Et penitus toto divisos orbe Britannos.
En, unquam patrios longo post tempore finis,
Pauperis et tugurl congestum cespite culmen,
Post aliquot, mea regna videns, mirabor aristas?
Impius hæc tam culta novalia miles habebit?

70

etiamsi hoc liceret, vel sic rapidus Creta jungendum esset, qui rapit terram albam, radendo litus, h. lutulentus: atque hoc durum. Alii Oxum inferunt nunc a poeta sine exemplo Oaxum dictum, qui limum vehit turbidus semper secundum Curt VII, 10. Excusemus poetam, quem defendere equidem non ausim. Sufficit fluvium hujus nominis in insula Creta esse, cujus mentionem hic fieri minus mirabitur, qui, uti Afros, seu Libyas, et Scythas, sic insulas ab Italia remotas Cretam et Britanniam sibi opponi, observet. Probabile mihi fit, Maronem aute oculos habuisse locum ex antiquiore aliquo poeta, quem nimis docte et loco alieno expressit. Notabilia mihi hæc et alia in hoc maxime carmine, tum in ceteris habentur Eclogis, quod in iis juvenile Maronis ingenium, nondum satis maturo judicio et subtilitate subactum, elucescere videtur; quo ipso apparet, a quibus initiis ille ad summam carminis absoluti laudem progressus sit. — 67. Britanos e libb. notat Ge. Fabric.-68. En patrios nunquam Ven. En nunquam unus Heins. -69. tugurl v. Pier.

2

Oaxem; alii adibimus Cretam. De Oaxi Creta v. Var. Lect. Totus locus alienus a pastoritii carminis indole; nec modo tragicum quid spirat, (Lyricus dixit ultimos orbis Britannos I, 35, 29) verum adeo

podiovor: quomodo enim pastores, agro Mantuano ejecti, armenta sua agentes, per Africam et Scythiam errare, aut Britanniam et Cretam insulas adire poterant? Expressit tamen locum Nemes. Cineg. 67. 68.

68. En unquam pro unquamne. inf. Ecl. VIII, 7 En erit unquam Ille dies. Illustrat Heins. ad h. 1. Intpp. Liv. XXIV, 14. XXX, 21. ~70. Vulgo aristas de annis exponi notum est. In hunc sensum jam Claudianus accepisse videtur, qui IV Cons. Honor. 372 decimas emensus aristas dixit. Huc etiam Rhiani, χείματά τε ποιάς τε δύω καὶ tása, advocari possunt, ap.

Pausan. IV, 17 extr. Enimvero mea regna subjiciuntur patriis finibus v. 68, ac tugurio v. 69, et eosdem agros et possessiones miseri Meliboi denotant; hæc itaque videns post, posthac (ex v. 68 longo post tempore), h. quando eos aliquando iterum adspicere mihi continget, raræ in illis aristæ aliquot oculis occurrent? hi tam culti agri (novalia dixit v. 71 omnino pro agris quibusvis) per novos suos colonos inculti neglectique jacebunt? ut. Ge. III, 476 Nunc quoque post tanto videat desertaque regna Pastorum. In sequentibus poeta sui obliviscitur: pastor, cui pecus pascendum erat, de segetibus, de pomorum insitione, de vinea agit. —— 71. Impius, sceleratus, nefarius: utpote in bello civili. Etsi omnino perpetuum epitheton est impia bella. impius hostis. impius ensis. ut synonymna

Barbarus has segetes? En, quo discordia civis
Produxit miseros! En, quis conseximus agros!
Insere nunc, Melibœe, piros; pone ordine vitis.
Ite, meæ, felix quondam pecus, ite, capellæ.
Non ego vos posthac, viridi projectus in antro,
Dumosa pendere procul de
rupe videbo;
Carmina nulla canam; non, me pascente, capella,
Florentem cytisum et salices carpetis amaras.

TITYRUS.

Hic tamen hanc mecum poteras requiescere noctem
Fronde super viridi: sunt nobis mitia poma,

72. Wall. apud Heins. distinguebat: Impius — miles habebit Barbarus? has segetes? ut et erat in cod. Franc. -73. Produxit. Ita ex Heins. et Pierii Codd. edidit Heins.; vulgo, Perduxit, quod gravis auctoritas Vatic. et Longob. tuetur; quodque nunc repetiit Wakef. Voces ha fere permutantur. Sic inf. Ecl. VI, 60 perducant alii producant. Est tamen perduxit id quod proprie hic locum habet; alterum erit pro exquisitiore habendum. en quis vel queis consevimus agros; ita optimæ edd. et codd. At Rom. Cod., quo Pierius usus erat: his nos consuevimus agris, sed expuncto primo v in consuevimus, corrupte et interpolate. Arreptum tamen hoc a nonnullis : v. Burm. en quis consuevimus agris Zulich. en quis consevimus agris Gud. 75. quondam felie alii ap. Heins., et sic vulgo editum, usque ad Pulmann. Meliorem ordinem jam Pierius docuerat e suis.—77. Frondosa Mediceus Pierii, et Pompon. Sab. de rupe procul pendere Parrhas. Serv. ad Fel. IX, 50, et edd. ante Pierium. Quod nunc editur est quoque apud Arusianum Messium. 78. nec me ms. Lengnich. pastore unus Mentel. pro var. 1. 79. amatas conj. Vlit. ad Gratii Cyneg. 390. 80. hanc -noctem. Sic jam inde ab Aldo editum. Occurrit tamen in scriptis et edd. hac · nocle; sed illud tuentur Heins. Burm. Martin. poteras editum jam a Nauger. in Ald. tert. firmavit e Rom. et Med. Pierius, et ex optimis Heins. Alii poteris, ut fere Codd. in his temporibus variant. Illud prius elegantius. conf. Ovid. Met. I, 679.

sint τοῦ sævus, durus, crudelis. Contra pius est mitis, humanitatis sensum habens. 72. Barbarus, Galli, aliique, qui in legionibus Romanorum tum erant. — 73. En quis c., quibus, in quorum utilitatem agros coluimus. 74. Ironice dictum accipies. Quid juvat

nunc insevisse! Sive ut inserere sit pro plantare, quod fit pluribus modis: quod contendit Martin. ad Ecl. IX, 50 Insere, Daphni, pyros: sive ut sit de insitione proprie

Castaneæ molles, et pressi copia lactis.

Et jam summa procul villarum culmina fumant,
Majoresque cadunt altis de montibus umbræ.

fructus lævia poma sui. Potuit ta-
men improprie pro maturis molles
appellare. Pressi copia lactis, h.
casei, quia serum e coagulo, sive
concreta lactis parte exprimitur,

et adjectis etiam pro soliditate ac. quirenda ponderibus, ut Palladius loquitur, cliquatur.-83. Et jamnox ingruit. conf. Ecl. II, 67.

ECLOGA II.

ALEXIS (1).

ARGUMENTUM.

CORYDON pastor, Alexidis pueri, qui a communi utriusque domino amabatur (2), insano amore quum fureret, miserum sui animi affectum hoc carmine exponit. In votis habet, ut ille ruri secum habitet. Enumerat copias suas et opes rusticas v. 20, suam oris speciem 25, suam artem canendi 31, sua munera puero parata, fistulam 36, et duo capreolos 40, tum corollas variorum florum 45, mox tamen damnat ipse amorem suum 58. Dominus per Iolæ nomen declaratus esse videtur v. 57. Idem Corydon amaverat Amaryllidem, asperam puellam, et Menalcam puerum v. 14 sq. 52. Etiam in hujus Ecloga allegoria retexenda misere se torquent interpretes, quum a Servio et aliis traditum accepissent, Alexin sive Asinii Pollionis sive Mæcenatis puerum fuisse, a Virgilio amatum; quamquam ejus rei non satis constans fama fuit; cf. Heins., Martinus ad v. 1 et Catrous. Quæ ita secusne sese habeant, scire utique nihil refert; neque de castis Virgilii moribus disputare h. 1. attinet; etsi ille in dilectu talis argumenti morum suorum castitatem parum nobis approbavit. In interpretatione tamen satis est aut tenere, aut statuere, Virgilium ingenii caussa, forte ut Theocritum imitatione exprimeret, hæc scripsisse, et exprimi hac Ecloga egregio cum artificio æstum et furias amoris, quo pastor, verna lolæ, nomine Corydon, in Alexin misere exarserat, qui domini amasius erat. Locus autem, in quo ille dolorem animi car

(1) Alexis, alii, etiam Mediceus, Poeta, Corydon ex antiqua narratione apud Serv.; Gud. addit de amore pueri. Leid. Carmen vel micticon; Poeta, Corydon, Ecloga secunda. Voss. Coinon vel Miston, forte pro κοινὸν et μισητὸν b. impurum et libidinosum.

(2) Si modo recte accipio v. 2 delicias domini, ut idem utrique dominus esset. Verius nunc arbitror: Alexin esse Iola pusionem alterius pastoris ; ipsum autem Corydonem hominem sui juris, pastorem gregis sui: qui adeo bene jactare poterat opes suas v. 20 sq. Mille

mere

mine mitigat, convenientissime describitur v. 3-5; amant amantes solitudinem silvarum. Siculos in hac Ecloga pastores inducere videtur poeta, v. 21 Mille meæ Siculis errant in montibus agnæ. Quo ipso argutiæ allegoriæ concidunt; quæ plane corruunt, si expressa pleraque ex Theocrito cogites, in primis ex Idyll. XI. XXIII et III, quæ tamen, si cum his compares, multo dulciora esse, vix inficiari possis. Transtulit poeta in Corydonem nonnulla, quæ melius de Polyphemo dicta erant, ut illud v. 25 nuper me in litore vidi. Inverso modo Polyphemi amores ad Corydonis exemplum expressit Ovid. Met. XIII, 776 sq. 801 sq.

FORMOSUM
ORMOSUM pastor Corydon ardebat Alexin,
Delicias domini; nec, quid speraret, habebat.
Tantum inter densas, umbrosa cacumina, fagos
Adsidue veniebat; ibi hæc incondita solus
Montibus et silvis studio jactabat inani:

O crudelis Alexi, nihil mea carmina curas?
Nil nostri miserere? mori me denique coges.
Nunc etiam pecudes umbras et frigora captant;
Nunc viridis etiam occultant spineta lacertos;

5

1. Formonsum Rom., de qua scriptura v. Pier. Corydon, Kopúdov. Male Coridon et Choridon. Alexin: alii Alexim. v. Heins. hic, et quoties eadem varietas redit, v. e. Daphnim et Daphnin. prius Heins. præfert ex observatione usus doctioris. Est tamen Daphnin ad astra feramus. cf. ad 15. 26. 73. Tum in cod. Rom. Corydon pastor ardebat. Legerat Eclogam Propert. II, extr. 73. v. Vitam Virgilii 717. 2. nec quod sp. edidit Brunckius sine libro: ex usu Ciceroniano, quod jam maluerat Nodell. Obss. Crit. p. 39 et Jo. Schrader. -4. Drakenb. ad Sil. Ital. III, 429 malebat solis Montibus. Sed et solus satis se tuetur. v. Burmann. Pro ibi Goth. sec. ubi ; nec male. 5. Idem hemistichium in Ciri 208. 7. coges Rom. et Heinsii meliores, et defendunt ex Theocr. árάyardaí μe mainoris. Sed præsens, quod et ipsum boni codd. Pierii et aliorum agnoscunt, majorem vim habet. V. Cerda, Burmann. - 9. Nunc etiam virides Ven. ap. Burm. et Goth. sec.,

4. 5. Vid. Theocr. XI, 17. 18. jactabat, ut verba, voces, jacere, et Ecl. V, 62 voces jactare ad sidera. Nunc silvis in montibus conqueritur spretum amorem suum.

7. Ex Theocr. III, 9. 8-13. In

incul