Billeder på siden
PDF
ePub

Quove parum fausta puppe petistis iter? »>
Dixit et, audito patriæ pia nomine virgo,
Consortes urbis comperit esse suæ :

« Alteruter votis1, inquit, cadat hostia sacris,
Ad patrias sedes nuntius alter eat. >>
Ire jubet Pylades carum periturus Oresten.
Hic negat: inque vicem pugnat uterque mori.
Exstitit hoc unum, quo non convenerit illis.
Cetera par concors et sine lite fuit.

Dum peragunt juvenes pulchri certamen amoris,
Ad fratrem scriptas exarat illa notas.

Ad fratrem mandata dabat, cuique illa dabantur
(Humanos casus adspice) frater erat.
Nec mora; de templo rapiunt simulacra Dianæ,
Clamque per immensas puppe feruntur aquas.
Mirus amor juvenum, quamvis abiere tot anni,
In Scythia magnum nunc quoque nomen habet. »>
Fabula narrata est postquam vulgaris ab illo,

Laudarunt omnes facta piamque fidem.
Scilicet hac etiam qua nulla ferocior ora est,

Nomen amicitiæ barbara corda movet.
Quid facere Ausonia geniti debetis in Urbe,
Cum tangant diros talia facta Getas?
Adde, quod est animus semper tibi mitis, et altæ
Indicium mores nobilitatis habent;

Quos Volesus patrii cognoscat nominis auctor,

1. Alleruter votis. Variante : alter ut e vobis.

2. Cetera, accusatif dépendant de concors: d'accord en toute autre chose, sur tout autre point.

[ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

3. Volesus (ou Volusus), antique compagnon du Sabin Tatius, à qui l'on faisait remonter l'origine des Valerii, comme les Aurelii prétendaient descendre de Numa.

Quos Numa maternus non neget esse suos;
Adjectique probent genitiva ad nomina Cotta1,
Si tu non esses, interitura domus 2.
Digne vir hac serie, lapso succurrere amico
Conveniens istis moribus esse puta.

110

ÉLÉGIE XV (Pont., III, ví).

Ovide, fatigué de prier inutilement, semble se résigner non sans amertume; puisque ses amis n'ont pas le courage d'intercéder pour lui, il n'a plus qu'à mourir.

Verba mihi desunt eadem tam sæpe roganti.

Jamque pudet vanas fine carere preces.
Tædia consimili fieri de carmine vobis,
Quidque petam, cunctos edidicisse reor :

Nostraque quid portet jam nostis epistola, quamvis
Charta sit a vinclis irresoluta suis.

Ergo mutetur scripti sententia nostri,
Ne toties contra, quam rapit amnis, eam"

1. Cottæ. Voyez l'argument. 2. Domus, apposition à Cottæ. Interitura a le sens conditionnel. Cette famille des Cotta se serait éteinte sans l'adoption de M. Valerius.

3. Ne toties... eam, c.-à-d. : pour ne pas perdre mon temps en efforts inutiles. Voyez une

5

comparaison analogue dans Virgile, Georg., I, 201:

Non aliter quam qui adverso vix
[flumine lembum

Remigiis subigit, si brachia forte
[remisit,
Atque illum in præceps prono rapit
[alveus amni.

Quod bene de vobis speravi, ignoscite, amici :

Talia peccandi jam mihi finis erit.

Nec gravis uxori dicar: quæ scilicet in me,

Quam proba, tam timida est experiensque parum.
Hæc quoque, Naso, feres: etenim pejora tulisti.
Jam tibi sentiri sarcina nulla potest.
Ductus ab armento taurus detrectat aratrum,
Subtrahit et duro colla novella jugo.
Nos, quibus assuevit fatum crudeliter uti,

Ad mala jam pridem non sumus ulla rudes.
Venimus in Geticos fines; moriamur in illis :
Parcaque ad extremum, qua mea cœpit, eat
Spem juvet amplecti quæ non juvat irrita semper;
Et fieri cupias, si qua futura putes1.

Proximus huic gradus est2, bene desperare salutem,
Seque semel vera scire perisse fide.
Curando fieri quædam majora videmus
Vulnera, quæ melius non tetigisse fuit.
Mitius ille perit, subita qui mergitur unda,

Quam sua qui tumidis brachia lassat aquis
Cur ego concepi, Scythicis me posse carere
Finibus et terra prosperiore frui?
Cur aliquid de me speravi lenius unquam?
An Fortuna mihi sic mea nota fuit?
Torqueor en gravius: repetitaque forma locorum3

1. Spem... putes. Le sens général est Aimez à espérer, si votre espérance ne doit pas vous tromper toujours; souhaitez, si vous avez la pensée que vos souhaits peuvent se réaliser.

[blocks in formation]

2. Proximus huic gradus est. Mais ce qu'il faut ensuite, c'est renoncer franchement à l'espoir (quand on en comprend la vanite). 3. Locorum, les lieux où je me transporte par la pensée.

Exsilium renovat triste, recensque facit.
Est tamen utilius, studium cessasse1 meorum,
Quam, quas admorint, non valuisse preces.
Magna quidem res est, quam non audetis, amici:
Sed si quis peteret, qui dare vellet, erat3.
Dummodo non vobis hoc Cæsaris ira negarit,
Fortiter Euxinis immoriemur aquis.

35

ÉLÉGIE XVI (Pont., IV, XIV).

Quoiqu'il n'ait qu'à se louer des Tomites, Ovide souhaite ardemment qu'on lui assigne un autre lieu d'exil. Ce vœu tant de fois renouvelé s'adresse cette fois à Tuticanus, auteur d'un poème épique intitulé Phéacide.

Hæc tibi mittuntur, quem sum modo carmine questus Non aptum numeris nomen habere meis :

In quibus, excepto quod adhuc utcunque valemus,

Nil me præterea quod juvet invenies.

Ipsa quoque est invisa salus: suntque ultima vota,
Quolibet ex istis scilicet ire locis.

Nulla mihi cura est, terra quo muter3 ab ista.
Hac quia, quam video, gratior omnis erit.

1. Cessasse, sens présent. 2. Res, de demander ma grâce.

3. Qui dare vellet erat. C'est encore une illusion de l'exilé, ou

WALTZ. ANT. DES P. LAT.

[ocr errors]
[blocks in formation]

In medias Syrtes, mediam mea vela Charybdin

Mittite, præsenti dum careamus humo.

Styx quoque, si quid ea est, bene commutabitur Istro,
Si quid et inferius, quam Styga, mundus habet.
Gramina cultus ager, frigus minus odit hirundo,
Proxima Marticolis quam loca Naso Getis.
Talia succensent propter mihi verba Tomita,
Iraque carminibus publica mota meis.
Ergo ego cessabo nunquam per carmina lædi,
Plectar et incauto semper ab ingenio?
Ergo ego, ne scribam, digitos incidere cunctor,

Telaque adhuc demens, quæ nocuere, sequor?
Ad veteres scopulos iterum divertor et illas,

In quibus offendit naufraga puppis, aquæ? Sed nihil admisi : nulla est mea culpa, Tomita,

Quos ego, cum loca sim vestra perosus, amo. Quilibet excutiat nostri monumenta laboris :

Littera de vobis est mea questa nihil. Frigus et incursus omni de parte timendos,

Et quod pulsetur murus ab hoste, queror.
In loca, non homines, verissima crimina dixi.
Culpatis vestrum vos quoque sæpe solum.
Esset perpetuo sua quam vitabilis Ascra1,

Ausa est agricola Musa docere senis;
Et fuerat terra genitus, qui scripsit, in illa :
Intumuit vati nec tamen Ascra suo.

Quis patriam sollerte magis dilexit Ulixe?

1. Ascra, allusion à un passage des Travaux et des Jours (v. 598) où lésiode dépeint avec des cou

10

15

20

25

30

35

leurs peu favorables le pays que son père vint habiter, après avoir quitté Cyme en Eolie.

« ForrigeFortsæt »