Billeder på siden
PDF
ePub

219

Centum lanigeras mactabat ritè bidentes, autis Atque harum effultus tergo stratisque jacebat Velleribus. Subita ex alto vox reddita luco est in A «Ne pete connubiis natam sociare latinis, bish it O mea progenies, thalamis neu crede paratis. qu Externi veniunt generi, qui sanguine nostrumsT Nomen in astra ferent, quorumque ab stirpe nepotesf Omnia sub pedibus, quà sol utrumque recurrens bl Adspicit Oceanum, vertique, regique videbunt, »val Hæc responsa patris Fauni, monitusque silentis bill Nocte datos non ipse suo premit ore Latinus;iunotna Sed circùm latè volitans jam Fama per urbes in Ausonias tulerat, quùm laomedontia pubestibi Gramineo ripe religavit ab aggere classem. inshA Eneas, primique duces, et pulcher lulus mid Corpora sub ramis deponunt arboris alta, besten? Instituuntque dapes, et adorea liba per herbamo Subjiciunt epulis (sic Jupiter ipse monebat),b 0 Et cereale solum pomis agrestibus augent.vict Consumptis hic fortè aliis, ut vertere morsus T Exiguam in Cererem penuria adegit edendi, Et violare manu malisque audacibus orbem o cuales? Fatalis crusti, patulis nec parcere quadris: dej sl << Heus ! etiam mensas consumimus! >> Inquit Iulus; I Nec plura alludens. Ea vox audita laborum busli Prima tulit finem, primamque loquentis ab oresT Eripuit pater, ac stupefactus numine pressit.tilo Continuò: « Salve, fatis mihi debita tellus,onlas Vosque, ait, ofidi Troja salvete Penates! spust Hic domus, hæc patria est: genitor mihi talia (namque Nune repeto) Anchises fatorum arcana reliquit : A « Quùm te, nate, fames ignota ad littora vectum » Accisis coget dapibus consumere mensas, >> Tum sperare domos defessus, ibique memento ige >> Prima locare manu molirique aggere tecta. Q Hæc erat illa fames; hæc nos suprema manebat, Exitiis positura modum. l arnevbA Quare agite, et primo læti cum lumine solis, gal Qua loca, quive habeant homines, ubi mania gentis,

[graphic]
[ocr errors]

Vesitgemus, et à portu diversa petamus.
Nunc pateras libate Jovi, precibusque vocate
Anchisen genitorem, et vina reponite mensis. >>
Sic deindè effatus, frondenti tempora ramo
Implicat, et Geniumque loci, primamque Deorum
Tellurem, Nymphasque, et adhuc ignola precatur
Flumina, tùm Noctem, Noctisque orientia signa,
Idæamque Jovem, Phrygiamque ex ordine Matrem
Invocat, et duplices Coloque Ereboque parentes.
Hic pater omnipotens ter cœlo clarus ab alto
Intonuit, radiisque ardentem lucis et auro
Ipse manu quatiens ostendit ab æthere nubem.
Diditur hic subitò trojana per agmina rumor
Advenisse diem quo debita monia condant:
Certatim instaurant epulas, atque omine magno
Crateras læti statuunt, et vina coronant.

Postera quùm primâ lustrabat lampade terras
Orta dies, urbem et fines et littora gentis
Diversi explorant; hæc fontis stagna Numici,
Hunc Tibrim fluvium, hic fortes habitare Latinos.
Túm salus Anchiså delectos ordine ab omni
Centum oratores augusta ad monia regis
Ire jubet, ramis velatos Palladis omnes,
Donaque ferre viro, pacemque exposcere Teucris.
Haud mora; festinant jussi, rapidisque feruntur
Passibus. Ipse humili designat mœnia fossâ,
Moliturque locum, primasque in littore sedes,
Castrorum in morem, pinnis atque aggere cingit.
Jamque, iter emensi, turres ac tecta Latinorum
Ardua cernebant juvenes, muroque subibant.
Ante urbem pueri et primævo flore juventus
Exercentur equis, domitantque in pulvere currus,
Aut acres tendunt arcus, aut lenta lacertis
Spicula contorquent, cursuque ictuque lacessunt :
Quùm prævectus equo longævi regis ad aures
Nuntius ingentes ignotâ in veste reportat

Advenisse viros. Ille intra tecta vocari
Imperat, et solio medius consedit avito.

Tectum augustum, ingens, centum sublime columnis

[ocr errors]

Urbe fuit summâ, Laurentis regia Píci,
Horrendum silvis et relligione parentum.
Hic sceptra accipere, et primos attollere fasces-
Regibus omen erat; hoc illis curia templum ;
Hæc sacris sedes epulis; hic, ariete caso
Perpetuis soliti patres considere mensis.
Quin etiam veterum effigies ex ordine avorum
Antiquâ è cedro, Italusque, paterque Sabinus
Vitisator, curvam servans sub imagine falcem,
Saturnusque senex, Janique bifrontis imago
Vestibulo adstabant, aliique ab origine reges,
Martia qui ob patriam pugnando vulnera passi.
Multaque prætereà sacris în postibus arma,
Captivi pendent currus, curvæque secures,
Et crista capitum, et portarum ingentia claustra,
Spiculaque, clypeique, ereptaque rostra carinis.
Ipse quirinali lituo parvâque sedebat
Succinctus trabeâ, lævâque ancile gerebat
Picus, equûm domitor; quem capta cupidine conjux
Aureâ percussum virgå, versumque venenis,
Fecit avem Circe, sparsitque coloribus alas.
Tali intùs templo Divûm patriâque Latinus
Sede sedens, Teucros ad sese in tecta vocavit,
Atque hæc ingressis placido prior edidit ore:

« Dicite, Dardanidæ (neque enim nescimus et urbem
Et genus, auditique advertitis æquore cursum),
Quid petitis? quæ causa rates, aut cujus egentes
Littus ad ausonium tot per vada cærula vexit?
Sive errore viæ, seu tempestatibus acti
(Qualia multa mari nautæ patiuntur in alto),
Fluminis intrâstis ripas, portuque sedetis,
Ne fugite hospitium, neve ignorate Latinos,
Saturni gentem, haud vinclo nec legibus æquam,
Sponte sua, veterisque Dei se more tenentem.
Atque equidem memini (fama est obscurior annis)
Auruncos ita ferre senes, his ortus ut agris
Dardanus ideas Phrygia penetrârit ad urbes,
Threïciamque Samum, quæ nunc Samothracia fertur.
Hinc illum Corythi tyrrhenâ ab sede profectum
Aurea nunc solió stellantis regia cœli

Accipit, et numerum Divorum altaribus auget. »

t;

Dixerat ; et dicta Ilioneus sic voce secutus :
«Rex, genus egregium Fauni, nec fluctibus actos
Atra subegit hiems vestris succedere terris,
Nec sidus regione viæ littusve fefellit :

Consilio hanc omnes animisque volentibus urbem
Afferimur, pulsi regnis, quæ maxima quondàm
Extremo veniens sol adspiciebat Olympo.-

Ab Jove principium generis; Jove dardana pubes
Gaudet avo rex, ipse Jovis de gente supremå,
Troius Æneas tua nos ad limina misit.
Quanta per idæos sævis effusa Mycenis
Tempestas ierit campos, quibus actus uterque
Europæ atque Asia fatis concurrerit orbis,
Audiit, et si quem tellus extrema refuso
Submovet Oceano, et si quem extenta plagarum
Quattuor in medio dirimit plaga solis iniqui.
Diluvio ex illo tot vasta per æquora vecti,
Dis sedem exiguam patriis littusque rogamus
Innocuum, et cunctis undamque auramque patentem.
Non erimus regno indecores; nec vestra feretur
Fama levis, tantique abolescet gratia facti;
Nec Trojam Ansonios gremio excepisse pigebit.
Fata per Æneæ juro, dextramque potentem,
Sive fide, seu quis bello est expertus et armis,
Multi nos populi, multæ (ne temne, quòd ultrò
Præferimus maníbus vittas ac verba precantum)
Et petiêre sibi et voluêre adjungere gentes;
Sed nos fata Deum vestras exquirere terras
Imperiis egêre suis. Hinc Dardanus ortus;
Huc repetit, jussisque ingentibus urget Apollo
Thyrrenum ad Tibrim, et fontis vada sacra Numici.
Dat tibi prætereà fortunæ parva prioris

Munera, relliquias Trojâ ex ardente receptas.
Hoc pater Anchises auro libabat ad aras;
Hoc Priami gestamen erat, quùm jura vocatis
More daret populis, sceptrumque, sacerque tiaras,
Iliadumque labor, vestes. >>

Talibus Ilionei dictis defixa Latinus

Obtutu tenet ora, soloque immobilis hæret,
Intentos volvens oculos; nec purpura regem
Picta movet, nec sceptra movent priameïa tantùm,
Quantum in connubio nate thalamoque moratur,
Et veteris Fauni volvit sub pectore sortem.
Hunc illum fatis externâ ab sede profectum
Portendi generum, paribusque in regna vocari
Auspiciis; huic progeniem virtute futuram
Egregiam, et totum quæ viribus occupet orbem.
Tandem lætus ait : « Di nostra incepta secundent,
Auguriumque suum! Dabitur, Trojane, quod optas.
Munera nec sperno: non vobis, rege Latino,
Divitis uber agri Trojæve opulentia deerit.
Ipse modò Eneas (nostri si tanta cupido est,
Si jungi hospitio properat, sociusque vocari)
Adveniat, vultus neve exhorrescat amicos:
Pars mihi pacis erit dextram tetigisse tyranni.
Vos contrà regi mea nunc mandata referte.
Est mihi nata, viro gentis quam jungere nostræ
Non patrio ex adyto sortes, non plurima cœlo
Monstra sinunt: generos externis affore ab oris,
Hoc Latio restare canunt, qui sanguine nostrum
Nomen in astra ferant: hunc illum poscere fata
Et reor, et, si quid veri mens augurat, opto. »
Hæc effatus, equos numero pater eligit omni.
Stabant tercentum nitidi in præsepibus altis:
Omnibus extemplò Teucris jubet ordine duci
Instratos astro alipedes pictisque tapetis;
Aurea pectoribus demissa monilia pendent;
Tecti auro, fulvum mandunt sub dentibus aurum.
Absenti Æneæ currum geminosque jugales
Semine ab æthereo, spirantes naribus ignem,
Illorum de gente patri quos dædala Circe
Suppositâ de matre nothos furata creavit.
Talibus Æneada donis dictisque Latini
Sublimes in equis redeunt, pacemque reportant.
Ecce autem Inachiis sese referebat ab Argis
Sæva Jovis conjux, aurasque invecta tenebat,
Et lætum Enean, classemque ex æthere longè

« ForrigeFortsæt »