Nec te Pythagorae fallant arcana renati,

Formaque vincas Nirea,
Eheu translatos alio maerebis amores :

Ast vicissim risero.

ego

CARMEN XVI.

5

10

ALTERA jam teritur bellis civilibus aetas,

Suis et ipsa Roma viribus ruit :
Quam neque finitimi valuerunt perdere Marsi

Minacis aut Etrusca Porsenae manus,
Aemula nec virtus Capuae nec Spartacus acer

Novisque rebus infidelis Allobrox,
Nec fera caerulea domuit Germania pube

Parentibusque abominatus Hannibal,
Impia perdemus devoti sanguinis aetas,

Ferisque rursus occupabitur solum.
Barbarus heu cineres insistet victor et Urbem

Eques sonante verberabit ungula,
Quaeque carent ventis et solibus ossa Quirini,

Nefas videre ! dissipabit insolens.
Forte quid expediat communiter aut melior pars

Malis carere quaeritis laboribus :
Nulla sit hac potior sententia, Phocaeorum

Velut profugit exsecrata civitas
Agros atque Lares patrios habitandaque fana

Apris reliquit et rapacibus lupis,
Ire pedes quocunque ferent, quocunque per undas

Notus vocabit aut protervus Africus.
Sic placet ? an melius quis habet suadere ? - Secunila

Ratem occupare quid moramur alite ?
Sed juremus in haec: Simul imis saxa renarint

Vadis levata, ne redire sit nefas;
Neu conversa domum pigeat dare lintea, quando

Padus Matina laverit cacumina,

16

25 3C

35

40

45

In mare seu celsus procurrerit Apenninus,

Novaque monstra junxerit libidine
Mirus amor, juvet ut tigres subsidere cervis,

Adulteretur et columba miluo,
Credula nec ravos timeant armenta leones,

Ametque salsa levis hircus aequora.
Haec et quae poterunt reditus abscindere dulces

Eamus omnis exsecrata civitas,
Aut pars indocili melior grege ; mollis et exspes

Inominata perprimat cubilia,
Vos quibus est virtus muliebrem tollite luctum

Etrusca praeter et volate litora.
Nos manet Oceanus circumvagus : arva, beata

Petamus arva divites et insulas,
Reddit ubi Cererem tellus inarata quotannis

Et imputata floret usque vinea,
Germinat et nunquam fallentis termes olivae,

Suamque pulla ficus ornat arborem,
Mella cava manant ex ilice, montibus altis

Levis crepante lympha desilit pede. Illic injussae veniunt ad mulctra capellae,

Refertque tenta grex amicus ubera ; Nec vespertinus circumgemit ursus ovile,

Neque intumescit alma viperis humus. Pluraque felices mirabimur : ut neque largis

Aquosus Eurus arva radat imbribus, Pinguia nec siccis urantur semina glebis,

Utrumque rege temperante caelitum. Non huc Argoo contendit remige pinus,

Neque impudica Colchis intulit pedem,
Non huc Sidonii torserunt cornua nautae

Laboriosa nec cohors Ulixei.
Nulla nocent pecori contagia, nullius astri

Gregem aestuosa torret impotentia.
Jupiter illa piae secrevit litora genti,

Ut inquinavit aere tempus aureum;
Aere, dehinc ferro duravit secula : quorum

Püs secunda vate me datur fuga.

CARMEN XVII.

10

15

Jam jam efficaci do manus scientiae,
Supplex et oro regna per Proserpinae,
Per et Dianae non movenda numina,
Per atque libros carminum valentium
Refixa caelo devocare sidera,
Canidia, parce vocibus tandem sacris
Citumque retro solve, solve turbinem.
Movit nepotem Telephus Nereïum,
In quem superbus ordinarat agmina
Mysorum et in quem tela acuta torserat.
Unxere matres Iliae addictum feris
Alitibus atque canibus homicidam Hectorem,
Postquam relictis moenibus rex procidit
Heu pervicacis ad pedes Achillei.
Setosa duris exuere pellibus
Laboriosi remiges Ulixes
Volente Circa membra ; tunc mens et sonus
Relapsus atque notus in vultus honor.
Dedi satis superque poenarum tibi,
Amata nautis multum et institoribus.
Fugit juventas et verecundus color
Reliquit ossa pelle amicta lurida;
Tuis capillus albus est odoribus ;
Nullum a labore me reclinat otium;
Urget diem nox et dies noctem, neque est
Levare tenta spiritu praecordia.
Ergo negatum vincor ut credam miser
Sabella pectus increpare carmina
Caputque Marsa dissilire nenia.
Quid amplius vis? O mare, o terra, ardeo,
Quantum neque atro delibutus Hercules
Nessi cruore, nec Sicana fervida
Virens in Aetna flamma ; tu donec cinis

20

a

40

45

50

Injuriosis aridus ventis ferar
Cales venenis officina Colchicis.
Quae finis aut quod me manet stipendium ?
Effare ; jussas cum fide poenas luam,
Paratus expiare, seu poposceris
Centum juvencos, sive mendaci lyra
Voles sonari: Tu pudica, tu proba
Perambulabis astra sidus aureum.
Infamis Helenae Castor offensus vicem
Fraterque magni Castoris victi prece
Adempta vati reddidere lumina.
Et tu, potes nam, solve me dementia,
O nec paternis obsoleta sordibus,
Neque in sepulcris pauperum prudens anus
Novendiales dissipare pulveres.
Tibi hospitale pectus et purae manus,
Tuusque venter Pactumeius, et tuo
Cruore rubros obstetrix pannos lavit,
Utcunque fortis exsilis puerpera.

Quid obseratis auribus fundis preces ?
Non saxa nudis surdiora navitis
Neptunus alto tundit hibernus salo.
Inultus ut tu riseris Cotyttia
Vulgata, sacrum liberi Cupidinis,
Et Esquilini Pontifex venefici
Impune ut Urbem nomine impleris meo!
Quid proderat ditasse Pelignas anus,
Velociusve miscuisse toxicum ?
Sed tardiora fata te votis manent :
Ingrata misero vita ducenda est in hoc
Novis ut usque suppetas laboribus
Optat quietem Pelopis infidi pater,
Egens benignae Tantalus semper dapis,
Optat Prometheus obligatus aliti,
Optat supremo collocare Sisyphus
In monte saxum ; sed vetant leges Jovis.
Voles modo altis desilire turribus,
Modo ense pectus Norico recludere,

75

Frustraque vincla gutturi nectes tuo
Fastidiosa tristis aegrimonia.
Vectabor humeris tunc ego inimicis

eques,
Meaeque terra cedet insolentiae.
An

quae movere cereas imagines,
Ut ipse nosti curiosus, et polo
Deripere lunam vocibus possim meis,
Possim crematos excitare mortuos
Desiderique temperare pocula,
Plorem artis in te nil agentis exitus ?

80