2 r ૧ percussum serpentes necessitate naturæ, Nigidius auctor est. Caput quidem dissecant Scythæ inter aures ad eximendum lapillum," quem aiunt ab ea devorari territa. Alii ipso toto capite utuntur. Fiunt ex vipera pastilli, qui theriaci vocantur a Græcis, ternis digitis utrimque amputatis, exemtisque interaneis, et livore spinæ adhærente, reliquo corpore in patina ex aqua et anetho discocto, spinisque exemtis, et addita similagine," atque ita in umbra siccatis pastillis, quibus ad multa medicamenta utuntur. Significandum videtur e vipera tantum hoc fieri. Quidam purgatæ, ut supra dictum est, adipem cum olei sextario decoquunt ad dimidias. Ex eo, cum opus sit, ter W V S et al. vett.-2 Vet. Dalec. ut eximant ; alii vett. ap. Dalec. interque aures eximunt.-3 Ita ex codd. Harduinus et recentt. ternis digitis mensuræ utrimque amputatis Chiff. quaternis digitis, &c. Gronov. et vulgg. NOTE theriaca ad Pison. cap. 10. pag. pisti tantum adjici Andromachus ju944. » Ad eximendum lapillum] Qui plagæ a serpente inflictæ imponi possit. • Alii ipso toto] Q. Serenus cap. 47. pag. 154. Quæ nocuit serpens, fertur caput illius apte Vulneribus jungi, sanat quem sauciat ipsa.' P Qui theriaci] Onpiakoi, ad venenatorum morsus sanandos concinnati. a Ternis digitis] A capite et a canda ternis digitis amputatis. Vide Notas et Emend. num. 22. Et livore] Vena livida. Et anetho] Ita senior Andromachus apud Galen. de Antid. 1. 6. pag. 876. et de Theriac. ad Pison. I. 7. pag. 938. Ὕδατος ἐγχεύσας ὅσον ἄρκιόν ἐστιν ἀνήθου Κλῶνας ἐχιδναίῃ σαρκὶ συνevouévas. Ante tamen misces frondem grave olentis anethi, Et, quantum satis est, providus indis aquæ. Spinisque exemtis] Sic Andromachus, pag. 878. et Galenus ipse de Antid. 1. 8. pag. 879. bet quantum necesse sit ad pastillos fingendos : Avaλéov d' étì taîσi Báλois εὐεργέος ἄρτου, Οσσον τερσῇναι σάρκα δύναιτο τροχοὺς Πλάσσασθαι. Galenus quoque de Antid. 1. 8. pag. 879. panem purissimum ac fermentatum desiderat. Triticeum Damocrates, apud eundem, loc. cit. cap. 15. pag. 893. ̓́Αρτου τοῦ καθαροῦ τοῦ πυρίνου Πρόσμισγε καὶ λέαινε. Panis siliginei unciam unam Crito ibid. cap. 17. pag. 896. σιλιγνίτου ἄρτου οὐγκίαν μίαν. Denique ex similagine sincera panem concinnatum ipse Galenus de theriaca ad Pison. cap. 13. pag. 950. "Aprov ὡς μάλιστα καθαρωτάτου καὶ ἀπὸ σεμιδάλεως τῆς καθαρωτάτης γενομένου μίσο γε τὸ σύμμετρον, κ. τ. λ. ▾ Quibus ad multa] Quæ prolixe enumerat Andromachus pag. 875. et 876. et Galenus de theriaca ad Pison. cap. 15. et 16. W Significandum] Quamobrem vipera inprimis ad theriacam asciscatur, disputat egregie Galenus loc. cit. cap. 8. pag. 940. nis stillis additis in oleum perunguntur, ut omnes bestia fugiant eos. XXII. Præterea constat, contra omnium serpentium ictus, quamvis insanabiles, ipsarum serpentium exta imposita auxiliari: eosque qui aliquando viperæ jecur coctum hauserint, nunquam postea feriri a serpente. Neque anguis venenatus est, nisi per mensem Luna instigatus. Sed prodest vivus comprehensus, et in aqua contusus,' si foveatur ita morsus." Quin et inesse ei remedia multa creduntur, ut digeremus, et ideo Esculapio dicatur. Democritus quidem monstrad quædam ex his conficit, ut possint avium sermones intelligi. Anguis3 Esculapius' е 2 C • Si foveatur ita conluso angue is qui morsus ab eo angue fuit. CAP. XXII. 1 Vet. Dalec. et in aqua coctus. Mox, si foveantur cod. Dalec. -2 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. ut dicemus Gronov. et vulgg.—3 Ita codd. Harduini cum edd. Harduin. 1. 2. NOTÆ vem eorum contulerat, in quo ipso Numen esse constabat, deportavere : eoque in insulam Tiberis egresso, eodem loco ædes Esculapii consecrata est.' Vide Plutarch. in Quæst. Rom. p. 286. et Auctorem libri de Viris Illustribus c. 22. Contigit id A. U. CCCLXXVIII. Q. Fab. Gurgite II. C. Genucio Clepsina Coss. ut quidem Fasti ferunt.'-'Inter ærea numismata maximi moduli, e Thesauro Regio, istud est insigne, nro. 37. cui simile visum sibi fuisse in cimelio Cardinalis Buoncampagni narrat Spanhemius Tomo I. pag. 217. novissimæ editio. nis ANTONINVS AVG. PIVS PP. TR. P. cos. III. cap. laureatum. .)(. Dextro nummi latere pons est, sub cujus fornice uno permeat navis: e prora serpens emicat. Ex adverso Fluvius Tiberis, in amnesedens, arundinem læva tenet, dextram serpenti advenienti porrigit: retro, palatium est, cujus pro foribus est laurus arbor. Infra, AESCVLAPIVS. Cave hic tamen Æscu Epidauro Romam advectus est: vulgoque pascitur et in domibus. Ac nisi incendiis semina exurerentur, non esset fœcunditati eorum resistere.h In orbe terrarum pulcherrimum anguium genus est, quod et in aqua s1 vivit; hydri vocantur, nullis serpentium inferiores veneno. Horum jecur servatum adversus percussos ab his auxilium est." Scorpio tritus stellionum veneno adversatur. Fit enim 3. et recentt. Atqui anguis Gronov. et vulgg.-4 Cod. Dalec. resistere in orbe terrarum pulcherrimum.—5 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. quod in aqua Gronov. et al. vett. Mox, nullo Chiffl.6 Cod. Dalec. habetur auxilium ; Vet. Dalec. servatum percussis ab his auxilio NOTE lapium cogites: quandoquidem in pictura omnino non apparet. Fingi enimvero ille solet vultu senili et gravi, togatus, baculum tenens, cui implicitus anguis est. Literæ hic sunt primæ totidem vocum, hac sententia:Anguis Epidaurius Senatus Consulto Valetudini Levandæ Antonii Pii Illatus Urbem Subit.' Palatium cum lauro pro foribus domum Cæsaris indicat, Plinio teste xv. 39. Nec puto serpentem, nisi foret æreus, in prora navis constanter hoc situ fuisse permansurum toto itinere. Pons et amnis Epidauro advectum anguem significat, cum inde Romam iter non sit nisi mari; ad domum autem Cæsaris a portu Ostiensi non nisi per fornices pontis impositi Tiberi. Propterea pingi in area nummi Palatium cum lauro ante fores oportuit, pontemque et navim, cum angue in prora, non in puppe, cum amne ipso denique Tiberi. Feliciter autem in hoc titulo duo accidunt. Primum est, quod nomen integrum, AESCVLAPJVS, perpulchræ sententiæ efficiendæ apte convenit; quæ totidem vocibus constat, quot vox illa literis. Alterum est, quod nomen illud ipsum ejus Dei sit, cui dicatus anguis a veteribus fu erit, ob vim medicam; quam artem calluisse fertur præsertim Æsculapius. Anguis Esculapius antem dicatur, an Epidaurius, nil interest, cum Epidauro advehi constaret : quod ' oppidum Esculapii delubro celebre' Plinius dixit iv. 11.' Ed. sec. 8 Vulgoque pascitur] De Tiberio Suetonius cap. 72. Erat ei in ob lectamentis serpens draco, quem ex consuetudine manu sua cibaturus,' &c. Non esset... resistere] Extinctum demum fuisse id genus anguium Romæ suadet allatus proxime Antonini Pii nummus, qui ipsius cansa veterem morem revocatum esse testatur, ex agro Epidauri anguem advehendi Romam. Et Senatusconsulto opus fuit, ut inferretur in Urbem et in Palatium anguis Epidauro allatus. Crebri fuere nummi percussi supremis Antonini Pii annis, cum hac epigraphe, SALVS AVG. qui sæpiuscule morbo tentatum fuisse testantur.' Ed. sec. 1 Quod et in aqua] Hæc totidem verbis Nicander in Theriac. pag. 31. qui chersydrum dispari forma ab bydro descripserat antea, pag. 26. 8 et e stellionibus malum medicamentum. Nam eum immortuus est vino, faciem eorum qui biberint lentigine obducit. Ob hoc in unguento necant eum insidiantes pellicum formæ. Remedium est ovi luteum, et mel ac nitrum. Fel stellionum tritum in aqua mustelas congregare dicitur. XXIII. Inter omnia venenata salamandræ scelus maximum est. Cetera enim singulos feriunt, nec plures pariter' interimunt: ut omittam, quod perire conscientia dicuntur homine percusso, neque amplius admitti ad terras: salamandra populos pariter necare improvidos' potest. Nam si arbori irrepsit, omnia poma inficit veneno, et eos, qui ederint, necat frigida vi, nihil' aconito distans.1 Quinimmo si contacto ab ea ligno vel pede 4 crusta panis incoquatur, idem veneficium est: 5 vel si in puteum cadat. Quippe cum saliva ejus quacumque parte corporis, vel in pede imo respersa, omnis in toto corpore defluat pilus.TM Tamen talis ac tanti veneni a quibusdam animalium, ut subus,7" manditur, dominante eadem illa rerum dissi b Uno ictu. Si vel extremo pede lignum salamandra contingat, in quo panis coquitur, eodem modo totum panem veneno inficit. est.-7 Fit enim ex stell. cod. Dalec.-8 Chiffl. mortuus est in vino. CAP. XXIII. 1 Chiffl. necari improvidius. populos pro populus scriptum.' Dalec.-2 Chiffl. arbores irrepsit.-3 Cod. Dalec. frigida, et nihil.-4 Vet. Dalec. vel lapide; al. vett. vel sede.-5 Chiffl. et si.-6 Ita ex codd. Harduinus et recentt. ac tanta vis veneni Gronov. et al.-7 Ita ex codd. Harduinus NOTE j Neque amplius admitti] Plinius supra 11. 63. de terra: Illa serpentem homine percusso non amplius recipit, pœnasque etiam inertium nomine exigit.' Nam si arbori] Et Gesnero ita referente, dicere soliti Narbonenses, si blanda (hoc est, ut quidem putant, salamandra) in acervo tritici reperiatur, totum ita infici, ut vel gallinæ vescentes eo deinde intereant. Nihil aconito distans] Interimendi celeritate, non similitudine virtutis: est enim calida aconito vis, salamandræ frigida. m Omnis....defluat pilus] Q. Serenus cap. 9. pag. 129. Defluit expulsus morbo latitante capillus, Seu salamandra potens, nullisque obnoxia flammis, Eximium capitis tactu dejecit honorem.' Raderum vide in istud Martialis 11. 66. Hoc salamandra notet, vel sævanovacula nudet.' Petronius in Sat. pag. 375. Quid dicis tu, latro? quæ salamandra supercilia tua excussit?" dentia. Venenum ejus restingui primum omnium ab his quæ vescantur illa, ex his verisimile est, quæ produntur, cantharidum potu,48° aut lacerta in cibo sumta: cetera adversantia diximus, dicemusque suis locis. Ex ipsa9 quæ magi tradunt contra incendia, quoniam ignes sola animalium extinguat, si forent vera, jam esset experta Roma. Sextius 1 Venerem accendi cibo earum, si, detractis interaneis, et pedibus, et capite, in melle serventur, tradit, negatque restingui ignem ab iis. XXIV. E volucribus in auxilium contra serpentes primi vultures.' P Annotatum quoque minus virium esse nigris. Pennarum ex his nidore, si urantur, fugari eas dicunt. Item cor ejus alitis habentes tutos esse ab impetu non d Verisimile esse intelligitur ex iis quæ produntur, cantharidum potu, aut lacerta, venenum ejus pariter restingui. et recentt. ut cibus cod. Dalec. ut suibus Gronov. et vulgg.-8 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. domante... extingui... illa, verisimile est. Quæ prodantur, &c. Gronov. et vulgg. Dantur quæ prosunt in cantharidum Vet. Dalec.-9 Ita codd. Harduini et Chiffl. et cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. Ex ipsis Gronov. et al. vett. Mox, quod igne solæ anim. extinguant Vet. Dalec.-10 Sextus Chiffl. CAP. XXIV. 1 Ita Regg. Brott. 1. 2. Ex volucribus, &c. codd. Harduini, cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. Ex v. in a. c. s. primum vultur est Gronov. et vulgg. Ex v. in auxilium c. s. primus vultur est Chiffl. Mox, Annotandum cod. Dalec. NOTE n Ut subus] Sic Ælianus Hist. Animal. 1x. 28. et Sextus Empir. lib. 1. Pyrrh. Hypot. c. 14. p. 10. Tàs is aî δὴ χαίρουσι καὶ σαλαμάνδρας ἐσθίουσαι. • Cantharidum potu] Hunc locum inferius respicit cap. 29. cum ait, 'Salamandris cantharidas diximus resistere.' P Primi vultures] In quibus tot curationes esse, quot sunt membra,' dixit Hieronym. adv. Jovin. lib. 11. A Pennarum ex his] Elianus Hist. Anim. 1. 45. Suffitu vulturum pennis ex cavis suis elici serpentes tradit. Γυπῶν πτερὰ εἰ θυμιάσαι τις, ὡς ἀκούω, καὶ ἐκ φωλεῶν καὶ ἐξ εἰλεῶν τοὺς ὄφεις #poάţei pậστa. Fugari, cum Plinio, Sextus Platon. 11. 2. de vulture, Plinius Valer, 111. 57. Q. Serenus c. 47. p. 155. Item cor ejus] Plinius Valer. III. 57. Q. Serenus loc. cit. Namque potest diros prævertere morsus, Si jecur exsectum tardo de vulture portes.' Sextus Platon. loc. cit. cap. 2. de vulture, tit. 6. 'Adversus mala medicamenta:''Cor vulturis ligatum in pelle lupina si circa brachium habeas, nullum medicamentum tibi nocere poterit, nec serpens, nec latro, nec alia malitia, nec quidem phantasma senties.' Auctor Kiranidum, pag. 120. • Cor quoque ejus in pelle ligatum qui portaverit, fugient illum |