Billeder på siden
PDF
ePub

latus sit, ipsaque denuo in mare dimissa. Invenio apud quosdam ostracium vocari, quod aliqui onychem vocant: hoc suffitum vulvæ pœnis mire resistere. Odorem esse castorei, meliusque cum eo ustum proficere. Vetera quoque ulcera et cacoëthe ejusdem cinere sanari. Nam carbunculos et carcinomata in mulierum parte simo remedio sanari tradunt cancro fœmina, cum salis flore contuso, post plenam Lunam, et ex aqua illito.

181 præsentis

XLVII. Psilothrum est thynni sanguis, fel, jecur, sive recentia, sive servata. Jecur etiam tritum, mixtaque cedria plumbea pyxide asservatum. Ita pueros mangonizavit TM Salpe 'obstetrix. Eadem vis" est pulmoni marino: leporis marini sanguini et felli: vel si in oleo hic necetur. Cancri, scolopendræ3 marinæ cinis cum oleo: urtica marina trita ex aceto scillite: torpedinis cerebrum cum alumine illito sexta Luna. Ranæ parvæ, quam in oculorum curatione

Vet. Dalec. æstimatur edd. vett. et Gronov.-18 Vet. Dalec. genitali parte. CAP. XLVII. 1 Isto pueros pubescere negavit mangonio Salpe Vet. Dalec.2 Ita cod. Reg. Brot. 3. et Editio princeps. Eadem vis pulmoni, &c. Harduin. ex codd. Eadem vis est pulmonis marini: leporis marini sanguine et felle: rel si in oleo lepus hic necetur Gronov. et al. vett. leporisque marini sunguinis et fellis Vet. Dalec.-3 Vet. Dalec. scolopendra.-4 Chiffl. scillito.-5 Ita ex codd.

NOTE

[merged small][ocr errors][merged small]

m Mangonizavit] Ornavit et composuit ad alliciendos emtores: dum fuco imberbes diu servavit. Mango est, ut ex Fabio discimus, 11. 16. qni colorem falsum inducit mancipiis, quique verum robur inani eorundem sagina mentitur.

■ Eadem vis] Ælianus Hist. Anim. XIII. 27.

• Leporis marini] Diosc. 11. 20.

P Scolopendra marina] Diosc. II. 16. Σκολόπενδρα θαλασσία έψηθεῖσα ἐν ἐλαίῳ, καὶ καταχρισθεῖσα, ψιλοῖ τρίχας. In oleo decocta, et peruncta, pilos detrahit.

a Urtica marina] Diosc. 11. 20.

Torpedinis cerebrum] Et carnes quoque ipsæ, teste Æliano, loc. cit. • Rana parvæ] De qua c. 24. quod

6

V

descripsimus, sanies efficacissime psilothrum est, si recens illinatur: et ipsa arefacta ac tusa, mox decocta tribus heminis ad tertias, vel in oleo decocta æreis vasis eadem mensura. Alii 7 ex quindecim' ranis conficiunt psilothrum, sicut in oculis diximus." Sanguisugæ quoque tostæ in vase fictili, et ex aceto illitæ, eundem contra pilos habent effectum. Hic suffitus 8 w urentium eas necat cimices invectos. Castoreo quoque cum melle pro psilothro usi pluribus diebus reperiuntur.9 In omni autem psilothro evellendi prius sunt pili.

XLVIII. Infantium gingivis dentitionibusque plurimum confert delphini cum melle dentium cinis, et si ipso dente gingivæ tangantur. Adalligatus' idem pavores repentinos tollit. Idem effectus et caniculæ dentis. Ulcera vero,

·

Harduinus et recentt. illito vi Luna Chiffl. illitum XVI. Luna Gronov. et vulgg.-6 Vet. Dalec. efficacissimum. Mox, in eodem, heminis aceti ad t. vel in oleo æreis, &c.—7 Ita cod. Reg. 2. et Editio princeps. In cod. Reg. 3. et recentioribus editionibus, vasis. Eadem mensura alii,' &c. Brotier.-8 Ita codd. Regg. Chiffl. et Editio princeps.' Brotier. Hic et suffitus ed. Brotier. typothetarum incuria. Et suffitus Gronov. al. vett. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. Mox, invectos Vet. Dalec. invectus alii vett. invectas Gronov. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. 'Male cod. Reg. 2. invecta; cod. Reg. 3. invectas. Emendandum fuit, invectos.' Brotier.-9 Vet. Dalec. quidam reperiuntur. Mox, vellendi Gronov. et al. ante Harduin.

CAP. XLVIII. 1 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3.

NOTE

cap. totum est in afferendis oculorum remediis. Q. Serenus c. 36. p. 149. 'Præterea quascumque voles avertere setas, Atque in perpetuum redi. viva occludere tela, Corporibus vulsis saniem perducito ranæ, Sed quæ parva situ est, et rauco garrula questu.'

hæsit hirudo Sumitur, et vivens Sa-
mia torretur in olla: Hæc acidis jun-
git permixta liquoribus artus, Avul-
samque vetat rursus percrescere syl
vam.'
Plinius item Valer. 1. c. 21.

et III. 52.

w Hic [Et] suffitus] Reg. 2. et Chiffl. Hic suffitus. Intricata oratio: sententia tamen non alia est, quam suffitu seu nidore sanguisugarum exustarum cimices necari: quod paulo ante perstrinxit, c. 42. Natura san

Ex quindecim] Sic libri typis editi, cum Colb. 3. At Reg. 2. ex duodecim, facili librariorum lapsu ex XII. in XV. ut sæpe monuimus. Vide quæ dicemus in Notis et E-guisugarum adversatur cimicibus, et mend. num. 15.

" Sicut in oculis diximus] Cap. 24. ▾ Sanguisuga] Q. Serenus loc. cit. 'Nec non quæ stagnis cessantibus

suffitu necat eos.' Quare invectos legi malim quanquam in Reg. 2. cod. invecta legitur.

quæ in auribus, aut ulla2 corporis parte fiant, cancrorum fluviatilium succus cum farina hordeacea sanat. Et ad reliquos morbos triti in oleo perunctis prosunt.3 Siriasim infantium,4 spongia frigida crebro humefacta, rana inversa adalligata efficacissime sanat, quam aridam inveniri affirmant.

C

XLIX. Mullus in vino necatus, vel piscis rubellio, vel anguillæ duæ, item uva marina in vino putrefacta, iis, qui inde biberint, tædium vini affert.

L. Venerem inhibet echeneis, et hippopotami frontis e sinistra parte pellis in agnina adalligata,' felve torpedinis' vivæ genitalibus illitum. Concitant cochlearum fluviatilium carnes sale asservatæ, et in potu ex vino datæ : erythini' in cibo sumti: jecur ranæ diopetis3 vel calamitæ in pellicula gruis alligatum, vel dens crocodili maxillaris annexus brachio, vel hippocampus, vel nervi rubetæ dextro lacerto adalligati. Amorem finit in pecoris recenti corio rubeta alligata.

LI. Equorum scabiem ranæ decoctæ in aqua extenuant, donec illiniri possit.' Aiunt ita curatos non repeti postea. Salpe2 negat canes latrare, quibus in offa rana viva data

sit.

et recentt. plurimumque .... Adalligatusque Gronov. et vett. Dalec.-2 Al. vett. alia.-3 Vet. Dalec. ii prosunt.-4 Ita codd. Regg. et Editio princeps. Siriasis est in infantibus adustio membranarum cerebri, quæ accidit vulgo ardente Sirio.' Brotier. Siriasin infantium Vet. Dalec. Siriasesque infantium Gronov. al. vett. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. Mox, Vet. Dalec. cerebro humefacto, aut rana adversa. In codd. Reg. 2. 3. et Ed. pr. spongia f. cerebro humefacto.

CAP. L. 1 Cod. Dalec. et cinis hippopotami, &c. pelle in agnina adalligatus. Vet. Dalec. in agnina pelle adalligatus; al. ap. Dalec. pellis in linteolo.2 Vet. Dalec. erythrini.-3 Vet. Dalec. dryophytis.

CAP. LI. 1 Vet. Dalec. possint.-2 Ita ex codd. Harduini et recentt. Aiuntque... postea. Et Salpe edd. vett. et Gronov.

NOTE

a Quam aridam] Exsiccatam nimio

fervore capitis inflammati.

b Rubellio] Qui et erythinus Græco nomine appellatur, ix. 23.

c Item uva marina] De qua 1x. 1. d Venerem inhibet echeneis] Idcirco amatoriis veneficiis infamis, ut dic

tum est IX. 41.

e In agnina] Sic Reg. 1. et alii: non, ut editi, in linteolo.

f Felve torpedinis] Galenus 11. 27. p. 636. Χολὴν νάρκης ἐάν τις πίνῃ, τὸ μόριον ἀνεντατον ἔσται.

LII. Inter aquatilia dici debet et calamochnus,' Latine adarca appellata. Nascitur circa arundines tenues2 e spuma aquæ dulcis ac marinæ, ubi se miscent. Vim habeth causticam: ideo acopis additur contra perfrictionum vitia. Tollit et mulierum lentigines in facie.

Et calami simul dici debent: Phragmitis 4 radix recens tusa luxatis medetur, et spinæ doloribus ex aceto illita. Cyprii vero,' qui et donax vocatur, cortex alopeciis medetur ustus, et ulceribus veteratis: folia extrahendis quæ infixa sint corpori, et igni sacro.5 Paniculæ flos" si aures intravit, exsurdat.

Sepiæ atramento tanta vis est, ut in lucerna addito Ethiopas videri, ablato priore lumine," Anaxilaus tradat.

a

Nigros Ethiopum instar videri, mutata priore lucernæ luce.

CAP. LII. 1 Margo edd. Dalec. et Gronov. Calamachne. Mox, appellatus Chiffl.-2 Alii ap. Dalec. tenuis.-3 Cod. Dalec. utilis. Mox, perfricationum Chiffl.-4 Gronov. phragnitis.-5 Vet. Dalec. folia extrahunt infixa corpori, et prosunt igni sacro.-6 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2.

NOTE

Calamocknus] Diximus de ea XVI. 66. Habet illius iconem Aldrovandus de Metall. 11. 1. p. 213. Vox ipsa adarca Græca videtur. 'Adáρкns Diosc. v. 139. Kaλaμóxvous, quasi arundinum lanugo. Aliis calamachne, and τîs ǎxvns, a spuma. Vide Galenum de Fac. Simp. Med. xI. 2. p. 315.

Vim habet] Diosc. v. 137. Kalóλov δέ ἐστι δριμύ.

Perfrictionum] Contra rigores, horroresque frigidos, quales fere in febri sentiuntur. Scribonius Largus Compos. 268. Acopum ad perfric. tionem, lassitudinem, tensionem nervorum. Idem hyeme non patitur perfrigescere artus.'

Tollit] Dioscor. loc. cit.

Phragmitis] Totidem verbis Diosc. 1. 114. De phragmite, ceteris que generibus egimus XVI. 66. et seq.

Hæc porro petita e calamis remedia totidem fere verbis ante prætractata vide XXIV. 50.

1 Cyprii vero] Diosc. loc. cit.

Folia] Extrahendis e corpore spiculis aculeisque radicem: erysipelatis sive igni sacro folia Dioscorides assignat, loc. cit.

Panicula flos] Plinius XXIV. 50. Arundinum lanugo illita auribus obtundit auditum.' Vide locum eum. • Ethiopas] Refert hoc et Sextus Empir. Pyrrh. hypotyp. 1. 14. p. 10. Καίγε οἱ γόητες χρίοντες τὰς θρυαλ λίδας ἰῷ χαλκοῦ καὶ θυλῷ σηπίας, ποιοῦσιν ὅτε μὲν χαλκοῦς, ὅτε δὲ μέλανας φαίνεσθαι τοὺς παρόντας, κ. τ. λ. Pra stigiatores dum lucernas ungunt ærugine et sepiæ atramento, faciunt ut qui adsunt modo æris colorem habere, modo nigri esse videantur. Similes nugas habet auctor Kiranidum, p. 51.

Rubeta excocta 7 aqua, potui data, suum morbis medetur: vel cujusque ranæ cinis. Pulmone marino si confricetur lignum, ardere videtur, adeo ut baculum ita præluceat.8

LIII. (XI.) Peracta aquatilium dote, non alienum videtur indicare per tot maria, tam vasta, et tot millibus passuum terræ infusa, extraque circumdata mensura pæne ipsius mundi, quæ intelligantur animalia centum septuaginta quatuoria omnino generum esse, eaque nominatim complecti : quod in terrestribus volucribusque fieri non quit. Neque enim omnis Indiæ, Æthiopiæque, aut Scythiæ, desertorumve novimus feras aut volucres, cum hominum ipsorum multo plurimæ sunt differentiæ, quas invenire potuimus. Accedat his Taprobane, insulæque aliæ Oceani fabulose + narratæ. Profecto conveniet non posse omnia genera in contemplationem universam vocari. At hercules in tanto mari Oceano quæcumque nascuntur, certa sunt, notioraque, quod miremur, quæ profundo natura mersit. Ut a belluis ordiamur, arbores, physeteres, balænæ, pristes,7

...........

3. et recentt. si aures intraverit Gronov. et vulgg.-7 Ita ex codd. Harduinus et recentt. incocta alii; Rubeta decocta, et in aqua potu data ... vel cujuscumque Gronov. et al. vett.-8 Vet. Dalec. faculæ instur praluceat; Mediol. faculam ita praluceat.

CAP. LIII. 1 Ita Harduin. 1. 2. 3. et recentt. 'Codd. Regg. alii habent, CLXIV. alii, CXLIV. Plura nunc novimus piscinm genera. Trecenta numerat Cl. Linnæus.' Brotier. quadraginta quatuor Chiffl. CLXVI. Gronov. et al. vett. Mox, omnium generum Vet. Dalec.-2 Vet. Dalec. nequit ; alii vett. non quivit.—3 Gronov. plurimæ sint; cod. Dalec. plures sint. Mox, non potuimus. Accedant, &c. Vet. Dalec. Nostram lect. exhibet Mediol.— 4 Franzius, sabulosæ.-5 Vet. Dalec. universi.—6 Chiffl. quæque.-7 Chiffl.

NOTE

a Centum septuaginta quatuor] In quibusdam Mss. centum quadraginta quatuor, errore minime obscuro: cum enim IX. 16. piscium species esse affirmet, ut diximus, CXLIV. præter crustis intecta, quæ sunt xxx. ex utroque eo numero effici manifestum est, CLXXIV. Sed Plinii numerum auxerunt deinceps in immensum qui de hoc argumento nostra ætate scripserunt. Et illud animadversione dignum, quod Plinius mox ipse ait,

' tantum' se marina dicere.'

b Arbores] De arboribus, nihil compertum adhuc. De physetere, et de rotis, Ix. 3. De balænis et pristibus eodem lib. c. 2. De Tritonibus, Nereidibusque, de marino homine, et arietibus, eodem lib. c. 4. ubi et elephantorum mentio, quorum nemo veterum meminit, præter Plinium. De ocris IX. 5. De musculo ejusdem libri c. 88. De arietibus aliis vide quæ diximus 1x. 67. De delphinis

« ForrigeFortsæt »