ ̓ ἐπὶ τοίχῳ ἄχρι μέσων οὐδῶν φοβερὸν λίθον, ἧπτεν ἀπ ̓ αὐτῶ τὰν λεπτὰν σχοινῖδα, βρόχον δ ̓ ἔμβαλλε τραχήλῳ, τὰν ἕδραν δ ̓ ἐκύλισεν ὑπὲκ ποδὸς ἠδ ̓ ἐκρεμάσθη νεκρός. ὁ δ ̓ αὖτ ̓ ὤιξε θύρας καὶ τὸν νεκρὸν εἶδεν αὐλᾶς ἐξ ιδίας ἠρτημένον, οὐδ ̓ ἐλυγίχθη

τὰν ψυχάν, οὐ κλαῦσε νέον φόνον, ἀλλ ̓ ἐπὶ νεκρῷ
εἵματα πάντ ̓ ἐμίανεν ἐφαβικά, βαῖνε δ ̓ ἐς ἄλλως
γυμναστῶν, καὶ τῆλε φίλων ἐπεμαίετο λουτρῶν,
καὶ ποτὲ τὸν θεὸν ἦλθε, τὸν ὕβρισε λαϊνέας δέ
ἵπτατ ̓ ἀπὸ κρηπῖδος ἐς ὕδατα· τῷ δ ̓ ἐφύπερθεν
ἅλατο καὶ τώγαλμα, κακὸν δ ̓ ἔκτεινεν ἔφαβον·
νᾶμα δ ̓ ἐφοινίχθη ̇ παιδὸς δ ̓ ἐπενάχετο φωνά·
χαίρετε το φιλέοντες· ὁ γὰρ μισῶν ἐφονεύθη.
στέργετε δ' οἱ μισεῦντες· ὁ γὰρ θεὸς οἶδε δικάζειν.“

XXIV.

ΗΡΑΚΛΙΣΚΟΣ.

Ἡρακλέα δεκάμηνον ἐόντα ποχ ̓ ἃ Μιδεᾶτις Αλκμήνα και νυκτὶ νεώτερον Ιφικλῆα, ἀμφοτέρους λούσασα καὶ ἐμπλήσασα γάλακτος, χαλκείαν κατέθηκεν ἐς ἀσπίδα, τὰν Πτερελάου Αμφιτρύων καλὸν ὅπλον ἀπεσκύλευσε πεσόντος. ἁπτομένα δὲ γυνὰ κεφαλᾶς μυθήσατο παίδων

Εΰδετ ̓ ἐμὰ βρέφεα γλυκερὸν καὶ ἐγέρσιμον ὕπνον, εὕδετ ̓ ἐμὰ ψυχά, δύ ̓ ἀδελφεώ, εὔσοα τέκνα ὄλβιοι εὐνάζοισθε καὶ ὄλβιοι ἀπ ἴδοιτε.“

XXIV. Herkules, der Schlangenbezwinger, in der Wiege oder die Kindheit des Herkules und die Prophezeiung von seinen Heldenthaten und seiner Apotheose (v. 72-85). Diese Idylle und die folgende handeln von Herkules, sind aber nicht als Bruchstücke eines grösseren Epos zu betrachten. Die vierundzwanzigste Idylle ist vollständig erhalten, wie v. 134 lehrt. Mit der Erzählung vgl. Pind. Nem. 1, 35. Philostr. iun. Imagg. 5 p. 9 Kays. Apollod. 2, 4, 8. Weiteres s. grosse Ausg. p. 149 flg.

1. Μιδεᾶτις heisst Alkmene von ihrer Geburtsstadt Midea in Argolis. Paus. 2, 25, 8. Vgl. 13, 20. ἐόντα ποχ ̓. Die alten Epiker vermeiden Wörter, welche im vierten Fusse mit einem Trochäus endigen (Iliad. 6, 2 ἔθυσε -), ausgenommen wenn, wie hier, das nächste Wort einsilbig ist und gleichsam einen Daktylus mit dem vorhergehenden bildet (Iliad. 10, 158 ὤτρυνε τε). Vgl. Theokr. 10, 27 oder 8, 10, wo εἴ τι πάθοις den Werth eines Choriambus hat. Iliad. 9, 394 wird jetzt γυναῖκά γε μάσσεται für γυναῖκα γαμέσσεται geschrieben. Vgl. Hermann doctr. metr. p. 538. Hermann Orph. p. 694. Die Römer sind nicht so ängstlich, z. B. Ovid. Met. 3, 552.

2. νυκτὶ κτλ. Apollod. 2, 4, 8.

̓Αλκμήνη δύο ἐγέννησε παῖδας, Δι μὲν Ηρακλέα, μιᾷ νυκτὶ πρεσβύτε ρον, Αμφιτρύωνι δὲ Ἰφικλέα.

5

4. Πτερελάου. Nach Plaut. Amph. 1, 1, 95 erschlug Amphitryo den Pterelaus, König der Taphier und Teleboier, mit eigner Hand. Vgl. Apollod. 2, 4, 5. Göttling. zu Hesiod. scut. Herc. 19.

6. γυνά, wie es von der Mutter Alexanders des Grossen bei Plut. Alex. 1 heisst ἡ ἄνθρωπος. Vgl. 3, μυθήσατο. Mit der Wortstellung vgl. 24, 99. 22, 75.

50.

8. εὔδετε. Die Wiederholung des Imperativs kann verschiedenen rhetorischen Zwecken dienen. Hier drückt sie die Innigkeit des Wunsches eben so schön aus als 7, 118119. 1, 144-145, Vers 72 entspricht sie der Zuversichtlichkeit und Ruhe des Sehers, während Vers 36 die Dringlichkeit des Befehles ebenso bezeichnet ist, wie 5, 44. 8, 63. Eurip. Rhes. 532 ἔγρεσθε

έγρε σθε. Soph. Οed. R. 46 — 47. Cic. pro Mil. 12, 33 exhibe, exhibe, quaeso, exhibe librarium legum Vestrarum. Hor. Od. 3, 11, 37 - 38. Epod. 6, 11. 17, 7. ἐμὰ ψυχά. Cic. ad Fam. 14, 14 vos, meae carissimae animae, quam saepissime ad me scribite.

9. καὶ ὄλβιοι. Auch diese Wiederholung entspricht den Gefühlen