xx. Canis rabidi' morsu potum expavescentibus faciem perungunt adipe vituli marini. Efficacius, si medulla hyænæ, et oleo e lentisco,' et cera misceatur. Murænæ morsus ipsarum capitis cinere sanantur. Et pastinaca contra suum ictum remedio est, cinere suo ex aceto illito, vel alterius. Cibi causa extrahi debet e dorso ejus quicquid simile est croco, caputque totum: et hanc autem, et omnia testacea modice collui in cibis, quia saporis gratia perit. E lepore marino veneficium restinguunt poti hippocampi. Contra dorycnium echini maxime prosunt: et iis qui succum carpati biberint, præcipue jure sumto.s Et cancri marini decocti jus contra dorycnium efficax habetur. Peculiariter vero contra leporis marini venena."

D

XXI. (VI.) Et ostrea adversantur iisdem.' Nec potest videri satis dictum esse de his, cum palma mensarum divitum attribuatur illis. Gaudent dulcibus aquis, et ubi plurimi influunt amnes: pelagia 2 parva et rara sunt. Gig

c

CAP. XX. 1 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. et oleum e lentisco Gronov. et vulgg. et oleo lentisco Franz.-2 Vet. Dalec. misceantur.-3 Idem Vet. sanantur.—4 Leporis marini cod. Dalec.5 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. præcipue earum jure, &c. Vet. Dalec. præcipue ejus jure, &c. Gronov. et vulgg. -6 Ita Harduin. et recentt. habetur. CAP. VI. Peculiariter v. c. l. m. venena et ostrea adversantur. Idem videtur, nec potest videri . . . cum palma mensarum diu jam tribuatur illis Gronov. et al. vett. adversantur. Jam videtur al. ap. Dalec. videtur deest in Chiffl.

CAP. XXI. 1 Vide ad cap. præced.-2 Ita ex codd. Harduin. et re

NOTE

1 Canis rabidi] Plinius Valer. 111. 50. totidem verbis.

Si medulla hyana] Vel hyænæ. corii particula pano illigata sanari υδροφόβους circulator quidam affirmabat, teste Scribonio Largo Com. pos. 172.

■ Succum carpati] Diosc. in Alexiph. c. 13. Carpasi succum vocat, Toy τῆς Καρπάσου ὀπὸν, inter venena: nec quid sit, satis liquet.

ad verbum, III. 54. Vide Notas et Emend. num. 9.

a Mensarum divitum] Ita Reg. 2. non, ut editi, diu jam. Macrobius Saturn. 11. 9. pag. 355. de cœna Pontificia: Cœna hæc fuit: Ante cœnam echinos, ostreas crudas quantum vellent, peloridas, sphondylos,' &c.

b Gaudent] Ibi enim dulciora, ampliora, meliorisque succi sunt.

• Et cancri] Dioscor. in Alexiph. Athenæus lib. 111. pag. 92. cap. 6.

C

Pelagia] Quæ in alto e scopulis

P Peculiariter vero] Plinius Valer. petuntur, et pala ferrea inde colli-
Delph, et Var. Clas.

Plinius.

12 N

nuntur tamen et in petrosis,3 carentibusque aquarum dulcium adventu, sicut circa Grynium 4d et Myrinam. Grandescunt sideris quidem ratione maxime, ut in natura aquatilium diximus: sed privatim circa initia æstatis,f multo lacte prægnantia, atque ubi Sol penetret in vada. Hæc videtur causa, quare minora in alto 5h reperiantur. Opacitas cohibet incrementum, et tristitia minus appetunt cibos. Variant coloribus, rufa Hispaniæ, fusca Illyrico," nigra et carne et testa Circeiis. Præcipua vero habentur in quacumque gente spissa, nec saliva sua lubrica, crassitudine potius spectanda, quam latitudine: neque in luto capta, neque in arenosis, sed solido vado, spondylo brevi atque non carnoso, nec fibris lacinioso, ac tota in alvo. Addunt peritiores notam, ambiente purpureo crine fibras, eoque argumento generosa interpretantur, calliblepharata !

• Nec sit ostreorum spondylus laciniosus, aut sectus in fibras. • Marginem ambiente circulo purpureo.

centt. ideo pelagia edd. vett. et Gronov.-3 Ita Harduin. 1. 2. 3. et recentt. tamen in petrosis Gronov. et vulgg.-4 Gryniam margo edd. Dalec. et Gronov. e lib. v. cap. 30.-5 Gronov. et al. ante Harduin. minora in aliis locis.6 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. Opacitas enim prohibet Gronov. et al. vett.-7 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. In Hispania....in Illyrico Gronov. et

NOTE

guntur: que l'on pêche a la drague sur des rochers.

d Circa Grynium] Sic Mss. omnes. Tamen v. 32. Grynia.

e Sideris quidem] Lunæ ratione, ut ceiis, Miseno oriuntur echini.' dictum est IX. 50.

f Circa initia æstatis] Tum meliora esse, suaviora, utilioraque ventriculo, prodidit Athenæus loc. cit.

& Multo lacte] Plinius IX. 74. 'Nuper compertum in ostreariis, humorem iis fœtificum lactis effluere.''Mense Maio ac Junio grandescere ea, ac multo lacte prægnare, Plinius docet, quod et experientia constat.' Ed. sec.

h In allo] Vide Notas et Emend.

3 Spondylo brevi] Spondylus in ostreis aliter a Græcis τpáxnλos appellatur, callus scilicet interior, ac solidus.

* Purpureo crine] Cirrum lividum, hoc est, purpurei coloris, Martialis appellat, vii. 19. Et ostreorum rapere lividos cirros.' Quid Martialis interpretes in hunc locum, quid Salmasius dicat in Solin. pag. 1127. non laboro.

1 Calliblepharata [calliblephara]Kaλ

m

appellantes. Gaudent et peregrinatione, transferrique in ignotas aquas. Sic Brundisiana in Averno compasta, et suum retinere succum, et a Lucrino adoptare creduntur. Hæc sint dicta de corpore.

Dicemus et de nationibus: ne fraudentur gloria sua littora: sed dicemus aliena lingua, quæque peritissima hujus censuræ in nostro ævo fuit. Sunt ergo Muciani verba, quæ subjiciam: Cyzicena" majora Lucrinis, dulciora Britannicis, suaviora Medulis, acriora Lepticis, pleniora Lucensibus,' sicciora Coryphantenis, teneriora " Istricis, candidiora Circeiensibus.' Sed his neque dulciora, neque teneriora esse ulla compertum est. In Indico mari

t

vulgg.-8 Vet. Dalec. fibrarum.-9' Ita fuit emendandum ex codd. Regg. et Editione principe, in quibus calliblepharata, id est, pulchris genis insignita.' Brotier. calliblephara appellantes Gronov. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. calliblephara propterea appellantes al. vett. Mox, transferri in ignotas cod. Dalec. -10 Adulitis Vet. Dalec. Eduliis al. vett. Getulicis Massarius; Edulis Gro

NOTE

ASλépapa, quasi pulchris genis. In
Reg. 2. calliblepharata, forte rectius.
m In Averno compasta] Usus eo ver-
bo Plinius IX. 79. Postea visum
tanti in extremam Italiam petere
Brundisium ostreas: ac ne lis esset
inter duos sapores, nuper excogita-
tum, famem longæ advectionis
Brundisio compascere in Lucrino.'
Lacum Lucrinum Avernumque prox-
imos fuisse, atque adeo fere commu-
nibus aquis stagnasse, notissimum
est.

a

■ Cyzicena] A Cyzico Hellesponti oppido: cujus ora tota ostreis celebratissima fuit. Unde Catullus ad Priapum Carm. XVIII. Nam te præcipue in suis urbibus colit ora Hellespontia, eeteris ostreosior oris.' 'Aßúdewa boтpela in hoc ipso tractu maris laudat Clemens Alex. Pædag. 1. II. p. 140.

• Lucrinis] Lacus Lucrinus, prope Baias, de quo III. 9. Martialis v. 38. Concha Luerini delicatior stagni.'

Et xIII. 82. Ebria Baiano veni modo concha Lucrino.'

P Britannicis] Hæc sunt ostrea, quæ Rutupino edita fundo' Juvenalis appellat, Sat. Iv. 141. (fuit enim Rutupinum littorale Britanniæ oppi dum, ut ex Ptolemæo discimus:) 'Circeiis nata forent, an Lucrinum ad saxum, Rutupinove edita fundo Ostrea, callebat primo deprendere morsu, Et semel aspecti littus dicebat echini.'

a Medulis] A Medulis, Galliæ A quitanicæ populis, ad Garumnæ ostia prope Burdegalam. Hodie Medoc. Vide Notas et Emend. num. 11.

tate.

Lepticis] A Lepti Africæ civi

Lucensibus] A Lucento, opinor, Hispaniæ oppido, de quo III. 4. Coryphantena a Coryphante Eolidis, de quo v. 32. Istrica ab Istria, &c.

t Sed his] Circeiensibus. Hæc jam Plinii verba, non Muciani, sunt.j

Alexandri rerum auctores pedalia inveniri prodidere. Necnon inter nos nepotis cujusdam nomenclator tridacna" appellavit: tantæ amplitudinis" intelligi cupiens, ut ter mordenda essent.

V

W

Dos eorum medica hoc in loco 3 tota dicetur. Stomachum unice reficiunt: fastidiis medentur. Addiditque luxuria 14 frigus obrutis nive, summa montium et maris ima miscens. Molliunt alvum leniter. Eadem quoque cocta's cum mulso, tenesmo, qui sine exulceratione sit, liberant. Vesicarum ulcera quoque repurgant. Cocta in conchis' suis uti clausa venerint,16 mire destillationibus prosunt. Testæ ostreorum cinis uvam sedat, et tonsillas admixto melle. Eodem modo parotidas, panos, mammarumque duritias," capitum ulcera ex aqua: cutemque mulierum extendit. Inspergitur et ambustis. Et dentifricio placet. Pruritibus quoque et eruptionibus pituitæ ex aceto medetur. Crudæ si tundantur, strumas sanant, et perniones pedum. Purpuræ quoque contra venena 18 prosunt.

nov. et al. ante Harduin.-11 Massarius, tenuiora.-12 Gronov. et al. ante Harduin. tantæ amplitudinis.-13 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. Dos eorum in medicina hoc in loco Gronov. et vulgg. hoc loco Vet. Dalec.-14 Addidit luxuria Vet. Dalec.-15 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. Eadem cocta Gronov. et vulgg.-16 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. In conchis suis cocta, sive clausa uti venerint Vet. Dalec. In conchis suis, &c. Gronov. et al. vett.-17 Ita codd. Regg. et Editio princeps.' Brotier. durities Harduin. 1.-18 Chiffl. venenum.

·

NOTE

"Tridacna] Aáкvш mordeo Græce

sonat.

* Molliunt] Ipsa ostrea esse koiλías VжAKTIKà, jus, quo decocta fuerint, Ta

• Stomachum] Ita Diphilus apud ρακτικὸν καὶ ὑπακτικὸν κοιλίας, tradit Athen. 1. III. p. 90.

w Summa montium] Nives, e summis montium jugis petitas, cum aqua marina, qua pascuntur ostrea in vado, miscens.- Nives e summis montium jugis petitas, ut in eis ostrea servent, quæ petuntur ex imo mari: quemadmodum servantur in sale pisces. Pro sale obruuntur ostrea nive, in testis suis, ut frigidiora sorbeantur.' Ed.

sec.

Mnesitheus Athen. de edulis, apud
Athenæum 1. 1. p. 92.

y Cocta in conchis] Vide Notas et Emend. num. 12.

2 Testa ostreorum] Quemadmodum et cinerem e cochleis commendat in eum usum Q. Serenus laudatus a nobis xx. 74.

• Et perniones pedum] Sextus Platon. cap. 1. de cervo, tit. 21. Ad perniones:''Sebum cervinum com

b

с

XXII. Et algam maris theriacen esse Nicander tradit. Plura ejus genera, uti diximus: longo folio et latiore, rubente, aliave crispo.' Laudatissima, quæ in Creta insula juxta terram in petris nascitur: tinguendis etiam lanis ita colorem alligans, ut elui postea non possit. E vino jubet eam dari.

2

g

e

XXIII. (VII.) Alopecias replet hippocampi cinis,' nitro et adipe suillo mixtus, aut sincerus' ex aceto. Præparant autem sepiarum crustæ farina medicamentis cutem," et muris marini cinis cum oleo: item echini cum carnibus suis cremati: fel scorpionis marini. Ranarum quoque " trium, si vivæ in olla concrementur, cinis cum melle: melius cum pice liquida. Capillum denigrant sanguisuga, quæ in nigro vino diebus XL.3 computruere. Alii in aceti1

a Medicamentis, quibus alopecia emendatur, suscipiendis præparatur ante cutis crusta sepiarum in farinam trita et illita.

CAP. XXII. 1 Vet. Dalec. diximus. Alia longo folio: alia latiore, rubente: (Theophr. herbaceo :) alia crispo.

CAP. XXIII. 1 Ita ex codd. Harduinus et recentt. hippocampinus cinis Gronov. et vulgg. hippocampi cinis (sic et Chiffl.) liquida pice, aut ad. suil. mi. aut amaricino unguento Vet. Dalec. nec aliter Diosc.-2 Ita ex codd. Harduinus et recentt. Præparat cutem sepiarum .... medicamentis. Cutem replet et muris Gronov. et vulgg. Præparatur autem sepiarum, &c. cod. Dalec. Pro crusta, nonnulli, corticis, ut mox.-3 Ita codd. Regg. 2. 3. et Editio prin

NOTE

bustum simul cum ostreæ testa minuta et commixta, et factum quasi malagma, impone mire sanat.'

b Theriacen esse] Hoc est, adversus serpentes prodesse.

e Nicander] Loco citato a nobis XXVI. 66.

Med. XI. 1. pag. 312. De hippocampo multa Elianus Hist. Anim. xiv. 14. 20. Pingitur a Rondeletio de insectis c. 9. p. 114. Massiliensibus, Cheval et Chevalot.

f Aut sincerus] Solus, per se, nulla re alia admixta, præter acetum.

& Præparant autem] Vide Notas et Emend. num. 13.

b Ranarum quoque] Sic Diosc. 11. 28. Καέντες δὲ βάτραχοι ... καὶ ἀλωπεκίας

d Uti diximus] Lib. xxvI. cap. 66. e Alopecias] Totidem verbis Diosc. II. 3. Ιππόκαμπος θαλάσσιόν ἐστι ζῶον μικρὸν, οὗ καέντος ἀναληφθεῖσα ἡ τέφρα πίσσῃ ὑγρᾷ καὶ ὀξυγγίῳ ἢ ἀμαρακίνῳ μύ-θεραπεύουσι σὺν πίσσῃ ὑγρᾷ καταχριόμε ρῳ, καὶ καταχρισθεῖσα, ἀλωπεκίας δασύ vel, Hippocampus marinum est animalculum: cujus cremati cinis liquida pice vel axungia, aut amaracino unguento exceptus, et illitus, alopecias emendat. Sic etiam Galenus de Fac. Simp.

VOL. Et Alexander Iatros 1. 4. ad alopecias: Ranarum cinis cum pice liquida illinitus.' Idque se experimento probasse testatur Rondeletius de palustr. cap. 2.

Alii in aceti] Totidem verbis Mar