CUM non modo id acturi simus, ut verba ac sententias poetæ explicemus, quamquam eo ipso satisfecisse muneri suo bonus interpres videri potest, sed etiam eam curam adhibeamus, ut, quantum quidem in hoc commentandi genere fieri potest, rationem et indolem cujusque carminum generis, artificium in invenienda, tractanda, et ornanda re, dilectum, elegantiam et honestatem, convenientiamque rerum, sententiarum et orationis, notemus; in Eclogarum Virgilianarum interpretatione vix defungi officio. nostro videbimur, nisi de bucolico carmine universe nonnulla monuerimus, de quo si recte sentiamus, dubium non est, quin in ipsis his Eclogis multa rectius ac facilius intelligantur et sentiantur. Permagni enim refert, ut ab initio statim veras rerum notiones et aliquam in animo informatam veritatis et pulchritudinis rationem et normam, ad quam singula exigere possis, afferas. Vix autem aliud est carminis genus, in cujus natura constituenda adeo in diversas sententias abierint, qui his de rebus tradiderunt; neque hoc miraberis, si memineris, ipsum genus latius patere, ingenium autem cujusque et judicium circumscribere illud, naturamque et rationem carminis ex sensu suo finire ac designare. Nobis tamen cum Virgiliani potissimum carminis ratio habenda sit, ea tantum attingere licebit, quæ ad ejus indolem et artificium declarandum aliquam vim habere videantur. Et carminis quidem bucolici, ἀπὸ τῶν βουκόλων, quod pastorum genus honestissimum erat, dicti, h. e. pastoritii, origo varie traditur et a diversis fabulis repetitur. Sunt qui ejus initia in ætate aurea, sunt qui in Arcadia aut in Sicilia quærant (1). Alii auctorem Diomum aliquem, alii Daphnidem, alii Stesichorum, alii Theocritum faciunt (2). Sed fluctuat tota hæc disputatio et incerta fertur, quod non animadvertunt docti viri, aliud esse carmen pastoritium, quo homines, qui greges pascerent, ut nostris temporibus, ita primis statim vitæ humanæ initiis, longum diem fefellerint, aliud, quo homines ingeniosi vitæ rusticæ bona ac delicias certa ratione et arte adumbrarint. Prius illud haud dubie inter antiquissimos homines viguit, antequam in magnos cœtus et civitates coirent; idemque inter omnes populos usitatum esse debet, qui sive vagis, Nomadum more, sive certis sedibus utentes dant gregibus alendis operam : Et zephyri cava per calamorum sibila primum Quemadmodum itaque apud Hebræos et Arabes carmina fuere pastoritia ad veram vitam expressa, et (1) Vid. Servius pr. Comment. Auctor Vitæ Virgilii Donatianæ, c. 21. Diomedes lib. III, p. 483. Putsch. Grammaticus Græcus pr. Theocriti. (2) Athenæus XIV, pag. 619. Diodor. IV, C. 84. Elianus V. H. X, 18. ubi vid. Not. (3) Lucret. V, 1381 sqq. regum principumque filii, cum inter ipsos, tum inter Trojanos, Phryges et Hellenes memorantur, qui greges et armenta paverunt: ita potuere Arcades et Siculi, qui, uti bonis pascuis abundabant, ita vitam gregum curæ impendebant, invitante ipsa locorum amoenitate, cœli clementia (cf. Diod. IV, 84), animi a curis vacuitate et otio, carmina pastoritia condere et vulgari usu habere; potuere esse inter eos, qui cantu excellerent, qui certamine vincerent. Consecrarunt quoque poetarum fabulæ nomina pastorum veteris vitæ, ut Daphnidem. vid. ad Ecl. V. Forte etiam festa, quæ Apollini, Dianæ, Cereri, Pani aliisque diis rusticis celebrabantur, uti majorem celebritatem, ita majus studium, majorem artem, et concinnitatem carminum, forte etiam certantium, et sibi mutuo respondentium sollertiam, quæ amœbæa carmina peperit, attulere; quo ipso apparet, cur initia Musa bucolicæ ad festum fere Dianæ aut Apollinis Nomii, alteriusve Numinis agrestis, referantur (1). Tandem, multo tempore post, forte etiam post multos alios, qui idem tentaverant, inter quos Stesichorus fuisse fertur (2), tum Sicelidas Samius, seu, ut grammatici tradunt, ejus filius Asclepiades Samius, cum Lycida Cydoniata et Phileta, elegis nobilitato (3), extitit Theocritus, qui, cum videret, quan tam gratiam ista carmina rudia et indocta haberent, $q. (1) V. Vitam Virg. Donat. § 84 (2) Ælian. 1. I. (3) Sicelidam et Philetam memorat Theocr. VII, 40. ubi istum Asclepiadem esse contendit Schol. de quo inter epigrammatum auctores videndi Reiske, Schneider, Jacobs. Meleager in Corona, v. 46, Sicelidam cum Posidippo et Hedylo memorat, quibus άγρια ἀρούρης άνθεα tribuit; Moschus autem III, 97 sq. Sicelidam Samium, Lycidam Cydonia Cretæ oriundum, Philetam et Theocritum. quantamque, si arte paullulum polirentur, venustatem et suavitatem habitura essent, genus hoc carminis bucolici excogitavit, quod antiquam quidem illam indolem referret, politum tamen magis et excultum, numerisque ac legibus adstrictum, cujusque ea natura esset, ut pastoritiæ istius vitæ, cujus species animo humano ipsius naturæ quodam lenocinio jucundissima esse solet, bona, tranquillitatem, securitatem, innocentiam, delicias et gaudia numeris modisque adumbrando, animos hominum deliniret et grata fraude delusos teneret. Cum autem duobus id potissimum modis effici posset, aut narratione, in qua, tanquam a pictore in tabula, agri, greges, silvæ descriptæ exhibentur, aut actione aliqua et ad dramatis formam, per dialogum, dum colloquentes inter se sensus suos, fortunamm, facta exponunt ac declarant priore quidem illo, quod vix diu placere potest, et ipsum peculiare carminis genus, haud tamen copiosum ac fecundum, efficeret, omisso, alterum arripuit, et pastoritium carmen ita condidit et descripsit, ut actionem aliquam ex ista vitæ simplicitate et felicitate, seu rem gestam, aut que contingere in ista vita posset, sacrum aliquod festumve, forte etiam casum memorabilem, ut inter tales homines, aut etiam cultum et colorem ejus vitæ, sed facto aliquo expressum, quo istorum hominum studia, officia, rationes, affectiones declararentur, per sermones istorum hominum inter se confabulantium ita exhiberet, ut animi audientium jucunda rerum imagine et vitæ istius grata specie viderentur (1). Capi autem et (1) Appellare licet hanc argu- nem dramaticam, quoniam aliud mentum aliquod tractandi rationomen, quod magis accommoda. |