antemerant Condrusi, Eburdines, 6 Neque contra P. R. omnino con jurasse] Penultimam vocem nesciunt Mati; quæ proinde delenda est. Da vis. cur. sec. Deest quoque Carrar. et meis plerisque : sed quia reperi in Leidensi primo; et agnoscunt hane vocem excerpta Codd. Andin. Oxom et Scalig., Davisium sequi non potui; Licet ea quoque careant Editiones Aldina priores. 10 Cis Rhenum incolunt] Cellarius ex Græco Interprete et Edd. quibus dam reposuit, et, ut judicat, emen davit, Ripas Rheni inc. Ea etiam lectio recepta est ab Aldo et Vascosano, qnos secuti sunt quidem Stephanus, Gryph. Ed. post. et Strada, habet que, quod sciam, solus Codex Oxoniensis. Ceteri omnes cum Editioni bus vetustioribus cis Rhenum; quod Græcus interpretatus est, æpòs, õxdaus Toù 'Phvov, nisi in corruptum inciderit codicem. Passim Cæsar, Livius et alii incolere absolute · sumunt. Vide ad præced. libri ç. 54. et h. loco commentarios Ciacconii, Hotomanni, et Brantii, et infra ad iv. 1. Incolendi caussa.' Teutones emendat. alii Teutonos. U 10 Rhemi dicebant] De prioris vocis Orthographia lis est inter eruditos; sunt enim, qui adspirationem tollen. dam esse censent, quia Gallica est originis. Utro modo scribamus, pa rum quidem interest, nec de hujus modi rebus vitilitigarem. Observabo duntaxat rationem Ch. Cellarii, quanı profert Orthog. p. 56. firmam non videri; licet enim verbum sit Celticum, non necesse est, ut adspiratio nem rejiciamus, quæ in aliis verbis omnino Gallicis locum obtinet. Sic Rhedones memorantur B. G. 11. 34. et alibi. Sic Rheda nostro, Horatio, et aliis. Gallicam originem testatur Quintilianus Inst, Orat. 1. 5. ‹ Pluri» ma Gallica valuerunt, ut Rheda ac petoritum;' et postea⚫ Rheda, Gallis cum puta vocabulum.' Davis. At in exemplis, quæ adfert Davisius, eadem est incertitudo, et Mss. sæpe efferunt IV. 6. Teutonos Cimbrosque] Ursinus sine adspiratione. Remi certe semper Mss. Cæsaris. 16 Lecta millia LX] Non male: sed contra Mss. Nam in Codicibus aliorum et meis tantum non omnibus et Edd. ante Aldum exaratur electa; V. ad Frontin. 1. 2. 1. et millia non comparet in Bongars. pr. sec. Petav. Lovan. Egmund, et aliis quinque, neque in Ed. Incerta, et intelligitur satis e præcedentibus. Nullus est locus, in quo non variant Mss. et Editi in vocibus lectus et electus: quare secure consensum Codicum hic sequi possu mus. 17 Suos esse finitimos ; latissimos, &c.] Testatur Brantius editionem Beroald. habere suos esse finitimos, fines latissimos, &c. quod etiam de Ms. Carrar. et impresso Flor. docet J. M. Bru tus. Davis. Idem testatur de suo Codice Ursinus, et de Regio Clarkius. Inveni quoque ego in Vossianis pr. et sec. Leid. pr. et sec. Palat. Duker. Dorvill. Petav. a m. sec. et Edd. Rom. Mediol. Ven. At contra etiam latissimos non comparet in Bongars. pr. nisi a m. sec. quare nihil ad huc determino. Lati agri,'' campi,'' arva' apud auctores passim. Latos et fertiles,' ut hic, jungit Cicero Orat. in Verr. III. 51. ut quidem legit Gronovius ad Livium XXIII. 46. At Gruterus ibi Græviusque præferunt latos, sollemni scilicet variatione: 'copiosissimos agros et latos fines' jungit Hirtius VIII. 2. 22 Galbam] Adrum Dio nominat, forsan prænomen hoc, illud cognomentum est. Ait Ciacconius Galbam esse Romanam familiam. Atqui disertim Gallicum nomen esse ait Suetonius. Et nos hodie retinemus, dum pinguem een kalf vocamus. Sed hoc aliis notatum. Vossius. 26 Longissimeque absint] Non patior hanc lectionem, quamvis a viris doctis tramissam. Omnino vel alieno hæc loco leguntur, vel omissum aliquid est, a cultu aut omni humanitate, ut supra locutus Cæsar. Itaque ma lim legere longissimeque ab omni cultu absint. Sane Anonymus Celsi, et plerumque Cæsaris etiam, si non verborum, at certe mentis exscriptor, tantum habet, 'Nervios omnium ferocissimos.' Nec temere omisisset longissime eos abesse. Nam quod Græcus transtulit ἐσχάτους τῶν Βελγῶν, nihil me movet, et manifeste falsum est. An ergo Nerviis minus remoti Menapii, et qui his adjacent? Quare, si quid judico, legendum ut dixi; vel expungenda verba longissimeque absint, vel denique transferenda in eum locum, ubi ait, Pæmanos qui uno nomine Germani appellantur,' abi subderem longissimeque absunt. Vossius. Putarim hic vocibus longum solummodo intervallum denotari; non autem Nervios a Rhemis omnium Belgarum esse remotissimos; adeo ut Vossii medicina nihil sit opus. Sarta itaque tecta maneat lectio vulgata. Davis. Sic apud Apuleium Metam. x. p. 212. mulier marito suadet 'ad longissime dissitas destinare villulas.' Lampridius in Heliogabalo c. 23. In longissimis a mari locis omnia marina semper exhibuit.' Amm. Marcellinus xx, 6. Propugnatores viso hoste longissime,' &c. Et xxxI. 5. Castraque a Fritigerno locavere longissime.' In his exemplis non omnium remotissima, sed valde remota denotantur. Idem, cur. sec. 6 6 27 Morinos totidem] In vetustissimis editt. Rom. et Ven. hic locus ita legitur; Morinos xv. millia, Menapios VII. millia, Velocasses et Ve. romanduos totidem, Caletes, vel Caletos, x. millia.' Sic et aliæ antiquitus impressæ ; num vero rectius, nescio. Davis. Menapios 1x. millia] Anonymus 11. p. 43. VII. habet, et Græcus érrakioxxlovs. Sed relinquo vulgatam. Vossius. VII. plerique Mss. et Edd. Vett. 29 Aduaticos XXIX. milia] Anonymus XIX. millia. Oros. Atuatiei x. et VIII. millia, sed in v. c. est septem pro octo; in Ms. alio xvIII. quod probum secundum Orosii supputati onem. Græcus habet μvpíovs kaì èvvakiaxialous. Etiam Freculphus XVIII. millia: itaque emenda hic quoque XIX. Orosius in universum ait fuisse ducenta octoginta duo millia: nam ita ex v. c. apud eum legendum est: in Cætera vulgatis est male LXXII. quod attinet, congruunt Cæsar et remque fatigare non lubuit. Dixisse dedi XIX. milia, ut recte legi volu- v. 1 Liberaliterque oratione prosecutus] Benigne eos allocutus. Sic B. G. IV. 18. Quibus (Sicambris) pacem et amicitiam petentibus liberaliter respondit.' Sic cum alibi, tum B. Davis. G. III. 104. B. G. iv. 19. et B. Alex. c. 71. "liberaliter pollicitus.' 5 Quanto opere] Sic rescripsi rur. sus auctoritate Bongarsiani primi, Vossiani primi, Leidensis primi, Lovan. Egmundani, et aliorum trium cum Ed. Incerta. V. ad c. 13. et c. 38. magno opere,' ut paullo ante hic etiam ex Voss. primo reposui. Reip. communisque salutis intèrsit] Pro reip. in Vossiani primi margine scriptum est manu antiqua Rei popularis. Salutis non agnoscunt Bongars. prim. nec Petavian. sed in margine Bong. inepte adlitum est Reip. private. Forsan per Reip. intellexit Romanam, per commune innuit Remorum statum. Vide nos ad 6 Manus hostium distineri] Eorum copias in partes diversas trahi. 'Dis enim separantis est,' ut recte Servius ad Virgilii Æn. XI. 381. Lucretius 1. v. Et mare quod late terrarum distinet oras; hoc est, a se invicem dividit. Male igitur nonnullæ Cæsa ris editiones habent detineri. Davis. Vide ad Lucan. 1. 675. Tennul. ad Frontin. 1. 3. 5. et hic Brantium. 111. 11. Qui eam manum distinendam curet.' vII. 37. Victoriam distinere. nbi vide quoque. c. 51. Manus disti nendæ caussa.' c. 59. 'legiones Alumen distinebat.' c. 84. Romanorum manus tantis munitionibus distinetur.' B. Civ. III. 44. Cæsaris copias, quam maxime posset, distineri.' Adde Hirt. B. Alex. c. 17. B. Afric. £. 55. ' distentus triplici bello.' Adi etiam ad B. Civ. II. 17.. 11 In unum locum coactas] Addidi yocem locum, quam vulgo nunc non agnoscunt, sine dubio typographi tantum culpa primum omissam in Ed. Amstel. A. 1697. Nam habent eam Mss. omnes et Edd. ea priores: atque ita plene loqui amat Cæsar. 1.34.exercitum in unum locum contrahere. III. 16. in unum locum coëgerant.' vi, 10. et vII. 9. 'unum in locum copias cogere. B. Civ. II. 73. coactoque unum in locum exercitu:' conferre in unum locum' VE 17. Aliter scio Latinissime dici in unum cogi. Sed non agitur, quid magis minusve eleganter scriptum sit, sed quid scripserit Cæsar. membranis eam ab Schotto repertam, et apud Flodoardum legi, Histor. Eccles. Rhem. 1. 11. Ubi hæc verba Cæsaris exscribit. Ait quoque Schottus vocem abesse, quæ statim sequi tur, in membb. desiderari. Vossius. Monuit Ciacconins, non esse ridit in aliis codicibus; et Brutus id testatur de Carrar. neque habent Edd. Vas cos. Steph. Stradæ, et aliæ. Verum Mss. quos ego vidi, et Gruterus ad Ed. Gryphianam A, 1538. contulit, ad unum omnes et Edd. veteriores vidit servarunt; nec video, cur temere ex uno alteroque Codice deleri debeat,. 'Copias Belgarum ad se ve nire vidit' nunciis litterisque Labieni (V. c. 1.) aliisque rebus, quas animadvertebat; eas vero non longe abesse, cognovit ab exploratoribus et Remis: de similibus vide supra ad 1. 43. . 13 Flumen Axonam] Anonymus Maronem, lege Matronam. Videtur ignorantia peccasse, quia uterque amnis Rhemos attingit. Sed Axonam hic recte scribi situs locorum evincit. Vossius. 16 Post ea quæ erant - reddebat] Ita in recentioribus editt. legitur ex conjectura P. Ciacconii; Mss, vero et impressi veteres exhibent post eum quæ erant, quæ sane lectio potest re tineri, si pronomen ad exercitum referas, ut fecit Metaphrastes. Davis. Ita Scaliger et Recentiores, ex con. jectura Ciacconii. Mss. autem post eum quæ essent. Quod ideo mutavit Ciacconius; quia, vox eum quo referretur, non intelligeret. Vidit Da visius veram esse illam, quam habe. rent Mss. lectionem. Sed vocem eum minus recte ad exercitum tefert: cum Cæsar multo elegantius intelligatur. Quomodo et id, quod proxime sequi. tur, ad eum, intelligitur utique ad Cæ, sarem. Clark. Eum et essent consensu Mstorum et Edd. Vett. reposai: erant tamen video jam in Ed. R. Steph. eam in Plantin. 18 Posset] Scalig. Leidens. prim: et sec. Vossian. prim. Duker. et Ed. R. Stephani possent. Quod placet. Cel sus venturis commeatibus. Passim Cæsar cum reliquis scriptoribus commeatus numero plurali adhibet. 11. 3. Neque commeatus subportari, interelusis itineribus, possent:' ut ibi constanter est in Mss. VIII. 30.37..* Commeatus-complures intercipiebat.' B. Civ. 1. 36. Reliquas merces commeatusque.' B. Alex. c. 25. 'Insidiabantur nostris commeatibus.' B. Afric. c. 8. Auxilia, commeatus, frumentum mittenda curarent.' 21 Relinquit] Sic Ms. Norv. In editis reliquit. Davis. Relinquit plerique etiam mei, · In ́altitudinem] Sic quidem cum Edd. mediæ ætatis vulgo edunt; nee quisquam de alia lectione admonet. At vero ita in meórum Códicum nullo reperitur. Omnes Gruteriani, meique exhibent altitudine; neque aliter Edd. primæ, quotquot vidi, item nu peræ Amstel. et Lugdunensis. Et hoc Latinum esse, nemo sanus nega verit. Sed 1. 8. Murum in altitudi nem pedum sedecim, fossamque per ducit,' quomodo ibi constanter ha bent Mss. præter Vossianum secundum. vn. 8.' discussa nive vI. in altitudinem pedum.' Ibi tres Mss. ' altitudine.' c. 73. 'tres in altitudinem pedes fodiebantur scrobes:' ubi eadem varietas. II. 29. aditus in lati tudinem; sed et ibi Mss. variant: alibi in circuitu;' de quo vide ad 4. 42. sed Accusativum in altitudinem et longitudinem præfero. In latitudinem patere' 1. 2. 11. 7. 8. ut bene scripti et Editi, paucissimis exceptis 11. 13. ex pedalibus in latitudinem trabibus.' v. 14. et sæpissime. At yii. 46. Mss. plurimi cum vulgatis * in longitudine vi. pedum · murum præduxerant.' 22 Munire jubet] Bongars. primus muniri; ut volunt quidam semper legi, si non addatur Accusativus per onæ. Sed ille, satis subintelligitur. Vide me ad Lucan. x. 347. et Fron tin. 11:5. 46. II. 15. 6. frumentum in forum comportare jussit.' Liv, xu. 3. ligna projicere jubent: et sæpissime. Cicerò Catil. III. 8. Iidem que jusserunt, simulacrum Jovis fa cere majus.' Variatur in his crebro: sic idem Bongars. pr. v. .11. Revo cari atque desistere jubet,'. habet revocare. Immo omnes fere Mss. c. 33. jusserunt pronunciare.' 'ac B. Civ.. 11. 25. pronunciare onerariis jubet.' vII. 47. 6 Receptui canere jussit.' Leid. pr. VI. 1 Ab ipsis c.] Mss. ab his castris. Quod et melius convenit. Græc. 'Ard ΤΟΥΤΟΥ, &c. Clark. Mei omnes quoque his, excepto Leid. primo. His, hiis, is etiam Vett. Edd. Posset fuisse istis. Ab Aldo profectum est ipsis. Sed hæc leviora sunt. 4 Gallorum eadem atque Belgarum oppugnatio est] Sunt, quos ea verba offendant: ego quamvis nihil hic improbem, volui tamen indicare Flodoardi locum, qui 1. 11. ita hæc citat, Gallorum atque Belgarum op. pugnatio hæc ubi circumjecta multitudine,' &c. Vossius. Mss. Reg. Eliens. et Vossii; oppugnatio est hæc. Ubi,' &c. Quo modo si scribatur, delenda erit vox eadem, quæ proxime præcessit: ut defuisse quidem in hoc loco, a Flodoardo citato, indicat Vossius. Nec tamen quic quam mutandum. Clark. In nullo Ms. est hi. E est in Andinis. At Pet. Cujac. Leid. prím. Bong. tert. Scalig. ac Bong. prim. Duker. Voss. sec. Hic Gott. Voss. tert. hec vel hæc Bong. sec. Voss. prim. Egmund. Lovan. cum quinque aliis et Ed. Incerta. Quod idcirco interim reposui, donec quid certius proferatur. Neque video, necesse esse, ut eadem deleatur, licet exsulet plane a Vossiano primo, quod egregie Clarkit confirmaret conjecturam. Sensus est: Obpugnatio, quæ Gallis atque Belgis est communis, est hæc. B. Civ.. |