Billeder på siden
PDF
ePub

Seite

Dreyfuß-Brisac, Tartuffe annoté ou La Muse de Molière.

Ref. Karl

- Ref. Paul Hoffmann

Ref. Bruno Golz.

[blocks in formation]

Ref. Hermann Jantzen .

Appel.
Florenz, Karl, Geschichte der japanischen Literatur. Ref. Alexander

v. Siebold
Fries, Albert, Stilistische und vergleichende Forschungen zu H. v. Kleist.

"Hebbel, Friedrich, Tagebücher herausgegeben von R. M. Werner.

Karásek, Josef, Slavische Literaturgeschichte.
Kaulfuß-Diesch, K. Hermann, Die Inszenierung des deutschen Dramas.

Kont, J., Geschichte der ungarischen Literatur.
Kyrre-Olsen, Olav, Salomon Geszners Skrifter i Danmark og Norge.

Literaturen, Die, des Ostens in Einzeldarstellungen

Manacorda, Guido, Petrus Angelus Bargäus. - Ref. Karl Voßler
Örtel, Hans, Contributions from the Jaiminiya Brahmana. Ref.

Johannes Hertel . .

Petzet, Erich, Paul Heyse als Dramatiker. Ref. Aloys Dreyer
Probefahrten, Leipziger

Reed, Bertha, The Influence of Salomon Gessner upon English Litera-
ture. Ref. Max Koch

--

Reich, Hermann, Der Mimus. Erster Band. Ref. Franz Skutsch Schröer, Arnold, Grundzüge und Haupttypen der englischen Literaturgeschichte. Ref. Friedrich Brie .

Sievers, Richard, Thomas Delonay, eine Studie über Balladenliteratur der Shakespearezeit. Ref. Gregor Sarrazin

Speck, Hermann, Katilina im Drama der Weltliteratur.

Kipka
Stemplinger, Eduard, Das Fortleben der Horazischen Lyrik seit der
Renaissance. Ref. Otto Böckel . .

[blocks in formation]
[blocks in formation]
[blocks in formation]
[blocks in formation]

Untersuchungen, Berner, zur Sprach- und Literaturgeschichte
Varnhagen, Hermann, La Historia di Maria per Ravenna.

154

Ref. Karl

Voßler

370

Wenger, Karl, Historische Romane deutscher Romantiker. Ref. Hans
Hofmann

154

Literatur. Ref. Wladislaus Nehring

Wesselovsky, Alexander, Westliche Einflüsse auf die neue russische

Wünsche, August, Die Pflanzenfabel in der Weltliteratur.

Felix Rosen.

Zeitler, Julius, Taten und Worte. Ein Stück Literaturpsychologie.

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

Ref. Walter Bormann

Notizen

509

159; 254; 379

Ein Bericht über Festaufführungen zu Ehren

der Bartholomäusnacht.

Von

Wilhelm Creizenach (Krakau).

Durch die folgende Veröffentlichung löse ich ein Versprechen ein, das ich in meiner Geschichte des neueren Dramas (II, 82) gegeben habe; dort sind die dramatischen Festspiele in Hexametern erwähnt, mit denen das Kollegium von Navarra im September 1572 in Anwesenheit Katharinas von Medici die Ereignisse der Bartholomäusnacht feierte, und es wird darauf hingewiesen, daß sich in diesen Festspielen deutlich zeigt, wie man bei den lateinischen Aufführungen in den Kollegien vielfach noch eine Stilrichtung festhielt, die in dem klassizistischen Drama in französischer Sprache schon längst überwunden war.

Der Bericht über diese Festspiele bildet einen Bestandteil der selbstbiographischen Aufzeichnungen des Tiroler Protestanten Lukas Geizkofler, der die Schreckenstage in Paris miterlebte. Diese Aufzeichnungen sind erhalten in der Handschrift 1117 des Ferdinandeums in Innsbruck und wurden danach veröffentlicht von Adam Wolf (Lucas Geizkofler und seine Selbstbiographie 1550-1620, Wien 1873). Doch hat Wolf den Bericht über die Festaufführung nicht. mitgeteilt und bloß S. 70 in einer Anmerkung darauf hingewiesen, daß ein solcher Bericht sich in der Handschrift befinde. Dieser Bericht erstreckt sich von fol. 79a bis 85a nach der alten Zählung. Herr Professor Dr. Seemüller (damals noch in Innsbruck) hatte die Güte, durch Herrn Dr. Schwarz daselbst eine genaue Abschrift des Berichts für mich anfertigen zu lassen und diese Abschrift noch einmal mit dem Original zu vergleichen. Beiden Herren spreche ich hiermit meinen verbindlichsten Dank aus.

Die Handschrift enthält mehrere offenbare Schreibfehler, die Studien z. vergl. Lit.-Gesch. VII, 1.

1

aber von einer jüngeren Hand verbessert sind, diese Besserungen habe ich stillschweigend akzeptiert. Die in eckige Klammern gesetzten Ergänzungen beziehen sich auf Worte, von denen ein Stück am Rande weggeschnitten ist. Außerdem verbesserte ich 5 28 magnanimum 5 30 missum 8 17 rursum, rursum 8 28 ullam. 94 v. u. procastinetur 1021 Admiralis Comitis; Fehler wie 5 12 quaesta 67 Panni u. dgl. ließ ich stehen.

Extractus

Ex Lucae Geitzkofleri Tyrolensis Diario Parisiensi in quo continetur summa tragoediae et comoediae atque aliorum Ludorum, quorum ipsemet spectator fuit in Collegio Navarraeo et alijs partibus Academiae vel Universitatis Lutetiae de caede et internecione Hugenotharum Anno. 1572. partim instituta et partim facta.

Primo Septembris Anno 1572.

Hoc die in Collegio Navarraeo coram fratre Regis maiore, itemque matre, et alijs quam plurimis personis publicè acta est tragoedia et comoedia Latinis Hexametris composita de morte Admiralis et nece Hugenotharum.

In prima parte tragoediae Rex (. qui sub Josuae persona intelligitur.) in theatrum prodit, revocans in memoriam res gestas patris sui Henrici II. Item avi Francisci I. et maiorum Galliae Regum, qui semper rebelles debellassent atque ijs restitissent: qui antiquam religionem abolere et nova sacra fingere conati essent. Hos maiores suos ut Rex imitari videretur et gloriosum nomen post se relinqueret dignus Henrico patre Carolus filius et Francisco avo nepos cogitare se prolixè ostendit: quomodo Hugenothas hostes patriae atque rebelles, et antiquae religionis violatores interficiat, atque de ijs vindictam sumat. Regem hoc facinus cogitantem quaedam persona (. quae Ducem Guisium repraesentabat.) in proposito confirmat, ostendens nunc summam eos ut imparatos et in unum collectos praecipuos trucidandi occasionem: qua Rex velut Josua contra Gabaon et Moabitas, hoc est contra Admiralem atque Hugenothas uti omnino debeat utpote à Deo oblata.

In secunda parte Rex cogitationem atque suam de Hugenothis interficiendis sententiam quatuor suis Consiliarijs praecipuis perpendendam commemorat. Tres priores adhuc iuvenes respondent. Regem (Josuam.) sapientissimum atque utilissimum Regno Gallico

meditari facinus, atque hoc tempore factu facilimum. Eique suadent, ut id quam primum exequatur. At quartus consiliarius vir senex primum facinus dissuadet, his duabus potissimum rationibus. Et quia nefas sit violare hospitium, atque frangere foedus cum Moabitis

Hugenothis ictum. Et quia futurum sit ut quidam Judaei (Germani.) atque aliae impiae gentes (. Anglia.) vicinae Moabitis Hugenothis auxilium laturae et vindictam sumpturae Josuae Regi Gelliae bellum inferant. His rationibus Rex cum tribus iunioribus consiliarijs ita respondet: fidem impijs atque hereticis non esse servandam et foedus cum religionis atque patriae hostibus initum non solum impunè, sed etiam magna cum gloria frangi posse, utpote DEO contrarium.

Quod ad secundam obiectionem attineat: haudquaquam fore ut Judaei Germani posthac in Gallias veniant, si stipendia integra eis solvantur etiam inter eos discordiae excitentur, quibus commoti rebus potius domi se contineant, quam alienas terras irruant: et ut maximè veniant: tamen Josuam Regem fortissimum, ditissimum et Hugenothis principibus occisis subditorum fide atque defensione munitissimum Germanis discordantibus atque Anglis infirmis facilè posse resistere: His refutationibus adductus senex consiliarius consilium atque propositum Regis non quidem omnino improbare coepit sed suasit ut alia ratio Hugenothas extirpandi iniretur: nec tam crudeliter atque inclementer furtim sine discrimine ipsi interficerentur. Cui respondet Rex: iam diu simulatum esse, nullum nunc clementiae atque misericordiae locum dari impiis debere: trucidandos esse omnes: ne aliquando malum reflorescat: Haec ubi Rex locutus esset, cum suis consiliariis rem approbantibus è theatro discessit: Mox Musica suavissima instituta est et à puellis cantilena contra Hugenothas scripta cantata, trucidandos.

In tertia tragoedia parte, Rex sacerdotes duos

Cardinalem

de Bourbon et de N. N. ad se cum vocasset: eis mandat, ut preces ad DEVM omnesque caelites effundere velint, quô cogitatum de Moabitis interficiendis consilium feliciter succedat; Ac ubi Moabitae atque Gabaonis liberi cognovissent Regis Josuae propositum atque consilium esse planè confirmatum: animadvertissentque se eius iram atque regiam manum effugere non posse: accesserunt seu advenerunt Gabaonis liberi Condaei ad regem supplices orantes ne propter patris peccatum (Ludovici Condaei.) filios quoque ex

tinguere atque interficere velit: satis esse: patrem supplicio affectum : nec eius liberos ob paterna delicta puniri debere: eos praesertim liberos qui posthac Regi omnem obedientiam perpetuo praestare cupiant, nec unquam exemplo patris pessimo, à Rege domino suo deficere et rebellare. Hoc modo Gabaonis liberos supplicantes Rex initio, respuit atque reiecit dicens sibi eos non vere sed simulatè tantum supplicasse. Tandem supplicibus miserè instantibus Rex vitam salvam promittit, si modo ad antiqua sacra relictis prioribus redire velint. Quo responso supplices utcunque recreati custodiendi atque observandi militibus dati sunt, ne ullo modo ad Moabitas reverti ac evadere possent.

In quarta parte fervet opus. Rex cohortibus militum imperat, ut omnes Moabitas Hugenothas trucident, nulli parcant, neminem captivum conservent praeter capitaneos quosdam Moabitarum. Hoc Regis Imperium cum milites strenuè executi essent: redeunt ad Regem triumphantes: quibus Rex ampla praemia et spolia Moabitis erepta distribui curat: Deinde mandat ut captivi omnes vincti in publicum ducantur: et coram populo supplicium patiantur maximum, quo caeteri à rebellione deterreantur. Qui cum producti essent: Regis clementiam singuli assiduè implorarunt, et mitiorem sententiam rogarunt. At Rex iis usque adeo nullam misericordiam exhibuit, ut etiam eorum precibus magis offensus eos ipsemet trucidaverit ipsosque trucidatos cruci affigi mandaverit: utpotè qui sepulchri honores spernentes sepulchro indigni censeri debeant.

In quinta et ultima tragoediae parte Rex cum suis, agit gratias Deo omnibusque sanctis quod consilio regio exequendo tam praesentes et faventes praesto fuissent: Et variarum gentium atque principum legati, et subditorum maximi quique ad Regem veniunt, eique de victoria tanta ab hostibus Moabitis Hugenothis reportata gratulantur: dicentes: nunc demum felix regnum Galliae futurum et vera pace fructurum, posteaquam domestici hostes Hugenothae occisi sint, solius Regis insigni atque adeo incredibili providentia atque consilio. Postremo cantilenam te DEVM laudamus cantarunt pueri.

Hactenus tragoediae argumentum, sequitur summa Comoediae. Galatea foemina pulcherrima (per quam Corona regni Gallici intelligitur) amatur à procis quamplurimis ab Admirali eiusque sociis, qui ut ea facilius potirentur, blanditiis et adulationibus eius marito adhuc iuveni idest Regi sese insinuarunt, ita ut in familiam

« ForrigeFortsæt »