golion Sabbothol yn y Sir, a thref. | do, a phawb, (mor belled ag y nu dull y Cyfarfod cyhoeddus, gellid barnu wrth eu golwg,) yn dybenwyd y cyfarfod neillduol. hynod wrth eu bodd, ac yn barod Am 11. Dechreuwyd y cyfarfod i ddywedyd, mai da oedd iddynt cyhoeddus. Pennodwyd Mr. R. fod yno. Mae yn debygol fod Davies, Aberystwyth, i fod yn pob un yn myned adref gyda Gymmedrolwr. Galwodd yntau ar bwriad i fod yn fwy llafurus nag Mr. William Davies, Bontrhyd- erioed gyda'r Ysgol Sabbothol. fendigaid i ddechreu trwy weddi am fendith ar y Cyfarfod. Yna areithiodd y Cymedrolwr yn fyr ar natnr a dyben y cyfarfod.

148

eu hawdurdodi i fod yn genhadon am ei farn a'i gyffes o'r athrawheddwch. Yn heddwch y Breniaeth, yn ol y drefn yn Cyffes y

hin, a thros Frenhin heddwch, y maent yn galw i heddwch â'r Brenhin. Mae perygl y swyddwyr yn fawr os ânt i'r farn heb lenwi eu swydd dros eu Meistr. Mae perthynas hefyd rhwng y cenhadon a'r eglwys yn gyffredinol, sef y maes mawr i gyd, ac nid rhan o'r maes neu gangen neillduol o'r eglwys. Rhoddodd Duw ddoniau neillduol at holl waith y deml; felly dan yr efengyl, mae yn rhoddi yr holl ddoniau at adeiladaeth corph Crist, sef ei eglwys yn gyffredinol. Er donio pob swyddwr at waith neillduol yn yr eglwys, etto mae y cyfan i'r un eglwys. Er rhoi gofal rhyw heol o'r ddinas yn fwy i un na'r llall, etto perthyn i'r ddinas y mae'r holl waith, a'r gofal. Er bod i bob un ei swydd, neu swyddau arbenig, tros eu Meistr i'r ddinas; ac er bod y gofal blaenaf am ryw gangen neu ganghenau o'r eglwys, etto y mae awdurdod yr oll o'r eglwys yr un tu ag attynt ac iddynt.

Pan y byddo angen swyddwyr ar yr eglwys, gweddio am danynt a ddylai, ac nid grwgnach o eisiau eu bod; ond gofyn am danynt. A phaham y mae y diffyg yn aros ? a ydyw cyfoeth ac ewyllys da y pen mawr yn lleihau? gofynwch a rhoddir, &c. A gofalwch am adnabod y rhai y mae efe yn eu galw, a'i cymhwyso i'r gwaith rhag bod rhai cymmwys i'r gwaith a'r swyddau yn yr eglwys, a bod yr eglwys heb eu hadnabod. Mae angen am ofalu rhag derbyn un i swydd heb raddau o'r cymmwysderau amlwg ag sydd yn y gair, i'w gweled arno. Felly gwylied yr eglwys; a gofyned ei swyddwyr gan Grist ei phen; ac edryched am eu hadnabod pan y mae efe yn eu rhoddi. Gofynodd y Parch. T. R. iddo

ffydd; ac wedi cael ei attebion addas a chymeradwy o holl ganghenau yr athrawiaeth, ynghyd a'i brofiad o honynt: gofynodd y Parch. S. Lloyd am gymeradwyaeth y corph o hono, a'u galwad arno at weinyddiad yr ordinhad o Fedydd a Swpper yr Arglwydd; yr hyn a attebwyd yn un llais, trwy'r arwydd o godi dwylaw. Wedi hyny gofynwyd iddo ef, am ei gymmeradwyaeth a'i ymroddiad i alwad yr eglwys arno at y rhan ychwanegol yma o'r gwaith: ei atteb yn ostyngedig a gwylaidd y gwnai trwy gymhorth, gan daer ddeisyf gweddiau yr eglwys drosto.

E. R. y cynghor (charge) canlynYn ganlynol rhoddodd y Parch. ol iddo yn ostyngedig, fel brawd, heb olygu ei hun yn addas fel athraw i gynghori disgybl, ond fel brawd yn cynghori brawd ; ac felly y sylwodd ar alwad a gorchymyn pen yr Eglwys, yn y geiriau sydd yn Math. xxi. 18. "fy mab, dos, gweithia heddyw yn fy nghwinllan." Yn gyntaf yr alwad dirion, ddigonol i doddi calon, "fy mab," nid fy nghweithiwr am ei gyflog, ond " mab,'' mab i Dduw trwy fabwysfy iad, &c. "dôs," ac byth wrtho, nid af; dos medd y na ddywed Brenhin; dos medd yr eglwys: dos yn ddioed heb aros am gymhwysderau, ond disgwyl eu cael yn y gwaith: dos er pob rhwystran a gwrthwynebiadau o ba natur bynag y byddont; dos trwy glod ac ar glod, parch ac amharch. Paid sefyll uwch ben parch; na dyrysu wrth yr anmharch, dos trwy y naill fel y llall; gad hwy ar dy ol; dos heb ymdroi ar y ffordd; a'r ddwylaw ar yr aradr, dos hyd y diwedd ; yna y sefi yn dy ran yn niwedd dy ddyddiau; dos, a daw gweddiau yr eglwys

66

Yn y cyfarfod am 8 o'r gloch, yr ail dydd, Sylwyd ar y ddyledswydd o weddio.

I. Am natur gweddi. Mae bod un mewn teimlad o angen, ac yn ystyriol o'i annheilyngdod, ac yn canfod cyflawnder gan un arall, i'w gyfranu i'r tlawd a'r anghenus; ac yn gofyn yn ostyngedig ac yn daer, am yr hyn sydd arno ei angen, yn dangos yn eglur beth yw natur gweddi.

Y mae llef

gyda thi. "Dos, gweithia," nid | I'r Parch. J. H. fyned i weddi am segura, ond gweithia" i'r gwr, fendith a sel y nefoedd ar yr hyn y gwaith sydd ganddo i'w wneud; a wnaed. gweithia yn ddyfal, a diwyd iawn; gweithia yn ddoeth, heb dynu i lawr âg un llaw yr hyn y mae y llall yn ei godi i fynu: gweithia gyda'th frodyr, cydweithia â'th frodyr; gweithia i Dduw a chyda Duw; gweithia yn galed nes byddo ôl gweithio arnat. Ehed fel seraph ynghanol y nef, achub y gwaith yn lle ei adael ar ôl, a'r teulu mawr mewn anghen ymgeledd. Dos at y gwaith cyhoeddus a theuluaidd; nes y byddo yn Y mae hefyd amryw o ymadhawdd esbonio oddiwrth dy ag- roddion ysgrythyrol sy yn dangwedd mai gwaith llafurus yw os beth yw natur gweddi, megis gwaith yr Arglwydd: etto nidi y rhai canlynol, " syrthio ger bron niweidio iechyd nac i fyrhau yr yr Arglwydd; tywallt y galon oes, ond bod yn ffyddlon i wneud ger ei fron ef; ymaflyd ynddo; yr hyn a allom. Gweithia i'r Ar- trefnu mater ger ei fron ef; llefglwydd ; efe piau'r gwaith: galwain arno o'r dyfnder; dyrchafu arno am gymhorth ynddo, ac er dwylaw atto," &c. llwyddo trwyot ti. Gochel weith-angen natur yn dangos beth yw io at sect neu blaid; nac attat natur gweddi; megys, y tlawd dy hun; ond gweithia i Grist ac wedi colli dilledyn ei wely oedd er ei ogoniant, a lles ei eglwys. yn ei gynesu ef, ac yn llefain ar Heddyw,' yn bresennol tra y Ecsod. xxii, 27. a chywion y Dduw, ac yntau yn ei wrando, mae hi yn ddydd; nid gwnaf, ond gwneud hyn neu hyny: hedd. cigfran yn llefain arno, Ps. cxlvii. yw yw y diwrnod byr sydd genyt eu bwyd gan Dduw, Ps. civ. 21. 9, a chenawon y llewod yn ceisio i weithio i'r fath feistr, a chyda'r Mae gofyn yn daer, a cheisio yn fath waith; mae darn mawr o'r ddifrifol, mewn disgwyliad hirdiwrnod wedi myn'd heibio eis- aethlon am dderbyn, yn hanfodol oes. Yn fy nghwinllan," bydd i natur gweddi. Mae dull y dyn gan y gwr ei winllan, a'i waith, a dall yn ceisio ei olwg gan Grist; gweithwyr, pe collid ni. Ie, er a dammeg y weddw dlawd, a'r colli ein gwell ni etto medr efe Barnwr anghyfiawn; a dammeg gyflogi gweithwyr wrth fodd ei y gwr yn ceisio tair torth yn echgalon. Er i rai ddweud " nid af," wyn gan ei gyfaill, yn dangos naac eraill âf, ac heb fyned; etto tur gweddi. gofala y gwr am fyn'd a'i waith ymlaen. Wrth ddiweddu, annogwyd pob un oedd wedi ei neillduo, am ddwys ystyried pwys y gwaith o weinyddu y Sacramentau, ac ymofyn yn ddifrifol am gynnorthwyon Ysbryd Duw i hyny, rhag i'r ymarferiad â hwy fyned yn farwaidd, a ffurfiol. Ac felly y dybenwyd y cyfarfod trwy

66

II. Dangoswyd fod yn ddyledswydd ar bob dyn i weddio; a bod bywyd diweddi yn fywyd atheistaidd, (di-dduw.) Mae y paganiaid yn gweddio ar y pethau y maent hwy yn ty bied eu bod yn dduwiau; er nad ydynt yn adnabod gwir wrthrych gweddi. Mae y dyn sydd yn byw heb weddio yn dywedyd yn ei agwedd nad

pes un Duw o werth gweddio ar- | weddio, nac yn adnabod ffordd no; ac felly mewn effaith yn gweddi at y Tad; nac yn teimlo gwadu y bod o Dduw. Er bod yr angenrheidrwydd o ymostwng gweddi ac âr yr annuwiol yn bech-ger ei fron, heb i'r Ysbryd Glan od, mae yn gymaint dyledswydd ei ddysgu; a'r rhai a ddysgodd arno weddio ag iddo aredig ei dir efe sydd yn dyfod at Grist. Ani gael bara. Mae y tri gorchym. adl y bywyd y mae yr Ysbryd yn yn cyntaf o'r ddeddf foesol yn ei roddi yn yr enaid, yw gweddi; profi yn anwrthwynebol y dylai a bywyd yw hwn sydd a'i gywir pob dyn weddio. Cyfraith Duw ddymyniad at y Duw a'i rhoddi bob dyn yw y gyfraith foesol. odd: ac y mae yn ymddybynu Ni ddichon neb gymeryd yr Arglwydd i fod yn Dduw iddo; nac ymgrymu iddo, na'i addoli; nac iawn ddefnyddio ei enw, heb weddio arno.

arno.

Sylwyd, nad addaw yr Ysbryd i wneud ffurf gweddi a wnaeth yr Arglwydd, ond i'n cynorthwyo i weddio; ac o gael yr Ysbryd y mae cael y pethau a enwyd o'r blaen, sef dyfod at Dduw; syrthio ger ei fron; ymaflyd ynddo; a thywallt y galon; a threfnu y matter ger ei fron. Nis medrai Adda, er teimlo ei euogrwydd, ddyfod at yr Arglwydd, nes y datguddiwyd trefn rasol Duw i'w feddwl.

Sylwyd hefyd, nad oes neb duwiol heh weddio, er na fedr efe weddio yn gymeradwy heb gymorth. Er y gall y duwiol syrthio

III. Ni ddichon neb iawn weddio heb gynnorthwyon yr Ysbryd Glan. Nid yn unig ni ddichon yr annuwiol, ond ni ddichon y duwiol chwaith, Rhuf. viii. 26, "ni wyddom ni beth a weddiom megis y dylem," &c. Nyni y rhai nid oes dim damnedigaeth, ac sydd yn rhodio yn ol yr Ysbryd; y rhai a alwodd, ac a gyfiawnhaodd efe, ni wyddom ni beth i'w weddio megis ag y dylem: "hebof fi ni ellwch chwi wneuthur dim," Ni fedrwn ni gyfleu ein geiriau gani dywyllwch fel nas medr, dros dywyllwch, Pe gallasem ni wedd- amser, gyfeirio ei weddi at yr io fel y dylem, ni buasai angen Arglwydd; eto adferir ef gan yr am addaw yr Ysbryd Glan yn ys- hwn sydd yn rhoddi nerth i'r bryd gras a gweddiau; ac i gyn- diffygiol, ac yn amlhau cryfder i'r orthwyo ein gwendid ni. Mae di rym. pechod wedi ein gwneud yn rhy dywyll a gweiniaid i weddio heb i'r Ysbryd Glan ein goleuo, a'n cynorthwyo, trwy roi ffydd i ni i gredu bod Duw, a'i fod yn wobrwywr i'r rhai sydd yn ei geisio ef. Efe sydd yn argyhoeddi o bechod, ac o gyfiawnder; efe sydd yn amlygu Crist a'r iachawdwriaeth sydd ynddo, nes ffurfio ocheneidiau a dymuniadau yn y galon am ein cael ynddo ef, ac am gael derbyn o'i gyflawnder ef. Efe sydd yn datguddio yr aberth a'r eiriolaeth; ac yn dangos gwrthddrych a ffordd gweddi; ac efe sydd yn ffurfio y weddi yn y galon. Nid oes neb yn gweled yr angen o

Ymdrinwyd ymhellach, bod amryw ranau mewn gweddi. Yn gyntaf, Cyfarchiad, megis ein dysgir yn ngweddi'r Arglwydd. Ein Tad yr hwn wyt yn y Nefoedd.

Yr oedd y lleidr ar y groes yn cyfarch yr Iesu wrth yr enw Arglwydd, wrth weddio arno. Moses yn dal gafael ar yr enw mawr wrth weddio am arbed bywyd yr Israeliaid. Felly Hezeciah yn ei weddi yn cyfarch yr Arglwydd tan yr enw "Duw Israel," gan gyfeirio ei ddeisyfiadau atto yn yr ystyriaeth o hono yn eistedd rhwng y Cerubiaid. Nid areithio llawer am Dduw, fel pe byddem

Yn

4. Gweddi gyhoeddus. ein gweddiau cyhoeddus, dylem ofalu am ochelyd geiriau ysgafnaidd, a thywyll, rhodresgar, na dadleugar. Ond "dyrchafu dwylaw sanctaidd, heb na digter na dadl." Gochelyd hefyd arfer geiriau, na bod mewn agweddau, a fyddo yn dangos hyfdra rhyfygus ger bron yr uchel Dduw. Dylem arfer" gwylder a pharch

Dylid hefyd ochelyd arfer tôn canu wrth weddio, canys nid canu yw gweddio. Ystyried pob un a fyddo yn gweddio yn gyhoeddus, nad areithio i argyhoeddi y gynnulleidfa yw ei orchwyl wrth weddio; ond bod yn negesydd ar achosion pwysig, dros y gynnulleidfa at Dduw. Dylai fod ein gweddiau yn bwysig

am ddywedyd iddo pa fath un yw; ond ei gyfarch yn fyr ac yn barchus dan un neu ddau neu ychwaneg o'r enwau sydd arno yn y gair sanctaidd, y rhai a fyddont yn fwyaf perthynol i'n hangenion a'n neges âg ef mewn gweddi. Yn ail, cyfaddef yn ostyngedig ein pechodau ger ei fron; megis y gwnaeth Dafydd, a Daniel, ac eraill o'r duwiolion. Yn drydydd, Gofyn pethau gan-edig ofn," ger ei fron ef. ddo yn ol ein langenion; ac mewn golwg ffyddiog ar ei addewidion, fel y maent yn ïe, ac yn amen yn Nghrist. Yn bedwerydd, Diolchgarwch. Nid yw gweddi heb ddiolchgarwch yn weddi gyflawn nac addas. Sylwyd fod gweddi yr Arglwydd yn gynllun gyflawn a pherffaith o weddi; er na roddwyd mo'ni i'w harfer fel ffurf, canys nid oes un esiampla diragrith dros bob graddau o fod yr un o'r Apostolion wedi ei ddynion, "dros frenhinoedd, a harfer felly. Ac er y dylid phawb sydd mewn goruchafiaeth, gochelyd pob geiriau anaddas &c. Mae dieithrwch y meddwl wrth weddio, etto rhaid caniataui fawredd y gwrthddrych yr ydis amrywiaeth yn ol gwahanol ddon- yn gweddio arno,ac i bwysfawrogian; canys amlwg yw, fod am-rwydd a neges gweddi yn wreiddrywiaeth yn y gweddiau sydd yn yr ysgrythyrau. Soniwyd hefyd am rywiau gweddi; "â phob rhyw weddi a deisyfiad yn yr Yspryd," Eph. vi. 18.

1. Gweddi y meddwl, ac ocheneidiau y galon, y rhai ydynt, annhraethadwy, Rhuf. viii. Mae yr Arglwydd, yn fynych yn ateb y deisyfiadau hyn, cyn gofyn o honom mewn geiriau. Er hyny y mae gweddiau i fod mewn llais a llef geiriau.

2. Gweddi ddirgel. Mae arfer geiriau yn y rhyw yma o weddi yn weddus a buddiol, ond eu harfer mor ddystaw na allo neb ond Duw eu clywed. Yr oedd Eli yn gweled gwefusau Hannah yn symud wrth weddio, er nad oedd yn clywed ei geiriau,

3. Gweddi deuluaidd. Pan fyddom yn anfon eirchion dros deulu, dylai fod ein geiriau yn ddeallus, yn bwysig,ac yn weddus.

yn i bob dulliau a geiriau anaddas. Pe byddem yn myned ar neges o bwys ger bron brenin neu dywysog, ac wedi ei gyfarch, yn lle traethu ein neges, troi i wag siarad ag ereill a fyddai yn y lle, cyfrifid ni yn ynfydion, ac yn euog o roi anmharch ar fawrhydi y llywydd yr ymddygem felly o'i flaen Ystyriwn pa fath agwedd a weddai fod ar droseddwyr ger bron y Duw y troseddasant i'w erbyn, wrth ofyn am eu bywyd o'i rad drugaredd yn unig, yn enw y Cyfryngwr mawr. Etto, wrth ystyried mawredd trugaredd Duw, iawn ac eiriolaeth Crist, y mae sail i bechaduriaid i nesau yn hyderus at orseddfainge y gras ; ond cofiwn mai hyder yw hwn, sydd yn gweddu i'r orsedd, ac i fawredd yr hwn sydd yn eistedd arni.

E. G. Meifod,

J. H. Bont.