Uebersicht.

Memmius und der grössere Leserkreis des Lucrez -8. Philosophischer Standpunkt dieses Kreises -11. Publicum der Epitome des Epikur -13. Methode der Darstellung bei Lucrez und in der Epitome 24. Ergebnissse -25. Stellung der Kanonik im epikureischen Lehrcursus 30. Verhältniss der Epitome zur Kanonik 35. Lucrez' Stellung zur Kanonik 35-58 (Allgemeines -37; Terminologie -42; Beweise für die Untrüglichkeit der sinnlichen Wahrnehmung -56; Ergebnisse -58). Lucrez I, 423-25 -65. Die Beweisfolge der Epitome Kap. 39-41 -66 (und 70). Dieselben Gedanken bei Lucrez I, 159-502 nach widersprechenden Gesichtspunkten geordnet -77. Ergebnisse -79.

QUAESTIONES LUCRETIANAE.

DISSERTATIO INAUGURALIS

QUAM

AMPLISSIMI PHILOSOPHORUM ORDINIS

AUCTORITATE ATQUE CONSENSU

AD SUMMOS IN PHILOSOPHIA HONORES RITE CAPESSENDOS

IN

ACADEMIA GEORGIA AUGUSTA

SCRIPSIT

JULIUS JESSEN

M. MART. A. 1868.

GOTTINGAE,

EX OFFICINA ACADEMICA E. A. HUTH.

MDCCCLXVIII.

Non parvum in philosophia progressum sophistae fecerunt, quod res non per se, sed ad nos relatas spectaverunt, quodque utrum cognoscere res possemus necne quaesiverunt ac de fontibus et fide cognitionis exposuerunt, quum antiquiores philosophi omnibus rebus posthabitis explorare studerent, unde omnia orerentur. Sed magis eximia laus iam antiquitus tribuitur Socrati, quippe qui philosophiam, rerum penitus abstrusarum indagatricem, devocarit e coelo et in urbibus collocarit.

Quod philosophandi genus in rerum contemplatione positum philosophi qui post Aristotelem erant, ita neglexerunt, ut totos se in optimo vitae statu exquirendo collocarent. Quin eo processit Epicurus, ut physica ideo diceret tractanda esse, ut homines fabulis, quibus terrerentur, mortisque metu liberati tranquillam vitam degere possent, id quod a Lucretio, qui physica inprimis illustravit, saepius dictum est.

Nec tamen, quod fulgo fertur, credemus philosophos, qui rerum naturam investigabant, disciplinam, quae de vita et moribus rebusque bonis et malis quaerit, prorsus neglexisse. Quod quum per se credibile est, tum de Heraclito et Democrito certis quibusdam argumentis demonstrari potest; quod quidem ex fragmentis Heracliti, quae admodum pauca temporum invidia nobis concessit, non elucet. Sed quod Heraclitum actus hominum omnes flevisse ferunt (Schol. ad Juven. Sat. X, 28), quid aliud indicat quam tristem eius de humana conditione sententiam;

qua ex re intelligi potest, Stoici cur Heraclitum potissimum secuti sint. Democriti vero philosophiam describi nemo infitiabitur, qui relatum leget eum numquam sine risu in publico fuisse. Ridet autem anima, ut ita dicam tum fere, quum sui compos se ipsa rerum dominam sentit et sibi res, non se rebus subiungit. Quodsi verum est, iam videmus prorsus consentire hanc disciplinam cum Epicuro, quem nihil fere novi attulisse multis argumentis demonstrari potest.

Ac primum quidem Democritum in rebus physicis enodandis non substitisse satis patet ex indice librorum, quos Democritus multos conscripsit, a Diogene Laertio 9, 47 nobis tradito, quo in numero librorum de musica, de poesi, de aliis rebus compositorum, numerantur etiam de affectu sapientis, de sedatione animi libri. Accedit quod Diog. Laert. 10, 2 testatum reliquit, Epicurum legendis Democriti libris ad philosophiam impulsum esse. Vix autem credi potest Epicurum physicis quos spernebat libris ita inflammatum esse, ut ad philosophiam se converteret. Singula quoque multa, quae de Democriti philosophia tradita sunt, satis demonstrant summam rationis Epicureae iam Democriti placitis contineri. Hic enim praecepit, ut libidines continentia et moderatione domitas haberemus, nimirum, ne animi tranquillitas earum procellis everteretur. Quid? quod is primus praeter Graecorum morem docuit animum et a publicis et a privatis rebus abducendum esse, ut tranquillam vitam degere possemus, id quod Epicuri illud λάe Bioas nos commonefacit. In physicis vero Epicurum totum ex Democrito pendere constat, etsi in paucis quibusdam rebus, ut in illa de atomis doctrina, ab eo recedit, quae quidem res pueriliter ficta iam antiquitus habita est.

Itaque Aristotelis de Epicuro iudicium, quo hunc negat spectavisse, quo consilio et in quem finem omnia creata essent, plus etiam de Epicuro valet, quippe qui omnia