Billeder på siden
PDF
ePub

Omnis spes Danaûm, et cœpti fiducia belli, Palladis auxiliis semper stetit. Impius ex quo Tydides sed enim, scelerumque inventor Ulyxes, Fatale aggressi sacrato avellere templo Palladium, caesis summae custodibus arcis, Corripuere sacram effigiem, manibusque cruentis Virgineas ausi divae contingere vittas; Ex illo fluere ac retro sublapsa referri Spes Danaum, fractae vires, aversa deae mens. Nec dubiis ea signa dedit Tritonia monstris. 170 Vix positum castris simulacrum, arsere coruscae Luminibus flammae arrectis, salsusque per artus Sudor it; terque ipsa solo (mirabile dictu) Emicuit, parmamque ferens hastamque trementem. Extemplo tentanda fuga canit aequora Calchas; Nec posse Argolicis exscindi Pergama telis, Omina ni repetant Argis, numenque reducant Quod pelago et curvis secum avexere carinis. Et nunc, quòd patrias vento petiere Mycenas, 179 Arma deosque parant comites; pelagoque remenso Improvisi aderunt. Ita digerit omina Calchas. Hanc, pro Palladio, moniti, pro numine laeso, Effigiem statuere, nefas quae triste piaret. Hanc tamen immensam Calchas attollere molem Roboribus textis, caeloque educere, jussit; Ne recipi portis aut duci in monia possit, Neu populum antiqua sub relligione tueri. Nam si vestra manus violasset dona Minervae,

De' Graj la speme, e il qui fidar nell'armi,
Palla sempre auspicò. Bensì da quando
L'empio Tidide, e il pien di frodi Ulisse,
Là il Palladio fatal dal tempio augusto
Volti a rapir, messi i custodi a morte,
Ne strapparo l'effigie, e osar cruente
Portar le man sulle virginee bende;
D'allor la speme ir de' Pelasgi a retro,
L'armi languir, farsi la dea nemica.
Nè ambigui diè gli strani segni. Appena
Fu al campo il simulacro, arser da'ritti
Rai vive fiamme, andò pel corpo un salso
Sudor; tre volte essa dal suol (portento!)
Sbalzò, tremule in man la targa e l'asta.
L'onde tosto varcar Calcante indice;
Ch' Ilio non può da Greca man schiantarsi,
Se nuovi augurj Argo non porga,
Argo non porga, e il nume
Non rieda pria sulle pentite prore.
E or fan vela a Micene, ond'armi e fausti
Trarran gli dei; reduci poi repente
V'assaliran. Così dispose il Vate.
Questa ei fe'pel Palladio al nume offeso
Effigie alzar riparatrice in voto.

Ma insiem la volle a inteste travi immensa,
Ch'ardua l'etra minacci; onde non possa
Varcar le porte, entro le mura ir tratta,
Su i Troj tornar l'alma tutela antica.
Che u' voi di Palla onta recaste al dono,

Tum magnum exitium (quod di priùs omen in ipsum Convertant) Priami imperio Phrygibusque futurum; Sin manibus vestris vestram ascendisset in urbem, Ultro Asiam magno Pelopea ad mania bello 192 Venturam; et nostros ea fata manere nepotes.

Talibus insidiis, perjurique arte Sinonis, Credita res; captique dolis, lacrymisque coactis, Quos neque Tydides, nec Larissaeus Achilles, Non anni domuere decem, non mille carinae.

200

Hic aliud majus miseris multòque tremendum Objicitur magis, atque improvida pectora turbat. Laocoon, ductus Neptuno sorte sacerdos, Solemnes taurum ingentem mactabat ad aras. Ecce autem gemini a Tenedo tranquilla per alta (Horresco referens) immensis orbibus angues Incumbunt pelago, pariterque ad litora tendunt; Pectora quorum inter fluctus arrecta, jubaeque Sanguineae exsuperant undas; pars cetera pontum Pone legit, sinuantque immensa volumine terga. Fit sonitus, spumante salo; jamque arva tenebant; Ardentesque oculos suffecti sanguine et igni, Sibila lambebant linguis vibrantibus ora. Diffugimus visu exsangues. Illi agmine certo Laocoonta petunt; et primùm parva duorum Corpora natorum serpens amplexus uterque Implicat, et miseros morsu depascitur artus. Post, ipsum, auxilio subeuntem ac tela ferentem, Corripiunt, spirisque ligant ingentibus; et jam

210

Gran scempio allor (torcan gli dei sul Vate
L'atro augurar) fora de' Frigi al regno;
Ma ov'ei salisse alla Pergamea rocca
Per vostra man, franca sott' Argo in guerra
L'Asia verría; star pe'nipoti il fato.
Con tai malíe l'acre Sinon spergiuro
Fede acquistò; finto plorar, vil arte
Quei colse alfin, cui non Tidide o Achille,
Non dieci anni domar, non mille navi.

Qui altra cosa maggior più assai tremenda
Gli occhi assal, turba l'alme. A sorte tratto
Nuovo a Nettun sacro ministro, in pompa
Gran toro offría Laocoonte all' are.

Quand' ecco a cheto mar (m'aggriccio a dirlo)
Da Tenedo due sarpi a immensi giri

Slanciarsi all'acque, e insiem recarsi al lido.
Ritto è il petto fra gorghi, il crin sanguigno
L'onde soverchia, il resto giù gran solchi
Apre, e a più seni immense terga inarca.
Spuma il mare, e gorgoglia; omai son presso;
N'ardon gli occhi, e gli striscia e sangue e foco;
Fischia la lingua, esce qual freccia, e lambe.
Fuggiam smarriti. A stabil lega i draghi
Van dritti al Sacerdote; e pria due figli

La coppia rea, teneri figli, allaccia,

Stringe; e l'egre lor carni ahi! morde e sbrana. Poi colgon lui, ch'armi e soccorsi appresta, Ambo a gran spire; e già col sen squammoso

VIRGIL. Eneid. Tom. I.

K

220

Bis medium amplexi, bis collo squamea circum
Terga dati, superant capite et cervicibus altis.
'Ille simul manibus tendit divellere nodos,
Perfusus sanie vittas atroque veneno;
Clamores simul horrendos ad sidera tollit:
Quales mugitus, fugit quum saucius aram
Taurus, et incertam excussit cervice securim.
At gemini lapsu delubra ad summa dracones
Effugiunt, saevaeque petunt Tritonidis arcem;
Sub pedibusque deae, clypeique sub orbe teguntur.
Tum verò tremefacta novus per pectora cunctis
Insinuat pavor; et scelus expendisse merentem
Laocoonta ferunt, sacrum qui cuspide robur
Laeserit, et tergo sceleratam intorserit hastam.230
Ducendum ad sedes simulacrum, orandaque divae
Numina, conclamant.

Dividimus muros, et moenia pandimus urbis.
Accingunt omnes operi, pedibusque rotarum
Subjiciunt lapsus, et stuppea vincula collo
Intendunt. Scandit fatalis machina muros,
Feta armis: pueri circum innuptaeque puellae
Sacra canunt, funemque manu contingere gaudent.
Illa subit, mediaeque minans illabitur urbi.

O patria! o divúm domus Ilium! et inclyta bello 240
Monia Dardanidûm! quater ipso in limine portae..
Substitit, atque utero sonitum quater arma dedere.
Instamus tamen immemores, caecique furore,
Et monstrum infelix sacrata sistimus arce.

« ForrigeFortsæt »