lywodraethol pechod ; ac arnynt eu hunain gydag ef. Mae yr Ysgrythyr yn gosod allan weithiau fel pe bai edifeirwch o flaen maddeuant. Yn y testunau hyny, wrth edifeirwch, y meddylir edifeirwch deddfol; neu wrth faddeuant y meddylir maddeuant tadol; neu fe'u gosodir felly yn unig i ddangos y cysylltiad sydd rhyngddynt, megis Ioan 1. 1. "Os cyfaddefwn ein pechodau, ffyddlon yw efe, a chyfiawn, fel y maddeuo i ni ein pechodau." Wrth faddeuant yma y meddylir maddeuant tadol, canys sôn yr oedd yr Apostol am dano ei hun a'i frodyr, y rhai oeddynt wedi cael maddeuant barnol. Nis gall edifeirwch fod heb faddeuant, na maddeuant heb faddeuant, sef, maddeuant barn-edifeirwch, mwy na haul godi Ma- heb oleuni. Yn y Cyfarfod hwn hefyd disgynodd yr Arglwydd fel gwlaw atom. JOHN FOULKes. Maddeuant ac Edifeirwch. Maddeuant yw symudiad y rhwymau i gosp. Mae dau fath o S. D-n, T. Barchedig Syr,-Dylasem anfon hyn attoch yn gynt; ond digon annhrefnus ydyw yn awr. Rhoddwch yr hyn a yn addas o hono yn y Drysorfa. Yr eiddoch, &c. R. NEWELL. Hen Neuadd, Ebrill 2, 1831. weloch Chwefror 26, 1831, bú farw y ol, a maddeuant tadol. ddeuant barnol sydd weithred Duw, fel Barnwr, yn maddeu pechodau, fel y maent yn erbyn y ddeddf fel ammod y cyfammod gweithredoedd ; ond maddeuant tadol sy weithred Duw, fel Tad, yn maddeu pechodau, fel y maent yn erbyn y ddeddf fel rheol buchedd. Mae maddeuant barn-was ffyddlon hwnw i Iesu Grist, Mr. Ismael Jones o Landinam, ol yn rhyddhau oddiwrth ddigof- yn Swydd Drefaldwyn; yn y 74 aint tragywyddol, ac yn cyfnewid f. o'i oed, a'r 46 wedi iddo ddechein cyflwr; ond mae maddeuant reu pregethu. Y dydd sadwrn tadol yn rhyddhau oddiwrth ger-o'r blaen, cychwynodd oddi carydd heb newid ein cyflwr. Mae tref fel arferol i'w gyhoeddiad maddeuant barnol yn ffynnon Sabbathol, ar ei daith tua Chyfedifeirwch; ond mae maddeu-arfod misol ei Sir yn Llanfyllyn, ant tadol yn ffrwyth edifeirwch. Mae y duwiolion yn cael maddeuant barnol cyn cael edifeirwch: ond mae llawer yn edifarhau yn ddeddfol cyn cael maddeuant; mae hyny yn ffaidd ger bron Duw. Mae yn anmhosibl edifarhau cyn cael maddeuant, oblegid yr ydym yn aros dan awdurdod a phregethodd y noson hono ethu yn yr oedfa hon, yn gystal ag odfeion eraill y diwrnod, ei fod yn fwy pwysig nag arferol. Ac wedi iddo weddio yn niwedd y cyfarfod, efe a ailddechreuodd gynghori y bobl mewn modd pwysig iawn. Ac yn mhellach, ar ol canu, fe adroddodd hanes rhyw ferch ieuangc annuwiol yn gwynebu angau, gyd a'r fath ddifrifwch a phwys ag a rwymodd bawb i wrandaw yn astud ar yr hyn a ddywedai. Yn nhy y capel, ar ol yr oedfa, dywedai y dylid wrth bregethu arfer ymad. roddion dealladwy i'r bobl, a gwasgu y pethau at eu cydwybodau. Ei waith wrth deithio o Beulah i'r Belan ydoedd canu ; yr hyn nid arferai wneyd onid anfynych, o herwydd gwendid yn ei ddwy fron. Nis gall yr ysgrifenydd roi hanes cyflawn am ei afiechyd a'i farwolaeth, ac nid yw hyny yn angenrheidiol ychwaith, canys bwriedir cyhoeddi ei Fywgraffiad yn y Drysorfa. Digon yw dywedyd yma fod y wïalen a'r ffon yn ei gysuro yn nglyn cysgod angau, a bod ei eiriau olaf yn datgan ei orfoledd yn y cyfammod cadarn a wnaed rhwng Tri yn Un. GOFYNIAD. Mae bachgen o'r Ysgol Sabbothol yn dymuno arnaf anfon i'r Drysorfa am eglurhad ar Luc xi. 34. Ě. R. Ll-nf-chr-th. Cymmerwyd ef yn glaf o'i hen afiechyd, y graian, am 12 ar gloch nos Sabbath. Terfynodd hyny mewn twymyn. Yn ei afiechyd cafodd bob amgeledd angenrheidiol, ynghyd a chynnorthwy meddyg. Ddydd Mawrth Chwefror 29, cymmerwyd ei gorph ar elor meirch (hearse) i Landinam, lle y buasai yn cartrefu; ac oddeutu pedwar ar gloch, yn nghapel y Trefnyddion Calfinaidd, darllenodd Mr. Thomas Jones o Lanwynog ran o air Duw, ac aeth i weddi; a phregethodd Mr. H. Gwalchmai o Lanidloes ar 2 Tim. iv. 7, 8; ac wedi hyny rhoddwyd y corph i orwedd yn mhriddellau y dyffryn. Yr oedd tyrfa fawr wedi ymgasglu ar yr achlysur.: BARDDONIAETH. EMYN, M. C. Am y Bod o Dduw. RHAN 1. Mi gredaf bod Goruchaf Dduw, Mae'n Llywydd grymus pob rhyw beth Mae tyst o fewn yn d'weyd yn glir, I'n dysgu am dano 'i hun, A'r rhai a'i gwir adwaenant Ef, I'w gwared o'u holl bla. RHAN II. Pe rhuthrai holl ddidduwiaid byd Fyth, fyth, anrheithio 'u braint. "Fe'm tynodd ato'n nês," Gaily credadyn dd'weyd, "a gwnaeth "I'm fwy na mwy o lês.” Ië, gall ef waeddi, er mor wàn, "Do, do, fe'm rhoes yn rhydd; "O'r dyfnder.cododd fi i'r làn, "A'm nos a wnaeth yn ddydd. "Hyd yma cadwodd fi yn fyw, "Trwy lawer brwydyr gref; "A phrofais hedd daionus Duw, Ac ernes gwynfyd nef. "A phan lanhâir fy sorod oll, "Fe'm dwg i'm nefol nyth, "I'w lawn fwynhau, a bod heb goll "Yn debyg iddo byth." Llanfyllin. M. D. HANESIAETH CENHADOL, &c. YNYSOEDD MOR Y DE. TAHITI (gynt Otaheite) Talfyriad o lythyr oddiwrth Mr. J. Williams, Cenhadwr yn Raiatea, dyddiedig yn Tahiti, Hydref 21, 1830, a gyfeiriwyd at y Trysorydd. Anwyl Syr,-Hyfryd genyf hysbysu i chwi i Mr. Barff a minnau gael mor. daith hynod o bwysfawr a buddiol. Yr swp ynysoedd, a elwir SAMOA, yr wy'n meddwl, a droant allan yn fuan o gymmaint pwys yn y gwaith Cenhadol ag ynysoedd Tahiti. Mae 2 o'r ynysoedd yn fwy o gryn lawer na Tahiti, a'u poblogaeth (os gellir barnu oddiwrth y parth y buom ni ynddo) yn helaeth iawn. Mae y trigolion yn bobl luniaidd a heirdd iawn, o'm rhan i, ni byddai arnaf ddim petrusder myned i breswylio yn eu plith; yn wir yr wyf ti yn llwyr fwriadu, os gallaf, i fyned ac aros ddau neu dri mis yn eu mysg cyn dyfod drosodd i Loegr. Yn bur fuan, fe fydd eisiau chwech neu wyth o Genhadon Ewropeaidd i fyned i'r ynysoedd byny. Nyni a barotoisom ddeuddeg o Athrawon brodorol, ynghyd a'u gwragedd a'u plant, ac a ymwelsom, yn ein mordith a holl ynysoedd Hervey. Nyni a gyflawnasom eisiau yr athrawon, ac a gyflwynasom roddion i Benaethiaid yr ynysoedd lle yr oeddynt yn llafurio. Ymwelsom hefyd a'r ynysoedd gwylltion, Tongatabu, yr Hapais, ac ynys. oedd Samoa (Navigator's Islands) crybwylledig uchod. Profasom fawr eisiau gleiniau (beads); bu y barilau Hawn celfi haiarn yn fuddiol iawn i ni; yn wir nis gallasem wneud yn iawn hebddynt. Ni a brynasom gotymwe (Calico) meinwych, ac a wnaethom â hwynt lawer o ddillad i'r athrawon brodorol, y Penaethiaid, &c. Buom agos i bedwar mis oddicartref, a dau fis yn ymbarotoi i'r fordaith, &c. Mae ein Cenhadaethau yn ymddangos yn bur lwyddiannus a chynnyddfawr. Yr wyf yn gwir ddymuno ar fod i'n Gol ygwyr weled yr angenrheidrwydd a'r pwysfawrogrwydd o ddilyn ymlaen yn yr achos cenhadol yn y parthau hyn. Yr athrofa i ddysgu a dwyn i fynu athrawon brodorol, yr hon sydd yn awr dan olygiad Mr. Pritchard, a fydd, yr wyf yn hyderu, yn werthfawr iawn tuag at gynnorthwyo yn yr ysgolion sydd eisoes ar droed, trwy offerynoliaeth athrawon gwell, ac fel y galler symud y lleill i ddechreu rhai ereill. HYSBYSIADAU CREFYDDOL. Bibl Gymdeithas Gynnorthwyol Llanrwst. Gwnaed casgliad blynyddol gan y Gymdeithas hon yn mis Mawrth diweddaf. Y cyfarfodydd yn flaenorol i hyny a fuont o les mawr i'r cymydogaethau, er dangos dyben sefydliad, a gwaithrediad y Gymdeithas werthfawr hon; pe na byddai iddi waithredu ond am ychydig o flynyddau, y byddai i ni brofi y newyn mwya alaethus, sef newyn am air Duw, Amos viii. 11. 12. Cynalwyd cyfarfodydd yn y llefydd canlynol. 1. Penmachno, Chwefror 28, am 6 y prydnawn, yn Eglwys y Plwy--Cadairydd, y parch. E. Evans, Bettws y Coed. Araethiodd hefyd y parch. M. Llwyd, Ysputty, Mr. John Williams, ieuangaf, Dolyddelen, a Thrysorydd y Gymdeithas. 2. Capel Pont Fwllan, Plwy Pentrefoelas, Mawrth 4-Cadeirydd y parch. M. Llwyd, Ysputty, Araethiodd Mr. S. Davies, Dimbych, Mr. J. Prydderch, Mon, Mr. J. Roberts, Capel Garmon, a Mr. Roberts, Dimbych. *Navigator's Islands ydynt swp o Ynysoedd yn y Mor Tawelog Deheuol (S. Pacific Ocean). Y trigolion ydynt gryfion ragorol, ac a gyfrifir yn genedl o bobl luniaidd iawn, braidd y gwelir un yn eu plith yn llai na dwy lath o daldra, a'r merched yn heirddion ryfeddol. Mae eu cychod (canoes), eu tai, &c. yn nodedig o gywrain; ac y maent ymhell ymlaen ar holl drigol ion ynysoedd Mor y Dê, o ran trefn llywodraeth, ac ymdrinaethau ereill, Mae yr ynysoedd yn cael eu hamgylchu a chreigiau o goral; er hyny gellir lanio cychod yno yn ddigon hawdd. Eu Lledred yw 14. 19. Deheu-y ol: Hydred 191. Dwyreiniol. 3. Bettws y coed, Mawrth 10, yn Eglwys y Plwy-y parch. E. Evans yn y gadair. Araethiodd y parch. M. Llwyd, Yspatty, Mr. John Jones, Kernioge, Mr. H. Jones, Bettws, a'r Trysorydd. 4. Trefriw, Mawrth 14, yn Nghapel Trefnyddion-Cadairydd y parch. Mr. Hughes, gweinidog y Plwy. Ar aethiodd Mr. Roberts, Dimbych, Mr. J. Jones, Llanrwst, Mr. John Owen Gyffin, a Mr. Rowlands, o'r Henrhyd. 5. Llangerniew, Mawrth 17, yn Nghapel y Bedyddwyr, Mr. R.Roberts yn y gadair. Araethiodd Mr. Wm. Rees, Llansanan, Mr. J. Jones, Llanrwst, Mr. Evan Owen, Bryn Syllty, Gweinidog y lle, a'r Trysorydd. Llanrwst: Rhan Orllewinol 5 15 11 6. Dolyddelen, Mawrth 21, y'Nghapel yr Anymddibynwyr, Mr. J. Williams yn y gadair. Araethiodd Mr. J, Jones, Llanrwst, Mr. J. Roberts, Capel-Ewyllysiwrda gyda H.H. 100 Garmon, Mr. H. Jones, Bettws, a Mr. Williams, Festiniog. Yr oedd y Cyfarfodydd yn lliosog, yn siriol, ac arwyddion boddhaol ar eu hol; sef bod y casgliadau yn chwanegu, cariad brawdol hefyd; a gogoniant achos y Cyfryngwr yn myned ar gynydd. Y Casgliadau ydynt fel y canlyn. 1831. -Tre Garthgyfanedd .... 1 15 0 310 Maeth Ebrwd.... 2 13 2-26 8 Penmachno Tre Brys Trefriw a Llanrhochwyn Cyfri y Gymdeithas gyd a'r Trysorydd. Amryw draul... Yn llaw y Trysorydd 1830. 268 27 17 3 £112 13 11 37 15 15 636 115 0 2 1 2 9 19 8 0 0 0 £105 10 1 £. s. d. Ebrill 1, Yn llaw y Trysorydd.. 1 3 10 Maw. 26, Derbynwyd am Lyfrau 6 0 0 30, Y casgliad cyffredinol 105 10 11 £112 13 11 Ebrill 1, 1831, yn llaw y Trysorydd, £27 17 31 Yr achos bod cymaint o arian yn llaw y Trysorydd yw, am na ddaeth y Casgliadau i mewn oll, i'w hanfon i fynu erbyn diwedd y Mawrth; ond danfonir hwy etto am lyfrau yn chwanegol gan gynted ac y daw casgliad Ysputty i mewu i gyfri y flwyddyn hon. Dydd llun, Mai 2.--Cadwyd cyfarfod blynyddol gan y Methodistiaid Wesleaidd, yn Llys Exeter. Thomas Haslope, Ysw. yn y Gadair. Mai 3. Cadwyd Cyfarfod blynyddol Cymdeithas Genhadol Eglwys Loegr yn yr un Llŷs, Yr Arglwydd Gambier yn y Gadair. Ar y lloft, (platform,) ymysg ereill gwelwyd Esgob Litchfield a Coventry, Esgob Winchester, ac Esgob Caerlleon, Arglwydd Mountsandford, Syr George Grey, &c. &c. Am 12eg ar gloch cymmerwyd y Gadair, gan Arglwydd Gambier, ac wedi i'r Parch. Mr. Woodroffe weddio, darllenwyd yr Adroddiad. LEWIS THOMAS, Trysorydd. Wedi hyny areithiodd y boneddig- E. Bickersteth-a'r Parch. J. Haldane CYMDEITHAS Y BIBLAU. Dydd mercher, Mai 4, cynnaliwyd Cyfarfod blynyddol y Gymdeithas hon yn yr un Llys. Oherwydd fod Arglwydd Teignmouth yn hen a llesg, nis gallodd ddyfod i'r Cyfarfod. Galwyd Arglwydd Bexley i'rGadair, unarddeg ar gloch. Yr oedd yr holl Lys yn llawn dyn o bobl. Areithiodd amryw Arglwyddi, a gwyr urddasol a pharchedig, a pharhaodd y Cyfarfod hyd hanner awr wedi pedwar. 1 Cododd dadl nid bechan, gan y Cadpen Gordon ac ereill, yr hon a barodd estyniad mawr ar y cyfarfod, a pheth annhrefn. Y ddadl oedd, pa un a oedd yn beth addas i Gymdeithas y Biblau, ac yn unol â'i Rheolau hi, fod y Sociniaid, y rhai a wadant Dduwdod Crist, yn aelodau o'r Gym- | deithas, ac o'i Chyfeisteddwyr hi. Haerai Cadpen yn boethlyd iawn nad oedd hyny yn beth addas, oherwydd mai cymdeithas o Gristionogion yw'r Gymdeithas, ac na ellir galw y Sociniaid yn Gristionogion. Haerai y Parch. Rowland Hill, ac ereill gydag ef, na waeth pwy yn y byd a fyddo yn aelod o Gymdeithas y Biblau, gan y bydd yn cynnorthwyo i anfon y Bibl drwy yr holl fyd, a hwnw yn Fibl sydd yn erbyn pob cyfeiliornad Pan fwyaf o Fiblau a gyhoeddir, a pho fwyaf a ddarllenir ar y Bibl, lleiaf fydd o Sociniaid yn y byd. Yr achlysur o beri y ddadl hon, oedd, fod rhai o aelodau Cyfeisteddfod y Gymdeithas wedi son am ddechreu pob Cyfarfod trwy weddi, a darfod i'r Sociniaid wrthwynebu; a hyny oddiar fod gweddi yn cael ei chyfeirio yn enw y Drindod. Oherwydd fod Ilwyddiant y Bibl Gymdeithas, yn. gystal a phob Cymdeithas dda arall, yn sefyll ar fendith Duw ar y gwaith, meddylid y dylasid gweddio ar Dduw am y fendith hon, a bod i bwy bynag a wrthwynebo hyny i gael ei fwrw allan o gael un awdurdod na swydd yn y Gymdeithas. Ereill, o'r ochr arall, a haerent nad oes gair o son am ddechreu trwy weddi yn Rheolau cyntefig y Gymdeithas, ac na ddylid bwrw neb allan am nacau cytuno i wneuthur Rheolau newyddion. Y penderfyniad a fu trwy yr arwydd ogodi llaw. Felly tueddodd y rhan fwyaf o lawer am beidio gwneud Rheol newydd, a thrwy hyny goddef i'r Sociniaid aros fel yr oeddynt o'r blaen, yn aelodau o'r Gymdeithas, ac yn agored, fel ereill i'w dewis yn aelodau y Cyfeisteddfod. CYMDEITHAS Y TRAETHODAU. CYMDEITHAS AT DDYCHWELYD YR Dydd gwener, Mai 6, cannaliwyd trydydd Cylchwyl ar hugain y Gym deithas hon; Y Gwir Barch. Arglwydd Esgob Lichfield a Choventry yn y Gadair. Yn Llys Exeter y bu. CYMDEITHAS YSGOLION YR IWERDDON. Dydd sadwrn, Mai 7, cynnaliwyd cylchwyl y Gymdeithas hon yn Llys Exeter. Y Gwir Anrhydeddus Arg. lwydd Mount Sandford yn y Gadair. Llefarodd amryw wyr dysgedig, parchedig, ac anrhydeddus yn y Cyfarfod hwn, a chafwyd fod y gwaith yn myned ymlaen yn hynod o lwyddiannus yn wyneb yr holl annhrefn a'r afreolaeth sydd yn y wlad anffodus hono. Cynnaliwyd Cylchwyliau amryw Gymdeithasau ereill, y rhai y mae'n rhaid i ni beidio eu coffan o eisiau lle. CYMDEITHASFA LLANIDLORS, Ebrill, 27 a 28, 1831. Penderfynwyd yn y Gymdeithasfa hon, I. Bod Cyfeisteddwyr yr Ysgolion II. Bod y cyfarfodydd canlynol i Caerfyrddin, Gorphenaf 6 a 7. III. Trefnwyd dau o'r brodyr o bob Siro Wynedd i fyned i Gyfarfodydd trefydd Lloegr a Sir Flint." IV. Rhybuddiwyd, mewn perthynas i'r Etholiadau gwladol (Elections), sef am fod i holl aelodau yr eglwysi ymddwyn yn foesgar yn yr amgylchiadau hyn, a rhoddi eu pleid-air (y rhai sydd a phleid-air ganddynt) yn rhydd heb dderbyn wyneb, na chymmeryd gwobr, V. Bod y Cyfarfodydd gweddi nos lun i barhau hyd Gymdeithasfa y Bala, beth bynag; wrth weled fod cymmaint o achos i weddio yn bresen nol, a phan olygwyd ar hyny yn gyntaf. duo yn y Bala i weinyddu yr Ordin- Sir Fôn-Mr. John Prydderch. Mr. Wm. Jones, Rhuddlan. Trefaldwyn-Mr. R. Davies, Llanfair. VII. Derbyniwyd tri brawd ieuaingc o Sir Drefaldwyn i undeb â'r Gymdeithasfa. Nos fawrth, pregethodd Mr. John |