eich galar; ï'e, "cystudd a galar a ffy ymaith." Mae fy anwyl gydmares yn dymuno ei chofio attoch yn garedig, ac yn cyd-ymdeimlo yn ddwys â chwi yn cich colled. Gras, trugaredd, a thangnefedd a fyddo eich rhan chwi, a'ch plant bach hefyd: a rhan eich gwas yn yr efengyl. E. R. Tr-g-r-n, Medi 21, 1830. ddifad a'r weddw; ac y sydd yn | gosododd hi ger bron yn fyw. hoffi y dyeithr, gan roddi iddo Ymweled â'r ymddifaid a'r fwyd a dillad, Pen. xxiv. 19. 21, gwragedd gweddwon yn eu hadPan ysgydwech dy olewydden, na fyd, a wneir yn nod o grefydd loffa ar dy ol: bydded i'r dyeithr, bur a dihalogedig. Ymddiriedi'r ymddifad, ac i'r weddw. Pan wch yn Nuw. Efe a all eich cafedech dy gynhauaf yn dy faes, dw, a chyflawni eich holl raid ac anghofio ysgub yn y maes, na chwi; eich amddiffyn rhag eich ddychwel i'w chymmeryd : bydd- | holl elynion; dial pob cam, a ed i'r dyeithr, i'r ymddifad, ac i'r gwneuthur dyddiau eich gweddwweddw, fel y bendithio yr Arg- dod i fod yn helaeth mewn hedd. lwydd dy Dduw di yn holl waith wch a chysur; darpar cyfeillion dy ddwylaw. Pen. xxvii. 19. i chwi a'ch plant amddifaid. Os Melldigedidig yw yr hwn a wyro cewch ewyllys da Duw, chwi a farn y dyeithr, yr ymddifad, a'r feddiennwch olud dirfawr, anrhyweddw, a dyweded yr holl bobl, dedd anniflanedig, a dedwyddAmen. Psal. cxlvi. 9. Yr Arg-wch annhraethol; yna y peidia lwydd sydd yn cadw y dyeithriaid efe a gynnal yr ymddifad, a'r weddw; ag a ddadymchwel ffordd y rhai annuwiol. Ier. xlix. 11. Gad dy ymddifaid, myfi a'u cadwaf hwynt yn fyw; ac ym-| ddirieded dy weddwon ynof fi, Psal. lxviii. 5. Tad yr ymddifaid, a Barnwr y gweddwon, yw Duw, yn ei breswylfa sanctaidd. Gwraig weddw borthodd Elias. Gwraig weddw a ddododd y ddwy hatling yn y Drysorfa, ac a wnaeth gymaint o son am dani hyd y dydd hwn. Gwraig weddw oedd Anna y brophwydes, Luc ii. 37. Gwraig weddw a lwyddodd gyda y barnwr anghyfiawn. Ac mae Paul yn gorchymyn anrhydeddu y gweddwon, 1 Tim. v. 3. Anrhydedda y gwragedd gweddwon, y Fe syrthiodd arswyd ar amryw rhai sy wir weddwon. o frodyr o Drefnyddion CalfinDarllenwch yn ofalus, a gwedd-aidd Ynys Fon, rhag fod ar eu iwch yn daer uwch ben y gwedd- dwylaw wneuthur daioni, a hwywon hynod sydd yn yr ysgry- thau heb ei wneuthur; a'u bod thyrau sanctaidd: meithrinwch mewn perygl o esgeuluso eu cydyr un dymmer, a chanlynwch eu genedl yn ol y cnawd. Mae yn hol; Naomi-Ruth-Y weddw ddyled arnom anfon yr efengyl i'r o Nain gweddwon Ioppa oedd. rhai pell; ond etto, yr hwn nad ynt o'u nifer, Act. ix. 39, 41. A'r yw yn gofalu am ei gyd-genedl, holl wragedd gweddwon a saf- gwaeth yw na'r pagan. Rhaid asant yn ei ymyl ef, yn wylo, ac cofio am ein brodyr sydd ar wasyn dangos y pethau a wnaethai gar ar hyd Lloegr, yr Iwerddon, Dorcas tra yr ydoedd hi gyda ïe a'r America; oherwydd maent hwynt. Ac wedi galw y saint yn llefain ar ein hol am gyma'r gwragedd gweddwon, efe a'i morth. Fé fu son am gael preg PREGETHU CYMRAEG YN DUBLIN. Anwyl Syr-Gan eich bod mor garedig a rhoi lle i newyddion da, eglwysig a gwladol, i'r Cymry, fe allai y rhoddwch le i'r hyn a ganlyn: sef bod pregethiad yr efengyl yn Gymraeg wedi ei sefydlu yn Dublin, prif dinas yr Iwerddon. arosant yno hyd yr hwyr, mae y putteiniaid wrth bob drws, a'u haml eiriau teg, yn denu gwyr sydd yn anwyl gan eu gwragedd yn Nghymru, a phlant anwyl i famau tyner. Feddywed y prydydd am y meddwyn, "y gwerth ei grys i brynu cwrw:" felly, beth na werth gwragedd a mamau Cymru er arfer moddion i achub eu cyfeillion rhag syrthio ar draws y fath greigiau dychrynllyd, lle mae cynnifer yn dryllio eu cyrph a'u heneidiau arnynt! ethu i Ddublin aml waith; ond mae y sabboth yn faich trwm ar pa fodd i gael Capel, a Phregeth. nynt: ac i esmwythau y baich, wr, ac Arian, oedd y mynyddoedd maent yn heidio i'r tafarndai, lle mawr oedd ar y ffordd. mae ffidleriaid yn canu, a phapMae enw Martin Luther yn | istiaid a phrotestaniaid yn dawnshysbys trwy yreglwys a'r byd hef-io, ar ol dyfod o'r addoliad ; ac os yd. Ei gennadwri oedd, ffydd a chariad. Ac o gariad at y Morwyr oedd yn ymweled a'r Iwerddon, fe adeiladodd y Lutheriaid Gapel yn Dublin: anfonasant bregethwr yno i'w cyfarfod, rhag i'r llewod eu llarpio, Mi feddyliwn nad oedd gweddio dros eu morwyr yn ddigon ganddynt, heb anfon bara y bywyd iddynt. Yn awr, mae y Capel hwnw wedi ei gymeryd gan y Cymry, dros amser, i fwrw y rhwyd i ddal morwyr ac ereill, sydd yno mor wylltion, nad oes dim ond rhwyd yr efengyl a all eu dal. Mae Wm. Roberts, o Lannerchymedd, wedi ei sefydlu yno i bregethu. Felly dyma ddau fynydd mawr wedi eu symud. Mae cynnulleidfa y Trefnyddion yn Aberystwyth wedi agor ein llygaid pa fodd i gael y mynydd mawr, sef eisiau arian, oddi ar y ffordd. Hysbyswyd iddynt yr achos, a gwnaethant gasgliad cy. hoeddus ar y sabboth o £4 a 6d Pe gwnae Porthladdoedd ereill Cymru yr un modd, byddai y mynyddoedd mawrion yn "wastadedd." Mae yr un angen mewn dinas arall, sef Corc. Mae yn masnachu i Gorc, trwy yr hâf, o 50 i 100 o longau Cymru; ac o 100 i 300 o forwyr. A phe gallwn i drosglwyddo Cymry, o ran eu profiad, am sabboth i Ddublin neu i Gorc, yr wyf yn sicr na roddent hûn i'w hamrantau nes cael pregethu yn y ddau le uchod. Dychymygwch fod 100 o forwyr yn Nghore bore sabboth, a'r rhai hyn yn eu cyflwr natur→→dim blas i'r Bibl-dini blas i wrando pregethiad yr efengyl yn Saesonaeg, ac ni chaent weithio felly y Mae yn amlwg nad oes eisiau dim ond moddion gras i gadw ein morwyr rhag syrthio ar y creigiau uchod! Gwelodd yr ysgrifeny dd brawf o hyny ddiwedd y flwyddyn ddiweddaf, yn Derry, porthladd yn yr Iwerddon, lle cyfarfu 9 o longau Cymru ; ac o gydwybod fe godwyd baner ar yr hwyl. bren, yn arwydd fod cyfarfod yn yr Hibernia o Aberteifi, am 2 ar gloch. Ac er syndod, fe ddaeth y naw Captain a'u teuluoedd yn nghyd (ond un yn y llongau i edrych ar ol y dodrefn). Cyhoeddwyd cyfarfod am 6 yn yr hwyr, ac, er mwy o syndod, daeth. ant oll ynghyd drachefn! a mawr oedd eu symlrwydd yn gwrandaw darllen gair Duw, a'r sylw a wnawd arno. Mae hyn yn brawf fod syched ar y morwyr am foddion grâs; a phwy all fynegu werth y fraint o allu cadw 40 forwyr nos sab both, rhag myned i'r tafarndai. Mae yn wir nad allai neb ond Duw, ac fe allodd Duw trwy foddion, gwael iawn! Mae y morwyr Cymreig, er's blynyddau, yn cadw cyfarfodydd gweddi yn Cork; ond nid yw y cyfarfodydd gweddi yn gwbl eff. eithiol i'w cynnull ynghyd; o herwydd nid dyna y rheol-Ewch a phregethwch yr efengyl, ac nid ewch a gweddiwch yr efengyl. Yn awr, yr wyf dros fy nghyd forwyr yn gobeithio y cymmer Gogledd Cymru Ddublin dan ei sylw; ac y cymmer y Deheudir Corc yr un modd. Ac mae yn sicr pan aiff yr achos hwn at ein cynnulleidfaoedd mewn porthladdoedd, y ceir hwy mor barod ag y cafodd yr Apostol Paul y Corinthiaid, ar achos cyffelyb, 2 Cor. viii. 5, "A hyn a wnaethant, nid fel yr oeddym ni yn gobeithio, ond hwy a'u rhoddasant eu hunain yn gyntaf i'r Arglwydd, ac i ninnau trwy ewyllys Duw:" h. y. yr oedd y Corinthiaid wedi clywed am dlodi eu brodyr yn lerusalem, ac am hyny gwnaethant gasgliad, a'i neillduo yn rhodd i'r Arglwydd eu hunain, a thrwy hyny nid oedd raid i'r Apostol gymmell dim ar. nynt, ond yn unig derbyn eu hoff. rwm. Ac mae rhoi ychydig, yn ol y gallu a f'o gan un, yn ewyllysgar, yn gymmeradwy gan Dduw a dynion. Ydwyf, dros fy nghyd forwyr. MORWR. At Oruchwyliwr y Drysorfa. Syr,-Mae llawer blwyddyn bellach, er pan y bûm I yn anerch eich Cyhoeddiad, ag unrhyw draith na sulw; ïe, dyma'r tro cyntaf i mi gael eich anerch yn y swydd yr ydych ynddi yn bresennol; sef yn Ddrysor i'r Deml, yr hon y gosodwyd ei sylfeini'n gyntaf, yn mhlith y Trefnyddion Calfinaidd yn Nghymru, Gan y Parch. T. C. o'r Bala. Ac wedi hyny, a ddygwyd raddau yn y blaen gan y Parch. S. Ll. o'r un Dref, Ond yn awr, y mae'r Oruchwyliaeth gwedi ei hymddiried i chwi, a gobeithiaf y cewch yspryd i fod yn bawb, heb fod yn neb yn bobpeth, ac yn ddim. Yn ddiduedd ac yn ddiragfarn, yn llawn awydd ac egni, i ddwyn y gwaith allan, yn y modd ac y byddo ei boblogrwydd a'i ddefnyddioldeb yn eang; a phob peth, ar lwybr tebyg i fod yn fendith i'r oes hon, a'r oesoedd a ddêl. A thuag at hyny, yn laf. Yr wyf fi yn barnu, y bydd yn rhaid i'r cyhoeddiad gynnwys mwy o amrywiaeth. Yn 2il. y mae un hanes bywyd yn ddigon yn mhob rhifyn, ac na ddoder fyddo'n nodedig; y mae genym i mewn, ond rhyw bethau a lawer o bobl dduwiol yn meirw, bywyd, na llawer o'r hyn a a phethau mwy hynod yn eu argreffir am rai yn eich Trysorfa. Yn3ydd. Y mae eich ysgrifenwyr enwedig yn eu rhagymadroddiad; yn arfer gormod o feithder, yn fel y maent, yn lle darparu meddwl y darllenydd i'r mater, a'r mater i'r meddwl; yn gwneuthur y naill, yn ddi-flas i'r llall. Pan fyraf y byddo'r rhagymadrodd goreu i gyd, ddim mwy nac a fyddo 'n angenrheidiol i agor y ffordd i'r mater, i ymdywallt gyda goleu ac egni i'r meddwl. Y mae amser, amynedd, ac arian y Cymro tlawd, yn rhŷ brin i'w rhoddi am bentwr o eiriau heb fater; ac am fater heb yspryd, ac am yspryd na byddo 'n anfon goleuni a gwybodaeth; drywano 'r tywyllwch, gan dryloywi'r deall; nes y byddo athrylith y darllenydd yn cael ei ddeffro, gan rym cyfansoddiad y brawddegau. ac & Syr, nid wyf yn barnu y dylech adael drws agored i bobpeth a ddelo i'ch llaw, nac i ddim yn y dull y delo, oddieithr bod ei gyfansoddiad yn cyfateb ryw raddau, i'r nodiad uchod; ond eu bod yn ddarostyngedig i wneuthur rhyw gyfnewidiadau arnynt o'r eiddoch, ac a fyddo 'n tueddu i'w gosod allan yn y prydferthwch crybwylledig. Ni ddymunwn iaeth, yn y pethau gwir angenrheidiol, a allai fod yn dra buddiol; gan na fedd y Cymro (fel pob cenedl) yr un Athrofa nac ysgol, i ddysgu iddo Ramadeg iaith ei fam; ac nid yw'n beth gweddus i'r Sabboth. Chwedi dyfod trwy hyny, dymunol a fyddai gweled ychydig yr un modd, I weled y fath draethiadau, a Phennodau J. Mason ar Hunan ymholiad. Pell wyf oddiwrth feddwl, mai Thales a ddechreuodd y gelfyddid hon; mae 'n go sicr genyf, fod yr hen Batriarchiaid gwedi bod wrthi 'n ddifrifol cyn ei eni; ac i'r Yspryd Glan, gyssegru amgen ffyrdd i'w fforddolion deithio, nag a wybu 'ro anian a rheolau Araethyddiaeth, Philosophyddion paganaidd am danynt. Ac os gollyngwch chwi bethau fel hyn i'r Drysorfa, mae'n rhaid i chwi hefyd, roddi cenad i ryw-un i blicio blew; ac yna bydd yn ddadl, neu yntau, byddwch chwithau'n agored i'ch cy-yddiaeth y tro, ond ei fod yn huddo, (fel y gwna rhyw-un, yn cynnwys mwy o fatter, yspryd, eich Rhifyn am Ebrill, â Chy- athrylith a synwyr. R. J. hoeddwr y Drysorfa Efengylaidd, Wern Ll-frother, Ebrill 15, 1831. (Evangelical Magazine) ac nid yn a'mbriodol) o fod yn euog o agor y drws i ryw-rai i ddwyn i mewn olygiadau ynfyd, a arweinio ein corph ninnau o'r iawn. A Dymunwn ar fod pob-peth o gynnwysiad y Drysorfa, yn meddu gradd o hynodrwydd ac enwogrwydd, a fyddo yn tueddu at ryw lesâad amserol a thragywyddol, corph ag enaid. thuag at hyn, heblaw Duweinyddiaeth, yn ei phethau Athrawiaethol, profiadol ac ymarferol; ynghyd a hanesion gwladol a chenhadol. Byddai yn hoff genym weled aml i hanes, byr, a gwir, hen a newydd; ynghyd ag ambell i sulw hynod, ar ryw bethau mewn natur-Y bydoedd uchod, daear isod a'i moroedd, a'u creaduriaid. Y rhai sydd o berchen gwybodaeth a dawn yn y pethau hyn, dymunwn arnynt beidio attal eu cynnorthwyon. Ambell i gyngor meddyginiaethol i ddyn ac anifail mewn pethau nodedig, a fyddai'n llesol iawn; A rhyw gyfarwyddid cyffredin ac angenrheidiol mewn cyfraith. Ychydig, megis darn o du dalen mewn rhifyn, ynghylch ieithydd a Rhesymyddiaeth; fel y gallo 'r Cymro uniaith, wybod rhyw beth yn eu cylch. Yna byddai yn hawdd dangos yn eglur, pa fodd i ysgrifenu a darllen yn gywir. Meddyliwn y gwnai llai o bryd 10001 AM Y GREADIGAETH. H. Pa bryd y creodd Duw y byd? A. Yn y dechreuad y creodd Duw y nefoedd a'r ddaear, a'r môr a'r hyn oll sydd ynddynt. Heb. 1. 2. 3. Exod. 20. 11. Iob 26. 13. Iob 33. 4. G. I ba ddyben goruchel y gwnaeth Duw bob peth? A. Er ei fwyn ei hun; i amlygu ei ogoniant. Diar. 16. 4. Col. 1. 16. G. Oherwydd pa beth y maent ac y crewyd hwynt? A. Oherwydd ei Ewyllys ei hun. Dad. 4. 11. G. A ydoedd Duw dan angenrheidrwydd natur i greu y bydoedd? A. Nac oedd; ond o'i ben Arglwyddiaeth y gwnaeth Ef yr hyn a fynodd oll, Sal. 115. 3. G. O ba beth y gwnaeth Ef yr holl greadigaeth. A. Ŏ ddim; "Nid o bethau gweledig y gwnaed y pethau a welir." Heb. 11. 3. G. Pa fodd y gwnaeth Ef yr holl bethau a welir? A. A'i air; "Efe a ddywedodd ac felly y bu, Efe a orch'mynodd a hyny a safodd." Sal. 33. 6, 9. G. Mewn pa faint o amser y gwnaeth Ef yr holl greadigaeth? A. Mewn chwe' diwrnod. Ex. 20. 11. Gen. 2. 1. G. Pa fodd y cyhoeddodd, ac y cy AM RAGLUNIAETH DUW AR Y BYD. G. A ydyw Duw yn cynnal, ac yn llywodraethu y byd a greodd Ef? A. Ydyw; "A'i frenhiniaeth Ef sydd yn llywodraethu ar bob peth." Psal. 103. 19. G. Pa fath yw Rhagluniaeth Duw? A. 1. Y mae yn Rhagluniaeth_anfeidrol ddoeth, Iob 38. 36, 37. Psal. 145. 5. Psal. 147, 5. 2. Mae yn rhagluniaeth santaidd, Psal. 147. 6, 17. 3. Mae yn Rhagluniaeth gyfiawn a da, Psal. 145. 7, 9, 15, 16, 17. 4. Mae yn Rhagluniaeth eang,* yn cyraedd dros bob man, dygwyddiadau ac amserau, Dan. 4. 34. 35. 36. 37. Act. 17, 25. 26. 28. G. Pa fath ynmhellach yw goruchwiliaeth rhagluniaeth? A. 1. Y mae goruchwiliaeth rhag luniaeth yr Arglwydd yn llawn llyg aid i ganfod, Diar. 15. 3. 2. Y mae'n llawn grym i weithredu, Esay 14. 24. 27. Esay 40. 26. Esay 43. 13. Esay 40, 10, 28. 29. 30. 3. Gwnai bob peth gyd-weithio er daioni i'r rhai sy'n caru Duw, Rhuf. 8. 28. 4. Mae ei goruwch lywodraeth yn cyraedd dros weithredoedd pechad urus dynol ryw, Psal. 76. 10. 2 Bren, 19. 28. AR RAGLUNIAETH, O ddyfnderoedd ddoeth Ragluniaeth, Brenin Sion (fel mae'n addas) I J. W. J. Cofnodau o'r pethau a fu dan sylw yn Nghymdeithasiad Llanfair, Ebrill 30, a Mai 1, 1830. Cyfarfod y llefarwyr am 10 ar gloch. Dewiswyd y Parch. Michael Roberts i fod yn Gymedrolwr, pryd y dangoswyd y dylid defnyddio y cyfarfod hwn yn llwyr gydag achos y weinidogaeth, ac mai rheidiol iawn ydyw i'r sawl sydd gyda'r gwaith mawr yma roi pob hyfforddiant a chyfarwyddyd i'w gilydd. Byddai gweled y gwaith hwn yn ei fawredd yn ddigon i gadw balchder draw, yn ddigon i beri i bawb ynddo fod yn isel-fryd, ac yn wyliadwrus iawn yn eu holl ymddygiadau yn mhob man. Rhoddwyd amryw ocheliadau pwysig i bawb, yn enwedig rhại ieuaingc yn y gwaith; megys, i wylied rhag ymddyddan am y modd y maent yn cael eu pregethau, am y gwrandawiad y maent yn ei gael, ac am y cynnorthwyon a'r llwyddiant a gaff |