τὼ μὲν γὰρ ποτὶ γαῖαν ἀπ ̓ ὤμων τεύχε ̓ ἔθεντο,
ὡ γενεῇ προφέρεσκον· ὁ δ ̓ ἐς μέσον ἤλυθε Λυγκεύς,
σείων καρτερὸν ἔγχος ὑπ ̓ ἀσπίδος ἄντυγα πρώτην
ὡς δ ̓ αὕτως ἄκρας ἐτινάξατο δούρατος ἀκμάς
Κάστωρ· ἀμφοτέροις δὲ λόφων ἐπένευον ἔθειραι.
ἔγχεσι μὲν πρώτιστα τιτυσκόμενοι πόνον εἶχον
ἀλλήλων, εἴ πού τι χροὺς γυμνωθὲν ἴδοιεν.
ἀλλ ̓ ἤτοι τὰ μὲν ἄκρα παρος τινὰ δηλήσασθαι
δοῦρ ̓ ἐάγη, σακέεσσιν ἐνὶ δεινοῖσι παγέντα.
τὰ δ ̓ ἄορ ἐκ κολεοῖο ἐρυσσαμένω φόνον αὖτις
τεῦχον ἐπ ̓ ἀλλήλοισι· μάχης δ ̓ οὐ γίνετ ̓ ἐρωή.
πολλὰ μὲν ἐς σάκος εὐρὺ καὶ ἱππόκομον τρυφάλειαν
Κάστωρ, πολλὰ δ ̓ ἔνυξεν ἀκριβὴς ὄμμασι Λυγκεύς
τοῖο σάκος, φοίνικα δ ̓ ὅσον λόφον ἵκετ ̓ ἀκωκή.
τοῦ μὲν ἄκρην ἐκόλουσεν ἐπὶ σκαιὸν γόνυ χεῖρα
φάσγανον ὀξὺ φέροντος ὑπεξαναβὰς ποδι Κάστωρ
σκαιῷ· ὁ δὲ πληγεὶς ξίφος ἔκβαλεν, αἶψα δὲ φεύγειν
ὡρμήθη ποτὶ σῆμα πατρός, τόθι καρτερὸς Ἴδας
κεκλιμένος θηεῖτο μάχην ἐμφύλιον ἀνδρῶν.
ἀλλὰ μεταξας πλατὺ φάσγανον ώσε διαπρό
Τυνδαρίδης λαγόνος τε καὶ ὀμφαλοῦ· ἔγκατα δ ̓ εἴσω
χαλκὸς ἄφαρ διέχευεν· ὁ δ ̓ ἐς στόμα κεῖτο νενευκώς
Λυγκεύς, καδ δ ̓ ἄρα οἱ βλεφάρων βαρὺς ἔδραμεν ὕπνος.
οὐ μὴν οὐδὲ τὸν ἄλλον ἐφ ̓ ἑστίῃ εἶδε πατρῴῃ

παίδων Λαοκόωσα φίλον γάμον ἐκτελέσαντα.

5

ᾖ γὰρ ὅγε στήλην Αφαρηίου ἐξανέχουσαν

183. ἐς μ. Vgl. v. 82.
187. πόν. εἶχ. wie 7, 139.

κεῖνον ῥηϊδίως καὶ νέρθεν ὑπὸ χθο νὸς αὐγάζεσθαι. Hor. Sat. 1, 2, 90 ne Lyncei contemplere oculis.

195. ὅσον. Vgl. 25, 73.

200. θηεῖτο. Vgl. Anm. zu 1, 149. μάχην ἐμφ. S. oben τ 172. Aesch. Εum. 262 Αρη ἐμφύ λιον. Soph. Αntig. 793 νείκος ἀνδρῶν σύναιμον.

204. βαρύς - ὕπνος. Ilias 11, 241 κοιμήσατο χάλκεον ὕπνον.

206. Λαοκόωσα, die Mutter des Lynkeus und Idas. Andere (wie z. B. Apollodor. 3, 10, 3) nannten sie Arene, Pisander (nach 'Schol. Apoll. Rhod. 1, 152) Polydora.

τύμβου ἀναρρήξας ταχέως Μεσσήνιος Ἴδας
μέλλε κασιγνήτοιο βαλεῖν σφετέροιο φονῆα·
ἀλλὰ Ζεὺς ἐπάμυνε, χερῶν δέ οἱ ἔκβαλε τυκτήν
μάρμαρον, αὐτὸν δὲ φλογέῳ συνέφλεξε κεραυνῷ.

οὕτως Τυνδαρίδαις πολεμιζέμεν οὐκ ἐν ἐλαφρῷ. αὐτοί τε κρατέοντε καὶ ἐκ κρατέοντος ἔφυσαν.

χαίρετε, Λήδας τέκνα, καὶ ἡμετέροις κλέος ὕμνοις ἐσθλὸν ἀεὶ πέμποιτε. φίλοι δέ τε πάντες ἀοιδοί Τυνδαρίδαις Ἑλένῃ τε καὶ ἄλλοις ηρώεσσιν, Ἴλιον οἳ διέπεισαν ἀρήγοντες Μενελάω. ὑμῖν κῦδος, ἄνακτες, ἐμήσατο Χῖος ἀοιδός, ὑμνήσας Πριάμοιο πόλιν καὶ νῆας Ἀχαιῶν Ιλιάδας τε μάχας ̓Αχιλῆά τε πύργον ἀυτῆς. ὑμῖν δ ̓ αὖ καὶ ἐγὼ λιγεῶν μειλίγματα Μουσέων, οἷς αὐτοὶ παρέχουσι καὶ ὡς ἐμὸς οἶκος ὑπάρχει, τοῖα φέρω. γεράων δὲ θεοῖς κάλλιστον ἀοιδαί.

208. Μεσσ. S. zu v. 137. 209. σφετέρ. S. zu 12, 4. 212. οὕτως. Vgl. den Schlafs Idyll. 11, 80. 13, 72. ἐν ἐλαφρῷ, in facili (Liv. 3, 8). Vgl. Anm. zu v. 61. Die Phrase ist nicht homerisch.

-

213. αὐτοὶ κρατέοντε, sie sind ein mächtiges Herrscherpaar. Vgl. 24, 17. Das Participium steht, um das Dauernde, die stehende Eigenschaft der Person, auszudrücken. Vgl. Ilias 8, 307. Arist. Eth. Eud. 7, 8 in. διὰ τί μᾶλλον φιλοῦντες οἱ ποιήσαντες εὖ τοὺς παθόντας ἢ οἱ παθόντες εὖ τοὺς ποιήσαντας;

215. πέμπ. Mit dem Optativ nach dem Imperativ vgl. 5, 124—125 u. 126-127.

216. Ἑλένῃ τε. Pind. Οl. 3, 1

"1

210

215

220

Τυνδαρίδαις τε φιλοξείνοις ἀδεῖν καλλιπλοκάμῳ θ ̓ Ἑλένα εύχομαι. 218. ὑμῖν ist auf die Helden der troischen Sage überhaupt zu beziehen. Denn durch das v. 219-220 angegebene wurden die Dioskuren nicht verherrlicht. Χίος ἀοιδός. Vgl. 7, 47. Hom. Hymn. in Apoll. 172. Welcker, der ep. Cyclus 13 p. 164 f.

220. πύργον, der ein Turm war in der Schlacht" (Schiller). Vgl. Odyss. 11, 556. Theognis 233 ἀκρόπολις καὶ πύργος ἐὼν κενεό φρονι δήμῳ, Κύρν ̓, ὀλίγης τιμῆς ἔμμορεν ἐσθλὸς ἀνήρ. Kallinos fr. 1, 20. Claudian. in Ruf. 1, 265 hic cunctis optata quies, hic sola periclis turris erat clypeusque trucem porreIctus in hostem.

* XXIII.

ΕΡΑΣΤ Η Σ.

Ανήρ τις πολύφιλτρος ἀπηνέος ἤρατ ̓ ἐφάβω,
τὰν μορφὰν ἀγαθῶ, τὸν δὲ τρόπον οὐκέθ ̓ ὁμοίω.
μίσει τὸν φιλέοντα καὶ οὐδὲ ἓν ἅμερον εἶχε,
κοὐκ ᾔδει τὸν Ἔρωτα τίς ἦν θεός, ἡλίκα τόξα
χερσὶ κρατεῖ, πῶς πικρὰ βέλη ποτικάρδια βάλλει.
πάντα δὲ κἀν μύθοισι καὶ ἐν προσόδοισιν ἀτειρής.
οὐδέ τι τῶν πυρσῶν παραμύθιον, οὐκ ἀμάρυγμα
χείλεος, οὐκ ὄσσων λιπαρὸν σέλας, οὐ ῥοδόμαλον,
οὐ λόγος, οὐχὶ φίλαμα, τὸ κουφίζει τὸν ἔρωτα.
οἷα δὲ θὴρ ὑλαῖος ὑποπτεύῃσι κυναγώς,

5

10

οὕτως πάντ ̓ ἐποίει ποτὶ τὸν βροτόν· ἄγρια δ ̓ αὐτῷ χείλεα, καὶ κῶραι δεινὸν βλέπος εἶχον ἀνάγκας·

τῷ δὲ χολᾷ τὸ πρόσωπον ἀμείβετο, φεῦγε δ ̓ ἀπὸ χρώς
ὁ πρὶν τῷ μορφᾷ περικείμενος. ἀλλὰ καὶ οὕτως
ἦν καλός· ἐξ ὀργᾶς ἐρεθίζετο μᾶλλον ἐραστάς.

15

5. ποτικάρδια Stephanus] ποτὶ παιδία 11. ἄγρια *] ἄρια 12. βλέπος εἶχον ἀνάγκας Meineke] βλέπον εἶχεν ἀνάγκαν 14. ὁ πρὶν Ahrens] ὕβριν τα μορφᾷ Meineke] τάς ὀργάς 15. ἧς καλός· ἐξ ὀργᾶς Stephanus] ἡ καλὸς ἐξόρπασ

XXIII. Der unglücklich e Liebhaber und die Rache des Eros. S. Einl. zu Id. 19.,,Idyllion valde a Theocriti ingenio abhorrens" nennt das Gedicht mit Recht Hermann, opusc. 8. p. 338. Theokrit wird mehrfach nachgeahmt; manches erinnert an Bion. (Unbegründet ist die Meinung, man habe bei Vergil ecl. 2 und bei Ovid Metam. 14, 698 flg. Nachahmungen dieses Gedichtes zu erkennen; die Ähnlichkeiten lassen sich aus der Ähnlichkeit der Stoffe genügend erklären. Vgl. Rohde, der griech. Roman p. 80. H.)

2. οὐκέτι, de moribus si quaeris, illum non amplius similem appellare possum, h. e. bonum appellare non possum. Meineke vgl. Anth. Pal. 5, 177, ἔστι δ ̓ ὁ παῖς γλυκύδακρυς πατρὸς δ ̓ οὐκέτ ̓ ἔχω

φράζειν τίνος. Bion sagt 10, 5 μορφᾷ νόον οὐδὲν ὁμοῖον.

3. οὐδὲ ἓν. Kein Hiatus Vgl. Krüger II § 11, 3, 2. Anth. Pal. 9, 234.

7. πυρσῶν. Bei Ovid Ars am. 2, 301 sagt der Anbeter moves incendia. Vgl. Ars am. 1, 335.

78. ἀμάρ. χείλ., lenis labiorum risus.

8. ῥοδόμ. S. 5, 88. 2, 120.

10. θήρ κτλ. Kallim. Hymn. in Cer. 52 τὴν δ ̓ ἄρ ̓ ὑποβλέψας χαλεπώτερον δὲ κυναγὸν ὄρεσιν ἐν Τμαρίοισιν ὑποβλέπει ἄνδρα λέαινα.

11. πάντ' ἐποίει. Man erwartet statt dessen einen der Bedeutung von ὑποπτεύῃσι (ν. 10) entsprechenden Ausdruck. — βροτόν, ein ungeschickter dem Vers zu Liebe gewählter Ausdruck für ἄνδρα. ἄγρια, verbissen.

λοίσθιον οὐκ ἤνεικε τόσαν φλόγα τᾶς Κυθερείας,
ἀλλ' ἐλθὼν ἔκλαιε ποτὶ στυγνοῖσι μελάθροις,
καὶ κύσε τὰν φλιάν, οὕτω δ ̓ ἀνενείκατο φωνάν

ἄγριε παῖ καὶ στυγνέ, κακᾶς ἀνάθρεμμα λεαίνας, λάινε παῖ καὶ ἔρωτος ἀνάξιε, δῶρά τοι ἦλθον

λοίσθια ταῦτα φέρων, τὸν ἐμὸν βρόχον· οὐκέτι γάρ σε,
κῶρ', ἐθέλω λυπεῖν κεχολωμένον, ἀλλὰ βαδίζω,
ἔνθα τύ μευ κατέκρινας, ὅπῃ λόγος ἦμεν ἀτερπέων
ξυνὸν τοῖσιν ἐρῶσι τὸ φάρμακον, ἔνθα τὸ λᾶθος.
ἀλλὰ καὶ ἢν ὅλον αὐτὸ λαβὼν ποτὶ χεῖλος ἀμέλξω,
οὐδ ̓ οὕτως σβέσσω τὸν ἐμὸν πόθον. ἄρτι δὲ χαίρειν
τοῖσι τεοῖς προθύροις ἐπιτέλλομαι. οἶδα τὸ μέλλον.
καὶ τὸ ῥόδον καλόν ἐστι, καὶ ὁ χρόνος αὐτὸ μαραίνει·
καὶ τὸ ἴον καλόν ἐστιν ἐν εἴαρι, καὶ ταχὺ γηρᾷ
[λευκὸν τὸ κρίνον ἐστί, μαραίνεται ἁνίκα πίπτῃ·
ὁ δὲ χιὼν λευκά, καὶ τάκεται ἁνίκα παχθῇ.]
καὶ κάλλος καλόν ἐστι τὸ παιδικόν, ἀλλ ̓ ὀλίγον ζῇ.
ἥξει καιρὸς ἐκεῖνος, ὁπανίκα καὶ τὸ φιλάσεις,
ἁνίκα τὰν κραδίαν ὀπτεύμενος ἁλμυρὰ κλαύσεις.
ἀλλὰ τὸ παῖ κἂν τοῦτο πανύστατον ἁδύ τι ῥέξον·
ὁππόταν ἐξελθὼν ἠρτημένον ἐν προθύροισι
τοῖσι τεοῖσιν ἴδῃς τὸν τλάμονα, μή με παρέλθης,

20

25

30

35

16. ήνεικε Stephanus] ἔνι καὶ τόσαν φλόγα τᾶς van Eldick] τὸ σαμφαότατος 21. γάρ *] πάρ 22. λυπήν κεχολωμένον *] λύπης ποχολωμένος 23. ἀτερπέων Meineke] ἀταρπῶν 26. οὐδ ̓ οὕτως Briggs] οὐδὲ τὰς πόθον *] χόλον 27. ἐπιτέλλομαι Reiske] ἐπιβάλλομαι 35. καν*] καὶ

16. λοίσθιον κτλ. Ovid Met. 14, 716 non tulit impatiens longi tormenta doloris. · φλόγα, flammam (Catull 61, 178).

18. ἀν. φ. Mosch. 2, 134 τόσην ἀνείκατο φωνήν. Vgl. auch Mosch. 2, 20.

19. ἄγριε. Verg. Ecl. 2, 6 ο crudelis Alexi.- λεαίνας. Vgl. Theokr. 3, 15. [Tibull] 3, 4, 90.

20. δώρα. Vgl. Verg. Εcl. 8, 60 und Theokr. 3, 10.

24. το φ. S. Theokr. 11, 17. 25. άμ. Bion 1, 48 φίλτρον ἀμέλξω. 29. καὶ τὸ ἴον. Theokr. 10, 28. Verg. Ecl. 2, 18.

30. λ. τὸ κρ. Vgl. 11, 56. 30-31. Höchst wahrscheinlich

haben wir diese Verse mit Haupt, opusc. I p. 139 (observ. crit. p. 66), für einen späteren Zusatz zu halten. Sie geben eine unpassende und sehr schlecht ausgedrückte Erweiterung des Gedankens von der allgemeinen Vergänglichkeit. ἁνίκα πίπτῃ. Der Verfasser meinte wohl ,,wenn sie niedergetreten wird"; vgl. Sappho fr. 94 Bergk. (H.)

31. καὶ τάκεται κτλ. Der Verfasser wollte wohl sagen: er schmilzt, nachdem er vorher fest gewesen ist." Die Verbindung dieses Gedankens mit dem Satze & δὲ χιών λευκά ist ganz schief. (Η.)

34. ὀπτεύμ. Vgl. 7, 55.

στᾶθι δὲ καὶ βραχὺ κλαῦσον, ἐπισπείσας δὲ τὸ δάκρυ
λῦσον τῷ σχοίνω με καὶ ἀμφίθες ἐκ ῥεθέων σῶν
εἵματα καὶ κρύψον με, τὸ δ ̓ αὖ πύματον με φίλασον,
κἂν νεκρῷ χάρισαι τὰ σὰ χείλεα. μή με φοβαθῇς
οὐ δύναμ ̓ ἀντιφιλεῖν σε. διαλλάξεις με φιλάσας.
χῶμα δέ μοι χῶσόν τι, τό μεν κρύψει τὸν ἔρωτα.
κἂν ἀπίῃς, τόδε μοι τρὶς ἐπάπυσον· ̔φίλε κεῖσαι
ἦν δ ̓ ἐθέλῃς, καὶ τοῦτο· καλὸς δέ μοι ὤλεθ ̓ ἑταῖρος.
γράψον καὶ τόδε γράμμα, τὸ σοῖς τοίχοισι χαράξω
τοῦτον ἔρως ἔκτεινεν· ὁδοιπόρε, μὴ παροδεύσῃς,
ἀλλὰ στὰς τόδε λέξον· ἀπηνέα εἶχεν ἑταῖρον.

ὧδ ̓ εἰπὼν λίθον εἷλεν, ἐρεισάμενος δ ̓ ἐπὶ τοίχω ἄχρι μέσων οὐδῶν, φοβερὸν λίνον ἅπτετ ̓ ἀπ ̓ αὐτῶν, τὰν λεπτὰν σχοινῖδα, βρόχον δ ̓ ἐνέβαλλε τραχήλῳ, τὰν ἕδραν δ ̓ ἐκύλισεν ὑπὲκ ποδὸς ἠδ ̓ ἐκρεμάσθη νεκρός. ὁ δ ̓ αὖτ ̓ ὤιξε θύρας καὶ τὸν νεκρὸν εἶδεν φλιᾶς ἐξ ἰδίας ἠρτημένον, οὐδ ̓ ἐλυγίχθη

τὰν ψυχάν, οὐ κλαῦσεν ἑὸν φόνον, οὐδ ̓ ἐπὶ νεκρῷ εἵματα κάλ' ἐπίαλεν ἐφαβικά, βαῖνε δ ̓ ἐς ἄθλως γυμναστῶν, καὶ τῆλε φίλων ἐπεμαίετο λουτρῶν· καὶ ποτὲ τὸν θεὸν ἦλθε, τὸν ὕβρισε λαϊνέας δέ ἅλατ ̓ ἀπὸ κρηπῖδος ἐς ὕδατα· τῷ δ ̓ ἐφύπερθεν

40

45

50

55

42. δύναμ ̓ ἀντίφιλεῖν Gräfe] δύναμαι εἴν 43. μοι*] μευ χῶσόν Ahrens] κοίλον 44. ἐπάπυσον Briggs] ἐπάυσον φίλε Gräfe] ὦ φίλε 45. δὲ θέλῃς Ahrens] δὲ λής 46. τοίχοισι Schäfer] στίχοισι 50. λίνον Ahrens] λίθον ἥπτετ*] ὁππότε 52. υπεκ Stephanus] αἵτε 54. φλιᾶς Meineke] αὐλᾶς 55. οὐδ ̓ Meineke] ἀλλ ̓ 56. κάλ ̓ ἐπίαλεν Meineke] πάντ ̓ ἐμίανεν ἄθλως Reiske] άθλω 59. ἅλατ ̓ Haupt] ἵστατ ̓ ὕδατα τῶ δ ̓ Reiske] ὑδάτωδ ̓

38. τὸ δάκρυ, debitam lacrimam (Hor. Od. 2, 6, 23). Vgl. 8, 86. 40. τὸ φ. Wörtlich Bion 1, 45. 42. διαλλάξεις με, du wirst meinen Schatten versöhnen, derselbe wird dir deine Härte vergeben, wenn du mich küssest.

45. Das zweite δὲ ist blofses Flickwort; auch καλός ist hier wenig angemessen, und der ganze Vers könnte ohne Schaden fehlen. (H.)

46. χαράξω. Lucian Amor. 16 τοῖχος ἅπας ἐχαράσσατο. Hor. Od. 3, 11, 52 sepulcro scalpe querelam. Während also der Liebende die folgenden Worte spricht, schreibt er sie zu

gleich an die Wand des Hauses; ein wunderlicher Gedanke des Dichters. 49. ὧδ ̓ εἰπὼν κτλ. Vgl. Ovid Met. 14, 733 flg.

50. Dals er den Stein besteigt, mufs sich der Leser hinzudenken. ἀπ' αὐτῶν ἀπὸ τῶν μέσων οὐδῶν.

54-55. ἐλυγ. τὰ ν ψ. Liv. 26, 41, 9 orbitas ac solitudo frangit animum. 55. ἑὸν φόνον, caedem cuius ipse causa exstiterat. (Meineke.)

57. τῆλε φίλων, remotus a sodalibus in palaestra occupatis. (Meineke.)

58. ποτὶ τὸν θεὸν κτλ. zu einer Statue des Eros.