quorum natura non est spernenda, præcipue in ascensu siderum, ut diximus; cum lumine Lunæ fibrarum numero crescente atque decrescente. Tradunt magi, jocinere muris dato porcis in fico, sequi dantem id animal. In homine quoque similiter valere, sed resolvi cyatho olei poto. XVI. Mustelarum duo genera: alterum sylvestre, distans' magnitudine. Græci vocant ictidas. Harum fel contra aspides dicitur efficax, cetero venenum. Hæc autem f quæ

in domibus nostris oberrat, et catulos suos (ut auctor est Cicero) quotidie transfert, mutatque sedem, serpentes persequitur. Ex ea inveterata sale denarii pondus in cyathis tribus datur percussis: aut ventriculus coriandro fartus

.......

CAP. XV. 1 Nunc ad instituti Chiffl.—2 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. crescente et decrescente Gronov. et al.

vett.

CAP. XVI. 1 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. distant edd. vett. et Gronov.-2 Margo edd. Dalec. et Gronov. in vini cyathis, &c. percussis a serpente, e Diosc.

cit. et Dioscor. II. 74.

NOTE

c Ut diximus] Lib. 11. 41. et XI. 76.

d Græci vocant ictidas] Nempe sylvestres. Furettos vocamus. Vide quæ diximus XI. 109.

e Cetero venenum] Adversus id venenum remedia tradentur inferius c. 33.

f Hæc autem] Domestica, quæ et vulgaris appellatur inferius, c. 33. Belettam Galli nuncupant. Taλh Græcis: quam de cibo dimicare cum serpentibus murium venatricibus, Taîs Ŏpeσι Toîs μvo@hpais, scribit Arist. Histor. Anim. 1x. 9. p. 1026. propterea quod ipsa quoque eos venatur. Vide quæ diximus VIII. 41. ac in Notis et Emendat. ad eundem librum, num. 82. Eo Plautus allusit in Sticho III. 2. 6. Auspicio hodie hercule optumo exivi foras: Mustela murem mihi abstulit præter pedes: Eam strenue obsonavit; spectatum

hoc mihi est."

8 Mutatque sedem] Pro Ciceronis loco, qui intercidit, Plautum subjicimus, in eadem fabula, 111. 2. 43. ita scribentem: Certum est mustelæ posthac nunquam credere: Nam incertiorem nullam novi bestiam. Quæ ne et ipsa decies in die mutat lo cum.'

h Ex ea] Plinius Valer. 1. 53.

Venenis prohibendis et expellendis:'' Mustela vulgaris inveterata drachmis binis potatur.' Sic etiam Diosc. Fr. 27. Γαλὴ κατοικίδιος περιφλεχ

eiga, K. T.λ. Mustela, quæ in domi. bus nostris oberrat, flammis ambusta, et exemtis interaneis sale inveterata, et in umbra siccata, binis drachmis in vino pota, contra serpentium genus omne præsentaneo remedio est.

í Datur percussis] A bestiis venena. tis, θηριοδήκτοις.

Aut ventriculus] Totidem verbis Diosc. loc. cit. 'H dè Koiλla aʊTĤs ka

inveteratusque et in vino potus. Et catulus mustelæ etiam efficacius.

m

2

XVII. Quædam pudenda dictu tanta auctorum asseveratione commendantur, ut præterire fas non sit. Siquidem illa concordia rerum, aut repugnantia medicinæ gignuntur: veluti cimicum,' animalis fœdissimi,' et dictu quoque fastidiendi, natura contra serpentium morsus, et præcipue aspidum, valere dicitur. Item contra venena omnia: argumento, quod dicant gallinas, quo die id ederint," non interfici ab aspide: carnesque3 earum percussis plurimum prodesse. Ex his quæ tradunt, humanissimum est, illinire morsibus cum sanguine testudinis: item suffitu eorum abigere sanguisugas adhærentes, haustasque ab animalibus restinguere in potu datos. Quanquam et oculos quidam iis inungunt tritis cum sale et lacte mulierum, auresque, cum melle et rosaceo admixtis. Eos qui agrestes sint, et in malva nascantur, crematos, cinere permixto rosaceo infundunt auribus. Cetera quæ de his tradunt, vomicæ,' et quartanarum remedia, aliorumque morborum, quanquam

S

१

CAP. XVII. 1 Vet. Dalec. fætidissimi.-2 Ita codd. Harduini et Chiff. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. dicunt Gronov. et vulgg.-3 Ita codd, Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. carnes quoque Gronov. et vulgg.-4 Vet. Dalec. extinguere. Mox, cum vino, aut aceto margo edd. Dalec. et Gronov. e Diosc. in potu dalas Chiffl.-5 Chiffl. contritis sale e lacte.

NOTE

ρίῳ πλησθεῖσα καὶ σκελετευθεῖσα θηριοδήκτοις βοηθεῖ πινομένη.

* Et catulus] Nicander in Theriac. P. 48.

Veluti cimicum] Cimex Gallis Punaise: Græcis kópis. Diosc. 11. 36. Κόρεις οἱ ἀπὸ κλίνης, cimices qui in cubilibus enascuntur.

m Et præcipue aspidum] Diosc. loc. cit.

n Quo die id ederint] Id animal, nempe cimicem.

• Illinire morsibus] Aspidum scili

cet.

P Item suffitu] Vide Notas et Emend. num. 19.

Delph. et Var. Clas.

σι

a Haustasque] Diosc. loc. cit. Zur οἴνῳ δὲ ἢ ὄξει ποθέντες βδέλλας ἐξάγου Sanguisugas cum vino aut aceto poti cimices pellunt. Sic etiam Galenus de Fac. Simp. Med. lib. xI. p. 313. et Anatolius in Geopon. XIII. 17. p. 376.

Vomica] Sic libri editi, cum Colb. 3. cod. In Reg. 1. vomine. Reg. 2. et is quem Pintianus vidit, vomitio. num, quod perinde est. Marcellus Empiric. c. 17. p. 125. In ovo sor. bili cimicem unum contritum jejunus ignorans qui sorbeat, desinet vomere: hoc sane expertum est.'

Plinius.

• Et quartanarum] Dioscor. loc. cit. 11 Y

V

b

ovo, aut cera, aut faba inclusos censeant devorandos, falsa, nec referenda arbitror. Lethargi tamen medicinæ cum argumento adhibent, quoniam vincatur 7 aspidum somnifica " vis," septenos in cyatho aquæ dantes, puerilibus annis quaternos. Et in stranguria fistulæ imposuere. Adeo nihil parens illa rerum omnium sine ingentibus causis genuit. Quin et adalligatos? lævo brachio binos lana surrepta pastoribus resistere nocturnis febribus prodiderunt, diurnis in roseo panno. Rursus iis adversatur scolopendra, suffituque enecat."

XVIII. Aspides percussos torpore et somno necant, omnium serpentium minime sanabiles. Sed et venenum earum si sanguinem attingit, aut recens vulnus,' statim interimit: inveteratum' ulcus, tardius. De cetero potum

a Quoniam pellit soporem, quem aspidum morsus solet afferre.

b Veretri canali.

6 Gronov. et al. ante Harduin. de iis.—7 Alii ap. Dalec. vincitur.-8 Ita ex codd. Harduinus et recentt. Et in stranguria urinariæ fistulæ immisere Vet. Dalec. et Diosc. Et in stranguria fistulæ imposuere Chiffl. Et stranguriæ fistulæque, &c. Gronov. et al. ante Harduin.-9 Quin et alligatos Chiffl.-10 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. russeo panno cod. Dalec. rosaceo panno Gronov. et al. vett. roseo pano Franz.-11 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. necat Gronov. et al. vett. CAP. XVIII.

1 Vet. Dalec. attigit, aut recens vulnus est.—2 Vet. Dalec. et

NOTE

Κόρεις οἱ ἀπὸ κλίνης ἐντιθέμενοι βρώμασι μετὰ κυάμων τὸν ἀριθμὸν ζ', καὶ καταπινόμενοι πρὸ τῆς ἐπισημασίας, ὠφελοῦσι τοὺς τεταρταΐζοντας. Cimices qui in cubilibus enascuntur, numero septeni cum fabis in cibos additi, et ante accessiones devorati, quartana laborantibus auxilio

sunt.

Lethargi] Q. Serenus c. 57. de lethargia expellenda, p. 160. ' Quidam dira jubent: septeno cimice trito Ut vitientur aquæ, cyathusque bibatur earum: Hæc potiora putant, quam dulci morte perire.' Plinius Valer. 11. 7. Lethargicis:' Cimices septem triti in aquæ cyathò uno dan tur, si vir sit: si puer, eodem modo aquæ, cimices quatuor.'

U

Somnifica] Demorsos ab aspide premi urgerique somno, scribit etiam Diosc. in Theriac. c. 17.

▾ Et in stranguria] Sic recte codex Reg. 2. et Chiffl. non, ut editi hactenus libri, et stranguriæ fistulæque. Marcellus Empir. c. 26. p. 183. 'Cimex foraminibus veretrorum confricatus dolores vesica protinus tollit.' Dioscor. II. 36. Δυσουρίαν τε παύουσιν ἐντιθέμενοι τῷ οὐρητικῷ πόρῳ λεῖοι. Triti vero, et urinariæ fistulæ impositi, urinæ difficultati medentur.

" In roseo panno] Ita Reg. 2. et Chiffl. non rosaceo, ut editi. Sic etiam Palladius 1. 35. roseum' vocat. x Rursus iis] Cimicibus.

a

Aspides] Nicander ad verbum in

quantalibet copia non nocet. Non est enim tabifica vis: itaque occisa morsu earum animalia cibis innoxia sunt. Cunctarer in proferendo ex his remedio,3 nisi M. Varronem scirem LXXXIII. vitæ anno prodidisse, aspidum ictus efficacissime sanari, hausta a percussis ipsorum urina.

d

XIX. Basilisci, quem etiam serpentes ipsæ fugiunt, alias ' olfactu necantem, qui hominem, vel si aspiciat tantum, dicitur interimere, sanguinem magi miris laudibus celebrant, coëuntem picis modo et colore, dilutum cinnabari clariorem fieri. Tribuunt ei et successus petitionum a potestatibus, et a Diis etiam precum, morborumque remedia, veneficiorum amuleta. Quidam id Saturni sanguinem appellant.

xx. Draco non habet venena. Caput ejus limini januarum subditum, propitiatis adoratione Diis, fortunatam domum facere promittitur. Oculis ejus inveteratis, et cum melle tritis, inunctos non pavescere ad nocturnas imagines, etiam pavidos. Cordis pingue, in pelle dorcadum nervis

2

Chiffl. si inveterat.-3 Cod. Dalec. si remedia.-4 'Ita codd. Regg. Colb. et Editio princeps.' Brotier. LXXXVIII. vitæ anno Gronov. Harduin. et al. ante Brotier.-5 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. curari Gronov. et vnlgg.

CAP. XIX. 1 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. ipsi fugiunt alios Gronov. et vulgg. ipsi fugiunt illos Vet. Dalec.2 Voc. ei deest in cod. Dalec.-3 Cod. Dalec. beneficiorum munera.

CAP. XX. 1 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. promittunt Gronov. et al. vett.-2 Præpositio in deest in Vet. Da

NOTE

Theriac. p. 12. et Diosc. pariter in
Theriac. c. 17.

b LXXXIII. [LXXXVIII.] Post octo annos quam scripserat libros de Re Rustica, qui nunc fere supersunt integri, ut ipse prodit in præfatione ejus operis. At in Reg. 1. 2. et Colb. 3. LXXXIII. solum legimus, non LXXXVIII.

A percussis] Hoc est, a demorsis. Si morsi ab aspide suam ipsorum urinam ebibant. Diosc. 11. 99. Obρον ἀνθρώπου τὸν ἴδιον ποθὲν πρὸς ἐχίδ της δήγματα ἁρμόζει. Humanam uri

nam suam cuique bibere prodest contra viperæ morsus.

d Basilisci] De eo egimus VIII. 33. e Draco non habet venena] Vulnere Alibi potius quam veneno nocet. innoxius, in Africa exitiosus. Lucanus Pharsal. ix. 727. Vos quoque, qui cunctis innoxia numina terris Serpitis, aurato nitidi fulgore dracones, Pestiferos ardens facit Africa.' Aëtius Serm. xIII. 34. de draconibus, p. 258. ' Animal quidem hoc non jacit venena,' &c.

3g

cervinis adalligatum in lacerto, conferre judiciorum victoriæ. Primum spondylum aditus potestatum mulcere. Dentes ejus, illigatos pellibus 38 caprearum cervinis nervis, mites præstare dominos, potestatesque exorabiles. Sed super omnia est compositio, qua invictos faciunt magorum mendacia: cauda draconis et capite, pilis leonis e fronte, et medulla ejusdem, equi victoris spuma, canis unguibus adalligatis cervino corio, nervisque cervi alternatis 4 et dorcadis: quæ coarguisse non minus refert, quam contraria serpentibus remedia demonstrasse, quoniam hæc morum h veneficia sunt.'s Draconum adipem venenata fugiunt : item, si uratur, ichneumonum: fugiunt et urticis tritis in aceto perunctos."

a

i

XXI. Viperæ caput impositum, vel alterius quam quæ percusserit, sine fine prodest. Item si quis eam ipsam in vapore baculo sustineat: aiunt enim præcanere: 11 item si quis exustæ ejus cinerem illinat. Reverti autem ad

m

a Cervina pelle, nervis cervi et dorcadis alterno nexu stringentibus.

Quoniam hæc bonos mores corrumpunt.

In calore. d Aiunt enim tum viperam recanere, incantationem repellere.

lec.-3 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. pedibus Gronov. et al. vett.-4 Vet. Dalec. alternatim. Mox, quæ arguisse Gronov. et al. ante Harduin.-5 Ita codd. Harduini et Chiffl. cum edd. Harduin. 1. 2. 3. et recentt. contra serpentes... hæc morborum veneficia sunt edd. vett. et Gronov.-6 Ita Harduin. 1. 2. 3. et recentt. item virus ichneumonum: et cutis cinere in aceto, &c. Gronov. et vulgg. et uricis tritis in aceto perunctis Chiffl. ex aceto Vet. Dalec.

CAP. XXI. 1 Ita Harduin. et recentt. præcavere Gronov. et vulgg. eum futura præcinere cod. Dalec. baculo sustinens necet, aiunt eum præcavere Gronov.