Erigit eructans, liquefactaque faxa fub auras
Cum gemitu glomerat, fundoque exæftuat imo.
Fama eft, Enceladi femiuftum fulmine corpus
Urgueri mole hac, ingentemque infuper Ætnam
Inpofitam ruptis flammam exfpirare caminis;
Et, feffum quoties mutet latus, intremere omnem
Murmure Trinacriam, et cœlum fubtexere fumo.
Noctem illam, tecti filvis, inmania monstra
Perferimus; nec, quæ fonitum det caufa, videmus:
Nam neque erant aftrorum ignes, nec lucidus æthrâ
Sidereâ polus, obscuro fed nubila cœlo;
Et lunam in nimbo nox intempefta tenebat.
Poftera jamque dies primo furgebat Eoo,
Humentemque Aurora polo dimoverat umbram;
Quum fubito e filvis, macie confecta supremâ,
Ignoti nova forma viri, miferandaque cultu,
Procedit, fupplexque manus ad litora tendit.
Refpicimus. Dira illuvies, inmiffaque barba,
Confertum tegumen fpinis; at cetera Graius,
Ut quondam patriis ad Trojam miffus in armis.
Isque, ubi Dardanios habitus et Troïa vidit
Arma procul, paullum adfpectu conterritus hæfit,
Continuitque gradum: mox fefe ad litora præceps
Cum fletu, precibusque, tulit: Per fidera teftor,
Per fuperos, atque hoc cœli fpirabile lumen;
Tollite me, Teucri: quascumque abducite terras.
Hoc fat erit. Scio me Danais e claffibus unum,
Et bello Iliacos fateor petiiffe Penates.

Pro quo, fi fceleris tanta eft injuria noftri, Spargite me in fluctus, vaftoque inmergite ponto: Si pereo, hominum manibus periiffe juvabit. Dixerat: et, genua amplexus genibusque volutans, Hærebat. Qui fit, fari, quo fanguine cretus, Hortamur; quæ deinde agitet Fortuna, fateri. Ipfe pater dextram Anchises, haud multa moratus, Dat juveni; atque animum præfenti pignore fir

mat.

Ille hæc, depofitâ tandem formidine, fatur:

Sum patriâ ex Ithacâ, comes infelicis Ulixi, Nomen Achemenides; Trojam genitore Adamasto Paupere (manfiffetque utinam Fortuna !) profec

tus.

Hic me, dum trepidi crudelia limina linquunt, Inmemores focii vafto Cyclopis in antro Deferuere. Domus fanie dapibusque cruentis, Intus opaca, ingens: ipfe arduus, altaque pulfat Sidera, (Di, talem terris avertite peftem!)

Nec vifu facilis, nec dictu adfabilis ulli: Vifceribus miferorum, et fanguine vescitur atro. Vidi egomet, duo de numero quum corpora noftro, Prenfa manu magnâ, medio refupinus in antro, Frangeret ad faxum, fanieque exfperfa natarent Limina: vidi atro quum membra fluentia tabo Manderet, et tepidi tremerent fub dentibus artus. Haud inpune quidem; nec talia paffus Ulixes, Oblitusve fui eft Ithacus difcrimine tanto.

Nam fimul, expletus dapibus, vinoque fepultus,
Cervicem inflexam pofuit, jacuitque per antrum
Inmenfus, faniem eructans, ac frufta cruento
Per fomnum conmixta mero; nos, magna precati
Numina, fortitique vices, unâ undique circum
Fundimur, et telo lumen terebramus acuto,
Ingens, quod torvâ folum fub fronte latebat,
Argolici clipei, aut Phoebeæ lampadis, inftar :
Et tandem læti fociorum ulcifcimur umbras.
Sed fugite, o miferi! fugite; atque ab litore funem
Rumpite :

Nam, qualis quantusque cavo Polyphemus in antro
Lanigeras claudit pecudes, atque ubera preffat,
Centum alii curva hæc habitant ad litora volgo
Infandi Cyclopes, et altis montibus errant.
Tertia jam Lunæ fe cornua lumine conplent,
Quum vitam in filvis, inter deferta ferarum
Luftra domosque, traho; vaftosque ab rupe Cyclopas
Profpicio, fonitumque pedum vocemque tremisco.
Victum infelicem, baccas, lapidofaque corna,
Dant rami, et volfis pafcunt radicibus herbæ.
Omnia conluftrans, hanc primum ad litora claffem
Confpexi venientem. Huic me, quæcumque fuisset,
Addixi: fatis eft gentem effugiffe nefandam :

Vos animam hanc potius quocumque abfumite leto.

Vix ea fatus erat, fummo quum monte videmus Ipfum, inter pecudes vastâ se mole moventem, Paftorem Polyphemum, et litora nota petentem:

Monftrum horrendum, informe, ingens, cui lumen

ademtum :

Trunca manu pinus regit et vestigia firmat:
Lanigeræ comitantur oves: ea fola voluptas,
Solamenque mali.

Poftquam altos tetigit fluctus, et ad æquora venit,
Luminis effoffi fluidum lavit inde cruorem,

Dentibus infrendens gemitu: graditurque per

æquor

Jam medium, nec dum fluctus latera ardua tinxit.
Nos procul inde fugam trepidi celerare, recepto
Supplice, fic merito; tacitique incidere funem;
Verrimus et proni certantibus æquora remis.
Senfit, et ad fonitum vocis veftigia torfit.
Verum, ubi nulla datur dextrâ adfectare poteftas,
Nec potis Ionios fluctus æquare fequendo,
Clamorem inmenfum tollit: quo pontus, et omnes
Intremuere undæ, penitusque exterrita tellus
Italiæ, curvisque inmugiit Ætna cavernis.
At genus e filvis Cyclopum et montibus altis
Excitum ruit ad portus, et litora conplent.
Cernimus adftantis nequidquam lumine torvo
Ætnæos fratres, coelo capita alta ferentis;
Concilium horrendum: quales quum vértice celfo
Aëriæ quercus, aut coniferæ cypariffi,
Conftiterunt, filva alta Jovis, lucusve Dianæ.
Præcipites metus acer agit quocumque rudentis

Excutere, et ventis intendere vela fecundis.

Contra juffa monent Heleni, Scyllam atque Cha

rybdim

Inter utramque viam, leti discrimine parvo,

Ni teneant curfus: certum eft dare lintea retro. Ecce! autem Boreas angustâ ab sede Pelori Miffus adeft: vivo prætervehor oftia faxo

Pantagiæ, Megarosque finus, Thapfumque jacen

tem.

Talia monftrabat relegens errata retrorfum
Litora Achemenides, comes infelicis Ulixi.
Sicanio prætenta finu, jacet infula contra
Plemmyrium undofum: nomen dixere priores
Ortygiam. Alpheum fama eft huc Elidis amnem
Occultas egiffe vias fubter mare; qui nunc
Ore, Arethusa, tuo Siculis confunditur undis.
Juffi, numina magna loci veneramur: et inde
Exfupero præpingue folum stagnantis Helori.
Hinc altas cautes, projectaque faxa, Pachyni
Radimus; et, fatis numquam conceffa moveri,
Adparet Camarina procul, campique Geloi,
Inmanisque Gela, fluvii cognomine dicta.

Arduus inde Acragas ostentat maxima longe
Moenia, magnanimûm quondam generator equo-

rum:

Teque datis linquo ventis, palmosa Selinus;
Et vada dura lego faxis Lilybeia cæcis.

Hinc Drepani me portus, et inlætabilis ora,
Adcipit. Hic, pelagi tot tempeftatibus actus,

T