Nomentanus ad hoc, qui, si quid forte lateret,
Indice monstraret digito: nam cetera turba,
Nos, inquam, cenamus aves, conchylia, pisces,
Longe dissimilem noto celantia succum:
Ut vel continuo patuit, quum passeris, atque
Ingustata mihi porrexerat ilia rhombi.

Post hoc me docuit, melimela rubere, minorem
Ad Lunam delecta: quid hoc intersit, ab ipso
Audieris melius. Tum Vibidius Balatroni:
Nos, nisi damnose bibimus, moriemur inulti;
Et calices poscit maiores: vertere pallor

Tum parochi faciem; nil sic metuentis, ut acres
Potores: vel, quod maledicunt liberius; vel,
Fervida quod subtile exsurdant vina palatum.
Invertunt Allifanis vinaria tota

Vibidius, Balatroque, sequutis omnibus: imi
Convivae lecti nihilum nocuere lagenis.
Affertur squillas inter murena natantes

In patina porrecta. Sub hoc herus, haec gravida,

inquit,

Capta est; deterior post partum carne futura.
His mixtum ius est: oleo, quod prima Venafri
Pressit cella; garo de succis piscis Hiberi;
Vino quinquenni, verum citra mare nato,
Dum coquitur; (cocto Chium sic convenit, ut non
Hoc magis ullum aliud) pipere albo, non sine aceto,
Quod Methymnaeam vitio mutaverit uvam.
Erucas virides, inulas ego primus amaras
Monstravi incoquere; illutos Curtillus echinos,
Ut melius, muria, quam testa marina remittit.
Interea suspensa graves aulaea ruinas
In patinam fecere, trahentia pulveris atri,
Quantum non Aquilo Campanis excitat agris.
Nos maius veriti, postquam nihil esse pericli
Sensimus, erigimur: Rufus, posito capite, ut si
Filius immaturus obisset, flere. Quis esset

222

SATYRARUM LIB. II. 8.

60 Finis, ni sapiens sic Nomentanus amicum Tolleret: Heu, Fortuna! quis est crudelior in nos Te Deus! ut semper gaudes illudere rebus Humanis! Varius mappa compescere risum Vix poterat. Balatro, suspendens omnia naso, 65 Haec est conditio vivendi, aiebat: eoque

Responsura tuo numquam est par fama labori. Tene, ut ego accipiar laute, torquerier omni Sollicitudine districtum? ne panis adustus, Ne male conditum ius apponatur? ut omnes 70 Praecincti recte pueri, comptique ministrent? Adde hos praeterea casus: aulaea ruant si, Ut modo; si patinam pede lapsus frangat agaso. Sed convivatoris, uti ducis, ingenium res Adversae nudare solent; celare secundae.

75 Nasidienus ad haec: tibi Di, quaecumque preceris, Commoda dent: ita vir bonus es, convivaque comis: Et soleas poscit. Tum in lecto quoque videres Stridere secreta divisos aure susurros.

Nullos his mallem ludos spectasse: sed illa 80 Redde, age, quae deinceps risisti. Vibidius dum Quaerit de pueris; num sit quoque fracta lagena; Quod sibi poscenti non dantur pocula; dumque Ridetur fictis rerum, Balatrone secundo; Nasidiene, redis, mutatae frontis, ut arte 85 Emendaturus fortunam: deinde sequuti Mazonomo pueri magno discerpta ferentes Membra gruis, sparsi sale multo, non sine farre; Pinguibus et ficis pastum iecur anseris albi; Et leporum avulsos, ut multo suavius, armos, 90 Quam si cum lumbis quis edit: tum pectore adusto Vidimus et merulas poni, et sine clune palumbes; Suaves res, si non caussas narraret earum, et Naturas dominus: quem nos sic fugimus ulti, Ut nihil omnino gustaremus, velut illis 95 Canidia afflasset, peior serpentibus Afris.

Omissa re ludicra, totum se tradit Philosophiae perdiscendae, quae frenare cupiditates, et omnia virtuti posthabere docet.

Prima dicte mihi, summa dicende Camena,
Spectatum satis, et donatum iam rude, quaeris,
Maecenas, iterum antiquo me includere ludo?
Non eadem est aetas, non mens. Veianius, armis
Herculis ad postem fixis, latet abditus agro;
Ne populum extrema toties exoret arena.
Est mihi purgatam crebro qui personet aurem:
Solve senescentem mature sanus equum; ne
Peccet ad extremum ridendus, et ilia ducat.
Nunc itaque et versus, et cetera ludicra pono:
Quid verum, atque decens, curo, et rogo, et omnis
in hoc sum:

Condo, et compono, quae mox depromere possim.
Ac, ne forte roges, quo me duce, quo lare tuter:

5

10

Nullius addictus iurare in verba magistri, 15 Quo me cumque rapit tempestas, deferor hospes. Nunc agilis fio, et mersor civilibus undis; Virtutis verae custos, rigidusque satelles: Nunc in Aristippi furtim praecepta relabor; Et mihi res, non me rebus, subiungere conor. 20 Ut nox longa, quibus mentitur amica, diesque Longa videtur opus debentibus; ut piger annus Pupillis, quos dura premit custodia matrum; Sic mihi tarda fluunt, ingrataque tempora, quae spem,

Consiliumque morantur agendi gnaviter id, quod 25 Aeque pauperibus prodest, locupletibus aeque; Aeque neglectum pueris, senibusque nocebit. Restat, ut his ego me ipse regan, solerque ele

mentis:

Non possis oculo quantum contendere Lynceus; Non tamen idcirco contemnas lippus inungi: 30 Nec, quia desperes invicti membra Glyconis; Nodosa corpus nolis prohibere cheragra.

Est quoddam prodire tenus, si non datur ultra. Fervet avaritia, miseroque cupidine pectus? Sunt verba, et voces, quibus hunc lenire dolorem 35 Possis; et magnam morbi deponere partem. Laudis amore tumes? sunt certa piacula, quae te Ter pure lecto poterunt recreare libello. Invidus, iracundus, iners, vinosus, amator; Nemo adeo ferus est, ut non mitescere possit: 40 Si modo culturae patientem commodet aurem. Virtus est, vitium fugere; et sapientia prima, Stultitia caruisse. Vides, quae maxima credis Esse mala, exiguum censum, turpemque repulsam; Quanto devites animi, capitisque labore. 45 Impiger extremos curris mercator ad Indos; Per mare pauperiem fugiens, per saxa, per ignes Ne cures ea, quae stulte miraris, et optas;

50

Discere, et audire, et meliori credere non vis?
Quis circum pagos, et circum compita pugnax,
Magna coronari contemnat Olympia, cui spes,
Cui sit conditio dulcis sine pulvere palmae?
Vilius argentum est auro, virtutibus aurum.
O cives, cives, quaerenda pecunia primum est;
Virtus post nummos: haec lanus summus ab imo
Prodocet; haec recinuntiuvenes dictata, senesque, 55
Laevo suspensi loculos, tabulamque lacerto.
Si quadringentis sex septem millia desint;

Est aninius tibi, sunt mores, et lingua, fidesqué;
Plebs eris. At pueri ludentes, rex eris, aiunt,
Si recte facies. Hic murus aheneus esto,
Nil conscire sibi, nulla pallescere culpa.
Roscia, dic sodes, melior lex, an puerorum est
Nenia, quae regnum recte facientibus offert,
Et maribus Curiis, et decantata Camillis?
Isne tibi melius suadet, qui, rem facias, rem,
Si possis, recte; si non, quocumque modo rem;
Ut propius spectes lacrymosa poemata Pupî:
An qui, Fortunae te responsare superbae
Liberum, et erectum, praesens hortatur, et aptat?
Quod si me Populus Romanus forte roget, cur
Non, ut porticibus, sic iudiciis fruar isdem;
Nec sequar, et fugiam, quae diligit ipse, vel odit:
Olim quod vulpes aegroto cauta leoni

60

65

70

Respondit, referam:, quia me vestigia terrent,
Omnia te adversum spectantia, nulla retrorsum. 75
Bellua multorum es capitum: nam, quid sequar,
aut quem?

Pars hominum gestit conducere publica: sunt, qui
Crustis, et pomis viduas venentur avaras;
Excipiantque senes, quos in vivaria mittant:
Multis occulto crescit res foenore. Verum,
Esto, aliis alios rebus, studiisque teneri:
Idem eadem possunt horam durare probantes?

P

80