Billeder på siden
PDF
ePub

thaginis Spartaria cetariis: Sociorum id" appellatur, singulis millibus nummum permutantibus congios fere binos. Nec liquor ullus pæne præter unguenta majore in pretio esse cœpit, nobilitatis etiam gentibus. Scombros quidem, et Mauretania,3 Bæticæque Carteia, ex Oceano intrantes capiunt, ad nihil aliud utiles. Laudantur et Clazomenæ garo, Pompeiique, et Leptis: sicut muria Antipolis, ac Thurii, jam vero et Dalmatia.

XLIV. Vitium hujus est alex, imperfecta nec colata fæx. Cœpit tamen et privatim ex inutili pisciculo, mi

C

al. ante Harduin.-2 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. congios pæne binos Gronov. et al. vett.-3 Mauritana, Bæticaque, et Carteia Gronov. et al. ante Harduin.

·

NOTE

Martial. XIII. 102. pag. 721. cui titn-
lus, Garum scombrorum:' vel, ut
habet Aldina editio, Garum socio-
rum:' Expirantis adhuc scombri
de sanguine primo Accipe fæcosum,
munera cara, garum.' Horatius 11.
Sat. 8. 46. 'garum' laudat 'de suc-
cis piscis Iberi, hoc est, scombri,
quem ex Hispania petebant, insula-
que Scombraria inde dicta prope
Carthaginem. Auctor Strabo lib. 111.
p. 159. Ἡ τοῦ Ἡρακλέους νῆσος ἤδη
πρὸς Καρχηδόνα, ἣν καλοῦσι Σκομβρα-
plav, ånd Tŵv åλiokoμévwv σkóμßpwv,
ὧν τὸ ἄριστον σκευάζεται γάρον. Scom.
ber Gallis, un Maquereau.

• Carthaginis] De eo Carthaginis cognomine diximus XIX. 7.

[merged small][merged small][merged small][ocr errors]

cietati dixit. Vel quod majorem habet adhuc similitudinem veri, a ganeonibus, lurconibusque gulæ deditis, qui sociatim eo uterentur et in deliciis haberent. Sic convicii loco, in usu sermonis vernaculi, ganeonem appellare consuevimus, un bon compagnon. Placuit hæc sententia jam ante Galeni Scholiastæ, in lib. kard Tónov. Meminere 'gari sociorum' Apicius, Seneca Epist. 95.

Y

Antipolis] Fuit Galliæ Narbonensis oppidum, ut in Geographicis diximus. Meminit Martial. XIII. 103. de muria: Antipolitani, fateor, sum filia thynni: Essem si scombri, non tibi missa forem.' Muriam seu garum e thynno inferioris notæ ac pretii fuisse significat: e scombro, pretio. sius.

a Vitium hujus est alex] Quid sit alex, intelliges non ex hoc loco modo, sed etiam ex auctore Geopon. superius laudato. Meminit Martial. 111. 77. Et putri cepas alece natantes.' Horatius 11. Sat. 4. 73. Ego fæcem primus et alec Invenior puris cir cumposuisse catillis.'

b Cœpit tamen] Altera ejus vocis acceptio: ut non fæx gari solum, sed

nimoque confici. Apuam nostri, aphien Græci vocant, quoniam is pisciculus e pluvia nascitur. Forojulienses piscem ex quo faciunt, lupum appellant. Transiit deinde in luxuriam, creveruntque genera ad infinitum: sicuti garum ad colorem mulsi veteris, adeoque dilutam suavitatem,' ut bibi possit. Aliud vero castimoniarum superstitioni etiam, sacrisque Judæis dicatum, quod fit e piscibus squama carentibus. Sic alex pervenit ad ostreas, echinos, urticas, cammaros, mullorum jocinera. Innumerisque ge

2 f

CAP. XLIV. 1 Vet. Dalec. diluta suavitate.-2 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. ad superstitionum castimoniam et s. J. abdicatum Vet. Dalec. aliud vero ad castimoniarum superstitionem etiam

NOTE

et muria vilior e pisciculis minutis dæis piscium esum, qui squamis caalec sit appellatum.

c Ex inutili] Ad nihil aliud utili. Ita Mss. omnes: non, ut quibusdam placuisse intelligo, ex mutilo.

d Apuam nostri] Egimus de ea ix. 74. et in Notis et Emend. ad eum librum, num. 129. De eo genere piscium parœmia efficta, apud Athen. lib. vi. Zenobium Suidam, aliosque : ̓Αφύα ἐς πῦρ.

e Lupum appellant] Piscem tamen intellige, ab eo lupo disparem, de quo actum est 1x. 28. Apuis potius, viliorique pisciculorum turbæ congenerem: immo apuam ipsam, quam ab oris scissura λυκόστομον #lianus appellat Hist. Animal. vIII. 18. Ex si luro tamen quoque confectum liqua. men garum appellat Cælius Aurel. Chron. II. 1. de paralysi.

f Judæis dicatum] Qui abdicatum hoc loco, vel squamam habentibus legunt, et vim sententiæ afferunt, et conjecturæ plus, quam conditivorum codicum auctoritati tribuunt. Quæ sint tamen ea Judæa sacra, cærimoniæque ad castimoniam institutæ, nondum est nobis sane compertum. Scimus Levitici cap. XI. vetitum Ju

rerent: non tamen omnium, sed eorum, qui cartilaginei, (σeλáxŋ hæc Græci vocant,) quique molles : non eorum etiam qui contecti crustis tenuibus, aut testis conclusi duris, quales sunt ostreæ, cammarique, hic appellati. Auctor Porphyrius lib. IV. de abstinentia, pag. 163. Пâσí γε μὴν ἀπηγόρευτο ὑὸς ἐσθίειν, ἢ ἰχθύων τῶν ἀφολιδώτων, ἃ σελάχια καλοῦσιν "EXλnves.

8 Sic alex] Sic muria, inquit, vel muriæ fæce condita ostrea, echini, urticæ, &c. Sic vero condita, a Plauto 'muriatica,' Festo teste, nuncupantur: Narita,' inquit,' est genus piscis minuti. Plantus: 'Muriatica antem video in vasis stanneis: Bonam naritam, et cammarum, et tagenia, Echinos fartos, conchas piscinarias.' Nam quæ Plinio ostrea, Plauto neritæ sunt, ostrei genus; echinos deinde fartos, sive saginatos in vivariis, conchas in piscinis, uterque laudat. Pro tagenia vero, quæ vox a Scaligero in Varronem maxime hic probatur, forte cnidia legi satius fue. rit: Kvídŋ enim urticam sonat: quo de piscium genere diximus IX. 68.

neribus ad saporem gulæ cœpit sal tabescere." Hæc obiter indicata sint desideriis vitæ: et ipsa tamen nonnullius usus in medendo. Namque et alece scabies pecoris sanatur, infusa per cutem incisam: et contra canis morsus draconisque marini prodest. In linteolis autem concerptis3 imponitur. Et garo ambusta recentia sanantur, si quis infundat, ac non nominet garum. Contra canum ↳ quoque morsum + prodest, maximeque crocodili, et ulceribus quæ serpunt, aut sordidis. Oris quoque et aurium ulceribus aut doloribus mirifice prodest. Muria quoque,' sive illa salsugo, spissat, mordet, extenuat, siccat. Dysentericis * utilis est, etiam 7 si nome intestina corripit. Ischiadicis, cœliacis & veteribus, infunditur. Fotu quoque apud mediterraneos aquæ marinæ vicem pensat.9

XLV. (IX.) Salis natura est per se ignea, et inimica ignibus, fugiens eos, omnia erodens. Corpora vero" astringens, siccans, alligans: defuncta etiam a putrescendo

a Putrescere in muria vel alece.

[ocr errors]

sacris Judæis dicatum Gronov. et vulgg. Mox, non carentibus Mital.—3 Ita codd. Harduini et Vet. Dalec. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. conceptis Gronov. et vulgg.-4 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Hardnin, 1. 2. 3. et recentt. morsus Gronov. et al. vett.-5 Chiffl. et nomis depascentibus.-6 Vet. Dalec. sive halme, aut salsugo.--7 Dalec. rò etiam expungit e Diosc.-8 Vet. Dalec. et cæliacis.-9 Vet. Dalec, præstat.

NOTE

h Contra canum] Diosc. 11. 34. i Muria quoque] Muria nempe salsamentorum, de qua diximus cap. 40. "Aλun Dioscoridi v. 128. Et illa præterea salsugo, de qua c. 42.

Spissat] Astringit, et extenuat pariter: quas vires nec Diosc. ipse a muria abjudicat, cum salis ei effectus ascribit loc. cit. "Αλμη τὴν αὐτὴν τοῖς ἁλσὶν ἔχει ἐνέργειαν. Sali enimvero is cap. 126. vim astringentem extenuantemque attribuit, στυπτικὴν καὶ ἰσχνωτικήν. Quare cum Dalecampius hoc loco Plinium ineptiarum arguit, suam ipse inscitiam prodit. Delph. et Var. Clas.

Dysentericis] Diosc. loc. cit. Avoεντερικοῖς τέ ἐστι τοῖς κατὰ νομὴν ἔγ κλυσμα, καὶ ἰσχιαδικοῖς χρονίοις. Dysentericis utiliter infunditur, quorum intestina nome (hoc est, ulcus) corripuit: itemque ischiudicis jam diuturno dolore vexatis. Celsus IV. 15. de torminibus, id est, dysenteria. Themison muria dura quam asperrima utendum memoriæ prodidit.'

Fotu quoque] Totidem verbis Diosc. loc. cit.

m Corpora vero] Locum hunc Isidorus ad verbum exscripsit, Orig.

XVI. 2.

Plinius.

12 K

[ocr errors]

vindicans, ut durent ita per sæcula. In medendo" vero mordens, adurens, repurgans, extenuans, dissolvens. Stomacho tantum inutilis, præterquam ad excitandam aviditatem. Adversus serpentium morsus cum origano, melle, hyssopo. Contra cerasten cum origano, aut cedria, aut pice, aut melle. Auxiliatur contra scolopendras ex aceto potus: adversus scorpionum ictus, cum quarta parte lini seminis, ex oleo vel aceto illitus: adversus crabrones 3 vero vel vespas, similiaque, ex aceto. Ad heterocraneas," capitisque ulcera, et pusulas, papulasve, et incipientes verrucas, cum sevo vitulino: item oculorum remediis, et ad excrescentes ibi carnes, totiusque corporis pterygia : sed in oculis peculiariter: ob id collyriis emplastrisque " additur. Ad hæc maxime probatur Tattæus, aut Caunites. Ex ictu vero suffusis cruore oculis sugillatisque, cum myrrha pari pondere ac melle, aut cum hyssopo ex aqua calida, utque foveantur salsugine. Ad hæc Hispaniensis eligitur, contraque suffusiones oculorum cum lacte in coticulis teritur. Privatim sugillationibus in linteolo involutus,

8

[ocr errors]

CAP. XLV. 1 Cod. Dalec. autem.-2 Vet. Dalec. ea.-3 Margo edd. Dalec. et Gronov. teredines, e Diosc.-4 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. pustulas Gronov. et al. vett.-5 Alii, et pterygia. —6 Chiffl. emplastris quoque.-7 Tragasus Vet. Dalec. Eteus Chiffl.-8 Vet.

NOTE

n In medendo] Diosc. v. 126. Aúvaμιν δὲ ἔχουσι .. . . στυπτικήν τε καὶ σμηκτικὴν, καὶ ἀποκαθαρτικὴν, καὶ διαχυτικὴν, ἔτι δὲ κατασταλτικὴν, καὶ ἰσχνωτικὴν, καὶ ἐσχαρωτικὴν, κ. τ. λ. Astringens, abstergens, repurgans, dissolvens : insuperque reprimens, extenuans, et crustas inducens.

• Adversus serpentium] Diosc. totidem verbis, loc. cit. Πρὸς δὲ σκορπίων πληγὰς, σὺν λινοσπέρμῳ· πρὸς δὲ ἔχεων δήγματα, σὺν ὀριγάνῳ καὶ μέλιτι, καὶ ὑσσώπῳ, πρὸς δὲ κεράστου, μετὰ πίσσης ἢ κεδρίας ἢ μέλιτος· πρὸς δὲ σκολοπένδρας δῆγμα, σὺν μέλιτι καὶ ὄξει· πρὸς δὲ σφηκῶν πληγὰς · σὺν στέατι μοσχείῳ.

...

[merged small][ocr errors][merged small]

V

crebroque ex aqua ferventi impositus. Ulceribus oris' manantibus in linteolo concerpto. Gingivarum tumori 9" infricatus. Et contra scabritiem linguæ fractus 1° comminutusque. Aiunt dentes non erodi, nec putrescere," si quis quotidie mane jejunus salem contineat sub lingua, donec liquescat. Lepras idem," et furunculos, et lichenas, et psoras emendat cum passa uva, exemto ejus ligno, et sevo bubulo, atque origano, ac fermento, vel pane, maxime Thebaicus. Hic et ad pruritus eligitur. Tonsillis et uvis cum melle prodest. Quicumque ad anginas: hoc amplius," cum oleo et aceto eodem tempore extra faucibus illitus cum pice liquida. Emollit et alvum in vino mixtus innoxie: et tæniarum 13 b genera pellit in vino potus. Estus balinearum convalescentes ut tolerare possint, linguæ subditus præstat. Nervorum dolorem, maxime circa hume

X

[ocr errors]

d

Dalec. œsypo.-9 Diosc. T4 Tλády, humori.—10 Vet. Dalec. frictus; alii vett. infractus.-11 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. neque putrescere Gronov. et al. vett.—12 Vet. Dalec. hic amplius. Mox, cod. Dalec. extra fauces illitus, aut cum; Vet. Dalec. extra faucibus illitus aut cum.-13 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. in vino mixtus. Idem noxia et tinearum Gronov. et vulgg. et deest

NOTE

Ulceribus oris] Quas &plas vocant: his cum polenta crematus sal inspergitur. Diosc. loc. cit.

" Gingivarum tumori] Sic Mss. omnes. Dioscor. loc. cit. obλwv #λádov dixit, hoc est, humida gingivarum vitia, diffluentes humore gingivas.

▾ Aiunt dentes] Plinius Valer. 1. 36. et Marcellus Empir. cap. 12. pag. 93.

w Lepras idem] Diosc. ad verbum fere loc. cit.

* Hic et ad pruritus] Ad sedandos pruritus quemlibet salem ex oleo et aceto infricatum ad ignem Diosc. adhibet, dum sudor provocetur loc. cit.

y Tonsillis] Diosc. loc. cit.

2 Quicumque] Subintellige, utiliter adhibetur. Sic Dioscor. loc. cit. Evv

αγχικούς τε κουφίζουσι, σὺν μέλιτι καὶ ὄξει καὶ ἐλαίῳ διαχριόμενοι.

a Emollit] Vide Notas et Emend.

num. 18.

b Et taniarum] Lumbricorum.

c Estus balinearum] Hoc ipsum de aqua frigida superius affirmavit, cap. 23.Estus in balineis arcetur, si quis ore teneat.'

d Nervorum dolorem] Saccis inditum salem fotu dolores mitigare testatur etiam Diosc. loc. cit. Пupla Te ἡ δι' αὐτῶν ἐν σακκίοις πραϋντικὴ ἀλγη. μάτων. Πυρία est sudatio sicca, quæ calidarum rerum appositu excitatur. Et Theod. Priscianus 11. 1. 10. de spasmis: 'Conveniet etiam locis ipsis de salibus calidis adhibere saccellos,' &c.

« ForrigeFortsæt »